James Barr - Kırmızı Cizgi Paylaşılamayan Toprakların Yakın Tarihi, Pegasus Yayınları, İstanbul 2016.

Britanya ve Fransa Arasında 20. Yuzyıla Yon Veren Guc Oyunları

1916’da, İngilizlerin Kut’ul Amare’de bozguna uğramasının hemen ardından iki adam, ongorulu bir politikacı olan Sir Mark Sykes ile hınc dolu bir diplomat olan Francois Georges-Picot Orta Doğu’yu paylaşma planlarını goruşmek uzere gizlice buluştu. İki adamın vardığı anlaşma bir yandan İngiliz-Fransız Dostluk Antlaşması’nı tehlikeye sokacak gerilimleri hafifletmeyi amaclarken bir yandan da Akdeniz’den İran sınırına uzanan bir hat ciziyordu. Bu keskin hattın kuzeyindeki bolge Fransa’ya, guneyindeki bolge ise Britanya’ya gidecekti. İngiltere’nin Filistin, Mavera-i Urdun ve Irak’taki mandaları ile Fransa’nın Lubnan ve Suriye’deki mandaları iki buyuk guc arasında bir huzursuzluk doğuracaktı. Gelecek otuz yıla damgasını vuracak bu sıkıntı, Orta Doğu’nun da onarılmaz bir bicimde şekillenmesine neden olacaktı.

T. E. Lawrence, Winston Churchill ve Charles de Gaulle gibi siyasetciler, diplomatlar, ajanlar ve askerlerden oluşan yıldız kadrosuyla Kırmızı Cizgi bizlere İngiliz ve Fransızların Orta Doğu’yu yonettiği, kısa ama cok onemli bir donemin hikÂyesini canlı bir bicimde anlatıyor. Kitap aynı zamanda bu iki guc arasındaki eski cekişmenin bugun bizim icin cok daha tanıdık olan, Araplar ile Yahudiler arasındaki catışmayı nasıl ateşlediği ve en nihayetinde 1941’de İngilizler ile Fransızlar, 1948’de de Araplar ile Yahudiler arasındaki savaşlara nasıl vesile olduğunu net bir şekilde ortaya koyuyor.

James Barr’ın, Orta Doğu’nun kaderine yon veren ve bugun bolgenin Âdeta gayya kuyusuna donuşmesinde hatırı sayılır bir rol oynayan İngilizler ile Fransızlar arasındaki gizli kapaklı mucadeleyi kaleme aldığı Kırmızı Cizgi, Orta Doğu’nun yakın tarihine ilgi duyan herkesin mutlaka okuması gereken bir kitap.

"Surukleyici, mustesna ve genel olarak şok edici bir calışma (...) Batılı guclerin bu portresi kirli bir portre ve emperyal kendini beğenmişlik, ihanet ve ikiyuzlulukle dolu. Ne yazık ki emperyal guclerin duzenbazlığının bedelini odeyen de her zamanki gibi yerel halk. Seckin, acıklayıcı ve guc politikalarının kapalı kapılarının ardına rahatsız edici bir bakış." —Jay Freeman, Booklist
"Kırmızı Cizgi Orta Doğu'daki İngiliz ve Fransız entrikalarının sarsıcı bir tarihi."
—David Holahan, Christian Science Monitor

“Barr’ın kitabı 1916-1950 arasında Avrupa'nın bencil ve eksik bilgilendirilmiş mudahalelerinin bugune nasıl kara bir golge gibi duştuğunu gosteriyor."
—John Bruton, Fair Observer

"Barr derinlikli arşiv araştırması, onemli tarihsel aktarımları ve muazzam anlatım tarzıyla birinci sınıf bir iş ortaya koyuyor."
— Publishers Weekly

"Daha ilk sayfadan beni yakaladı (…) Bu kitap sizi icine cekecek."
—David Beechey, American Diplomacy

"Birinci ve İkinci Dunya Savaşları arasında Fransız-İngiliz ilişkilerini belirleyen rekabet ve entrikaların surukleyici bir anlatısı (...) Orta Doğu'yu anlamak isteyenler Kırmızı Cizgi’yi okumalı."
—Irfan Husain, Dawn

"James Barr'ın yazdığı Orta Doğu'daki emperyal entrikalar tarihi bolgede suregelen krize dair acıklayıcı bir bakış acısı sunuyor (…) Olağanustu bir araştırma ve Orta Doğu'daki mevcut dertleri ortaya cıkaran tarihsel olayları mahkûm edici bir eser."
—Siobhan Murphy, The Metro

"Irak'taki trajedinin koklerini ve Orta Doğu'daki pek cok şeyi anlamak isteyenler icin James Barr'ın Kırmızı Cizgi adlı eserini oneriyorum, gunumuzle inanılmaz bir şekilde benzerlik kurabileceğimiz bir tarih kitabı."
—Patrick Bishop, Daily Telegraph

"Barr tekil bir catışmayı, Britanya ve Fransa catışmasını, titiz bir şekilde ortaya cıkaran ve bu hikÂyeyi heyecanlı bir şekilde anlatan bir arşiv adamıdır."
—Michael Pye, The Scotsman

"Modern Orta Doğu'yu şekillendiren onemli olayların bir kısmını aktaran başarılı ve farklı bir okuma deneyimi, bolgenin politikasıyla ilgilenmek isteyenler kesinlikle okumalı." —Youssef Aboul-Enein, Small Wars Journal
"Barr gizliliği yeni kalkmış belgeleri kullanarak Batılıların Orta Doğu'yu karıştırmasına dair yeni bir bakış acısı sunuyor (...) Canlı, vurucu ve surukleyici."
—Metro

“Barr yirminci yuzyılın ilk yarısında, Orta Doğu’daki kargaşanın az bilinen ama onemli vechelerini detaylarıyla sunarak iyi bir iş cıkarmış."
—Alex Joffe, Jewish Review of Books

"Kırmızı Cizgi, iki guc arasındaki karmaşık mucadelenin kapsamlı bir anlatısı (…) Barr’ın İngiliz ve Fransız arşivlerindeki sayısız ozel belge uzerine yaptığı derinlikli araştırma Orta Doğu'daki İngiliz-Fransız savaşının bugune dek bilinmeyen yanlarını gozler onune seriyor.”
—Meir Zamir, Bustan: The Middle East Book Review

"Kırmızı Cizgi, yazarın gizliliği yeni kalkmış belgeleri kullanmasından ve Fransız-İngiliz rekabetinin 'bugunku Arap ve Yahudi sorununu daha da kızdırdığı' yonundeki goruşunden dolayı İsrail ve Arap-İsrail catışmasının tarihini calışmak isteyenlerin ozellikle ilgisini cekecek (...) Oldukca canlı ve okuması kolay bir kitap."
—Rachel Simon, Jewish Book Council

"Ozgun ve bugune dair (…) Kaynakların ceşitliliği, kişisel anekdotların zenginliği ve anlatının canlılığı (…) kitabı okunur kılıyor."
—Myriam Yakoubi, La Vie des Idées

"Barr kullandığı malzemeye hayran olunacak şekilde hÂkim. Okuması kolay tarzı, olayları ozetleme ve (…) kişileri tarif etme yeteneğiyle karmaşık tarihsel olayları ve politik entrikaları okuyucu icin daha acık hale getiriyor. Kendinden emin bir bicimde, dunya tarihindeki gelişmelerin ve her duzeyde politik ve istihbarat karar alma sureclerini harekete geciren cıkarların arasında geziniyor."
—Lana Asfour, New Statesman

"Mukemmel bir kitap (...) Barr'ın ustaca ve iyi bir anlatıyla aktardığı uckÂğıtcılık ve entrikaların karmaşık oykusu. Bir gazeteci olarak, iyi secilmiş ayrıntılar ve karakterlerle tum hikÂyeyi canlı kılıyor."
—Martin Evans, History Today

"Muazzam bir araştırma ve carpıcı alıntılarla Barr bu karmakarışık hikÂyeyi derli toplu bir anlatıya donuşturmuş. Versay Konferansı’ndaki hileler ve diplomatik duruş; T.E. Lawrence'ın mudahalesi; amansız İngiliz-Fransız cekişmesi; modern savaşların yanında uysal kalacağı Irak ve Suriye ayaklanmaları ile mandaların buyuk maliyeti; Balfour Deklarasyonu’nun arkasında yatan mustehzi Fransız karşıtlığı (…) Colde cizilen bu vahim “Kırmızı Cizgi”nin travmaları yalnızca Orta Doğu'da değil, tum dunyada halen hissediliyor."
—Michael Binyon, The Times

"James Barr'ın yazdığı surukleyici bir kitap olan Kırmızı Cizgi’yi okuyorum. Barr’ın calışması İngilizler ile Fransızların Birinci Dunya Savaşı sırasında ve sonrasında Orta Doğu haritasını yeniden cizme konusundaki inanılması guc tutumları hakkında bir calışma.
Kırmızı Cizgi iki kolonyal gucun, 1916 Sykes-Picot Anlaşması’nı tezgÂhlayarak Orta Doğu'yu Akdeniz'den İran sınırına kadar uzanan bir cizgiyle ayırdığı, menfur bir kibirle dolu, goz kamaştırıcı politik bir dalaverenin hikÂyesi.
Bu kitap okunmalı, hem de sadece yazarın Arabistanlı Lawrence, Churchill ve de Gaulle gibi isimlerin de dÂhil olduğu ust duzey politika, entrika ve casusluk hikÂyelerini ilgi cekici anlatışından oturu değil. HikÂye gunumuzu de yakından ilgilendiriyor. Cunku bolgede İslam ici yeni bir kargaşa hukum surerken, Orta Doğu'nun kolonyal sınırları da ciddi tehdit altında."
—Liam Halligan, Sunday Telegraph

"Barr İngiliz-Fransız entrikalarının karmaşıklığını ve bunun sebep olduğu 1941'deki Suriye savaşını anlatıyor (...) Barr'ın hikÂyesi Orta Doğu oğrencileri icin tanıdık ancak Doğu Akdeniz'deki İngiliz-Fransız mucadelesinin vahşiliğini pek az okuyucunun bildiğini soylemekte de haksız değil."
—Max Hastings, Sunday Times

"Orta Doğu'da yarattığımız aptalca kargaşa hakkında yazılagelmiş en oğretici kitaplardan biri (…) Barr'ın kitabını okumadan once bilmediğim bircok şeyden biri bolgedeki İngiliz-Fransız mucadelesinin ne kadar sert olduğuydu (...) Dostluk Anlaşması'ndan beri ulkelerimizin doğuştan dost, Almanya'nın da doğuştan duşmanımız olduğuna dair hassas bir varsayım vardı. Ancak Kırmızı Cizgi Britanya ve Fransa'nın arasındaki duşmanlığın cok daha derin, icten hissedilen (ozellikle de Fransa'da) ve itiraf etmek istediğimizden cok daha guncel olduğunu acıkca gosteriyor."
—Peter Hitchens, Daily Mail

"Sor Mark Sykes ve Francois Georges-Picot’nun bolgeyi paylaşmaya nasıl karar verdiğini –ve "coldeki cizginin" rakip Fransız ve İngiliz cıkarlarını tatmin edecek şekilde nasıl cizildiğini– anlatan bu kitap canlı ve surukleyici bir yapıya sahip. Barr, iki ulkenin diplomatik arşivlerini ve donemin onemli yetkililerinin ozel belgelerini irdeleyerek ortaya cok zengin bir kitap cıkarmış... Keyifle okuyacaksınız."
—Patrick Seale, The Financial Times

"Osmanlı’nın yıkılmasının ardından Levant topraklarının, 1916'da Francois Georges-Picot ve Sor Mark Sykes tarafından cizilen sınırlarla Fransa ve Britanya arasında paylaşılmasının sonucu olarak gunumuzde hÂl yeni sınırlar cizmek icin kan akıtılmaya devam ediyor. Barr, planları hakkında Arthur Balfour tarafından sıkıştırılan Sykes’ın uğursuz bir ifadeyle, ‘parmağını onlerinde duran haritada gezdirdi[ğini]’ ve ‘Akka'dan Kerkuk'e bir cizgi cekmek istiyorum,’ dediğini anlatıyor."
—Boyd Tonkin, The Independent

"Barr iki ulkenin Orta Doğu'da birbirinin kuyusunu kazmaya calışmasını ayrıntılı bir şekilde anlatıyor... Ozellikle vatanseverlik ve suc arasındaki sınırı bulandıran kısasa kısas temelli misillemeleri gercekleştiren yetkililer ve ajanları resmetmekte başarılı. Barr sondaki ilginc birkac bolumu de Fransızların 1845 sonrası kargaşada Siyonistler ile komplo kurarak Araplar ve İngilizlerden oc alma cabalarına ayırıyor. Bu hikÂyenin gercek ana fikri devletler arasındaki yarışın kurallarının, kazananlarının ve anlamının olmadığı."
—David Pryce-Jones, Literary Review

"Kırmızı Cizgi Orta Doğu ve Filistin tarihindeki onemli ve belirleyici bir donemi titizlikle ve ayrıntılı bir şekilde inceliyor. Bu donem, Doğu'da hÂkimiyet kurmak isteyen emperyal guclerin gunumuzde halen hissedilebilen duşmanlıklar geliştirmesine sebep olmuştu. Yazar Britanya ve Fransa arasındaki duşmanlığın gelişimini takip ederken araştırma ve doğrulama konusunda buyuk bir caba harcıyor... Gunun sonunda Filistin'de İngiliz mağlubiyeti ile sonuclanan ve hem insani hem de maddi kayba neden olan Siyonist terorist eylemlerini inceleme konusunda da eşsiz."
—Magdi Moussa, Al Quds

"Amazon modern Orta Doğu ile ilgili elliden fazla kitap listeliyor. Yeni bir tanesine daha ihtiyacımız var mı? Elbette bolgenin tarihine pek az aşina olanlar bile Osmanlı İmparatorluğu'nun cokuşunun oncesi ve sonrasında olan bitenleri biliyorlardır, Arap isyanları, İngiliz askerî galibiyetleri ve mağlubiyetleri (tabii ki, T. E. Lawrence) ve başta Araplar, Museviler ve muttefiklere verilen birbiriyle celişen vaatler olmak uzere her cephede suregelen emperyal ikiyuzlulukler.
Bunlarla ilgili onlarca kitap var. Bu surekli anlatılan hikÂyenin en iyi kısımlarını sunmak amacıyla James Barr'ın bilinmeyen ya da pek az bilinen detayları cıkartmak icin incelemediği dokuman, gazete kupuru, hatırat ya da tarih kitabı kalmamış gibi gorunuyor. Bu kitabı farklı yapan ve var olma nedenini sağlayan şey ise ikiyuzlu İngiltere ve Fransa'nın Osmanlı İmparatorluğu'nu paylaşırken nasıl birbirlerini alt etmeye calıştıklarının hikÂyesini merkezine almasıdır."
—Geoffrey Paul, The Jewish Chronicle

"Kırmızı Cizgi Osmanlı İmparatorluğu'ndan kalanlar uzerine Fransız-İngiliz mucadelesini anlatan bir kitap (…) Barr, teknik olarak muttefik olsalar da bu iki gucun Orta Doğu sorununa karşı yaklaşımlarında rekabet ve şupheye her daim yer olduğunu gosteriyor. Hem Fransızlar hem de İngilizler Arapları, Yahudileri ya da bolgenin dengesini hic umursamadan, kendi cıkarlarını sinsice kollamak icin uğraşıyor ve boylece bugun karşılaştığımız kaotik olayların tohumlarını atıyorlardı (...) Kırmızı Cizgi yarım yuzyıllık diplomatik gerilim ve ikiyuzluluğun detaylı ve keskin bir dokumunu veriyor."
—Chloé Domat, Les Clés du Moyen Orient

"Kitap 'olumcul rekabet', politik duruş ve devlet destekli terorizme bulaşmış beklenmedik karakterler, askerî isimler ve tanınmış politikacılarla dolu surukleyici bir casusluk gerilimine benziyor. Tek farkı, bunun kurgu değil vahşi gerceklik olması (...) Kırmızı Cizgi titizlikle araştırılmış, okuması kolay, saygın bir kitap. Orta Doğu'nun şekillenmesi hakkında yeni bir anlatı sunarken Britanya'nın Filistin'deki Siyonistlerin taleplerini destekleyerek Fransızların Doğu Akdeniz'deki emellerini nasıl engellediğini anlatıyor."
—John Winterburn, Military Times

"Surukleyici ve iyi araştırılmış (…) James Barr'ın heyecan verici anlatımı kuru gurultu, didişme ve gosterişe dair şaşırtıcı skecler sunuyor – ve bunlar sadece İngilizlerin sergilediği gosteriler değil. Fransızlar da, coğu zaman unlu Galyalı gururuyla, altta kalmayarak ‘kalleş İngilizler’e karşı guvensizlik ve derin bir hınc barındıran bir temayul sergiliyor. Bu stratejik manevralar, emperyal entrikalar, ustunluk taslamalar ve manipulasyonlar masalında pek az kişi itimadı hak ediyor."
—Ben Fortna, BBC History Magazine

"Bu muazzam bir şekilde araştırılmış ve ilgi uyandırıcı eser Birinci Dunya Savaşı'ndan İkinci Dunya Savaşı'na kadar olan surecte Orta Doğu hakkında yayınlanmış eserlerin boşluğunu dolduruyor (…) Kitabın son bolumu Britanya'nın Filistin ve Urdun'den ayrılışının Filistin ve Londra'dan cok New York, Paris, Birleşmiş Milletler ve Truman yonetiminin uzerindeki Siyonist baskılarla hızlandırıldığını gosteriyor."
—Roger Adelson, The Historian

"Barr modern Orta Doğu'nun şekillenmesini anlamamız icin bir grup renkli karakter ile diplomatlar, askerler, Arap milliyetcileri ve Siyonistler arasındaki entrikalardan sonuna kadar yararlanan yetenekli bir hikÂye anlatıcısı."
—Glenn C. Altschuler, Pittsburgh Post Gazette

**Yukleme bana ait.

Format PDF. Boyut (4.49 MB). 488 Sf.

ISBN: 9786053439219