İnsanda bulunması guzel olan iyi huylardan bÂzısı vardır ki, az olunca iyi sayılır. Aşırı, cok olunca, kotuluğu belli olur. TevÂzu boyledir. İnsanda kibrin, başkalarına buyukluk taslamanın bulunmaması demektir. TevÂzunun zıddı, tersi kibirdir. Kibir, kendisini başkasından ustun gormektir. Dînimiz tevÂzuyu emretmekte, kibirlenmeyi yasaklamaktadır.

Peygamber efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem); “Kalbinde zerre kadar kibir bulunan kimse Cennet’e gitmez.” buyurdu. Ve yine buyurdu ki: “Allahu teala, tevazu uzere olmayı bana emr eyledi. Hicbiriniz, hicbir kimseye tekebbur etmeyiniz, buyukluk taslamayınız”. Zımmî denilen gayri muslim vatandaşlara ve izinle, pasaportla gelmiş olan yabancı tuccarlara, ecnebî iş adamlarına ve turistlere de kibirlenmemek lazım olduğu bu hadîs-i şerîften anlaşılmaktadır. Her insana tevazu yapmak lazım olunca, onlara hıyanet yapmak, incitmek hic uygun değildir. Kibrin aksi olan tevazu, kendini başkalarıyla bir gormektir. Tevazu, insan icin cok iyi bir huydur. Hadîs-i şerîfte; “Tevazu edene mujdeler olsun!” buyuruldu.

Tevazu sahibi, kendini başkalarından aşağı gormez. Zelil ve miskin olmaz. Fakirlere merhamet eder. Hadis-i şerifte; “Tevazu eden, helal kazanan, huyu guzel olan, herkese karşı yumuşak olan ve kimseye kotuluk yapmayan, cok iyi bir insandır.” ve “Allah icin tevazu edeni, Allahu teala yukseltir.” buyuruldu. Tekebbur edene, yani kibir sahibi olana karşı tekebbur edilebilir. Kibir sahibine tekebbur etmek, sadaka vermek gibi sevaptır. Kibir sahibine karşı tevazu eden kimse, kendisine zulum etmiş olur. Kendinden aşağı olanlara karşı tevazu gostermek iyi ise de, bunun ifrata kacmaması, yani aşırı olmaması lazımdır. Harpte duşmanlara karşı, bozuk inancları yayanlara ve kibirli olan zenginlere karşı tevazu gosterilmez.

İnsanın tevazu sahibi olabilmesi icin, dunyaya nereden geldiğini, nereye gideceğini bilmesi lazımdır. Hic yoktu. Once bir şey yapamayan, hareket edemeyen bebek oldu. Şimdi de, her an hasta olmak, olmek korkusundadır. Nihayet olecek, curuyecek ve toprak olacaktır. Hayvanlara, boceklere gıda olacaktır. Kabir azabı cekecek, sonra diriltilip kıyamet sıkıntılarını cekecektir. Bunu duşunen insana tekebbur değil, tevazu gerektiği kolayca anlaşılmaktadır. İnsanların yaratıcısı, yetiştiricisi, her an tehlikelerden koruyucusu olan ve kıyamette hesaba cekecek, sonsuz azap yapacak olan, sonsuz kuvvet, kudret sahibi, benzeri, ortağı olmayan tek hakim ve kadir, yuce Allah; “Tekebbur edenleri sevmem, tevazu edenleri severim”. buyuruyor.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Tevazu hakkında bir cok hadisi şerif ve alimlerin goruşleri mevcuttur. Konumuzu Asım bin Behdele'nin tevazu hakkındaki tanımlamasıyla sonlandıralım.

“Tevazu, evinden cıktığın zaman karşılaştığın herkesi kendinden daha hayırlı gormendir.”
__________________