GENEL BİLGİLER;
Kıyılarıyla Avrupa ve Asya'yı birleştiren Marmara ve Ege Denizini birbirini bağlayan Canakkale savaşlarının en kanlı muharebelerinin cereyan ettiği, cok sayıda şehitlik, anıt ve mezarlıkların bulunduğu Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı, Troya, Assos gibi eski uygarlık merkezlerinin beşiği olan il ic ve dış turizmde onemli bir yer almaktadır.
İLCELER
Canakkale ilinin ilceleri; Ayvacık, Biga, Bozcaada, Can, Eceabat, Ezine, Gelibolu, Gokceada, Lapseki ve Yenice'dir.
Assos (Behramkale)
Ayvacık ilcesinde yeralan Assos dort mevsim yerli ve yabancı turistleri konuk etmektedir. Akropol denizden 238 m. yuksekliğindedir. Athena Tapınağı M.O. 6ncı yuzyılda burada aynı yerde yapılmıştır. Biga yarımadası ve Edremit Korfezi'ni koruması ozelliği yanında, eski ihtişamı nedeniyle bu Dorik tapınak restore edilmiştir. Tapınağın kalıntılarına vuran ay ışığını seyretmek icin bir sure kalıp beklenebilir ya da sabah erkenden kalkıp guneş yavaş yavaş yukselirken şehrin yukarısından Edremit Korfezi'nin şahane goruntusu izlenebilir ve boylece bu cennet koşesinin neden secildiği anlaşılır. Tepelerden denize doğru agoralar, bir tiyatro ve bir de Jimnasyum yer almaktadır. Akropol'un kuzey koşesinden, hepsi de 14 uncu yuzyılda Osmanlı Sultanı I. Murat zamanında yapılan bir cami, bir kopru ve bir de kale gorulur. Aşağısında ufak ve sevimli bir liman bulunmaktadır.
Behramkale'nin 25 km. batısında, Gulpınar koyunde M.O. 2nci yuzyılda Apollon Smintheus Tapınağı'nın yapıldığı tarihi şehir Chryse yer almaktadır. Gulpınar'ın 15 km. batısında, işaretleri bulunmayan sivri kayalıklı bir sahil boyunca uzanan yolda, denize inen dik yamactaki hoş koy evleriyle, Babakale bulunmaktadır.
Bozcaada
Cevresi 14 mil tutan Bozcaada, onemli bir turistik merkezdir. Etrafındaki irili ufaklı adacıklarla cevrili olan ada, Canakkale Boğazı'na 15 mil, Limni'ye 30 mil, Midilli'ye 33 mil mesafededir. Ulaşımın sağlandığı Ezine ilcesi Geyikli beldesi Yukyeri Feribot İskelesine ise 3,4 mil uzaklıktadır.
Adada Liman Koyu, Değirmenler Koyu, Poyraz Limanı, Canak Limanı, Capraz Limanı, Canak Limanı, Kocatarla Limanı, Lagor Limanı, Ayana Limanı, Ayazma Koyu, Sulubahce Koyu, Habbeli Koyu olmak uzere on iki adet cennet benzeri koyu vardır. Bu koylara Adadaki dalış merkezi tarafından koylarında dalış turları duzenlenmektedir.
Bozcaada'ya yaklaşıldığında bir Venedik kalesi dikkat ceker. Venedik, Ceneviz ve Bizanslılar doneminde kullanılan kale, Canakkale Boğazı'nın onemi nedeniyle Fatih Sultan Mehmet doneminde esaslı bir şekilde onarılmıştır.Adanın şarabı suyu kadar boldur; bir tur atıldığında bircok bağ ve şaraphaneler gorulur. Adanın batısındaki yeldeğirmenleri adanın olduğu kadan cevrenin de onemli olcude elektrik enerjisini sağlamaktadır.
Adada konaklamak icin her talebe uygun otel ve pansiyon bulunmaktadır.
Gokceada
adalarının en buyuklerinden biri olan Gokceada korfezlerle cevrilidir. Farklı tonlardaki cam ve zeytin ağacları ile kaplı tepelerinde yer yer kutsal pınarlar ve manastırlar bulunmaktadır. Buraya, Canakkale ve Kabatepe'den tarifeli, muntazam araba vapuru seferleri yapılmaktadır. Gokceada (Kuzu limanı), Canakkale'den izlenen rotaya gore 32 mil, Gelibolu yarımadasındaki Kabatepe limanına 14 mil, Bozcaada'ya 33 mil, Ege denizinde bulunan Yunan adalarından Limni'ye 16 mil, Semadirek adasına 14 mil uzaklıktadır. Tatlı su kaynakları bakımından dunyanın en zengin adalarından biridir. Adanın koylarına dalış turları duzenlenmektedir.
Truva
İntepe Bucağı, Tevfikiye Koyu yakınında, Canakkale'ye 30 km. uzaklıkta, Hisarlıktadır. Arkeolojik kazılar farklı zamanlardaki yerleşim mekanlarını, şehir surlarını, ev temellerini, bir tapınak ve tiyatroyu ortaya cıkarmıştır. Tahtadan sembolik bir at eski savaşı hatırlatmaktadır. Tarihi limanı Alexandria - Troas M.O. 3. yuzyılda yaptırılmıştı. St. Paul burayı iki kere ziyaret etmiş, ve ucuncu misyonerlik yolculuğuna, Assos'a yine buradan başlamıştır.
Dardanos
Canakkale'ye 11 km. uzaklıkta Kalabaklı Cayı kıyısında, Maltepe'dedir. Bu mezar anıtı, bir koridor, on oda ve ana mezar odasında oluşmaktadır. İcinde bir cok iskeletle, altın takılar, bronz ve pişmiş topraktan gerecler, kandiller, gozyaşı şişleri, muzik aracları bulunmuştur. Mezarda Arkaik İyonik ve Roma donemlerinden yapılar vardı.
Gulpınar
Ayvacık cevresinde kalıntıları bulunan antik eserlerden İlyada Destanı'nın birinci bolumunun gectiği Apollon Smintheus Tapınağı, Gulpınar'da bulunmaktadır. Tapınak kalıntıları ve tapınaktan cıkan eserler buradaki muzede sergilenmektedir. Bolgede bulunan muzede Tapınağa ait rolyeflerde bu sahneleri gorulebilmektedir.
Zeus Altarı
Kucukkuyu beldesine bağlı Adatepe Koyunun ust tarafında bulunan,on tarafı diklemesine ucurum olan mağara, Zeus'un mağarası olarak bilinmektedir.
Alexandreia
Dalyan Koyundedir. M.O 310'da 'Sgia' adlı kucuk bir koyun yerine kurulmuştur. Guclu ve zengin bir ticaret merkezi olarak gelişen kent Romalılar doneminde de onemini korumuştur.
Neandria
Kayacı Koyu yakınında Cığrı Dağı'ndadır. Kenti cevreleyen surlar 3 m. Kalınlıkta ve 3200 m uzunluktadır.
Sestos
Eceabat'a 4 km. uzaklıkta,Yalova koyundedir. Akbaş Limanı'nın guneyinde kurulmuştur. Fatih Sultan Mehmet Kilitbahir Kalesi'ni yaptırırken, Sestos kalesinin taşları kullanılmıştır.
Kaleler
Sultan Kale (Kale-Yi Sultaniye)
Kente adını veren onemli ve gorkemli bir anıt niteliğindir. XV. yy. ortalarında Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılmış 1551'de Kanuni Sultan Suleyman doneminde onarılmıştır.
Gelibolu Kalesi
Antik donemde kurulduğu bilinen kaleyi, Bizans İmparatoru I. Justiniaus onartmıştır. Evliya Celebinin anlattıklarına gore, dik ve kesik kayalarla kurulu 6 koşeli bir kaleydi.
Kazdağı (Ayazma)
Bayramic ilcesi, Evciler koyunden sonra 5 km. mesafededir. Kazdağı'na ozgu uzun ağacları, gurul gurul akan suları ve piknik yerleri ile ilimizin en guzel mesire yerlerinden birisidir. Kazdağı'nda (Ayazma) her yıl ağustos ayı icinde Geleneksel Kazdağı Guzellik Yarışması duzenlenmektedir.
1774 m. yuksekliğindeki Kaz Dağı (Ida Dağı) muhteşem manzarası, sakin yeşil alanları ve sıcak su kaynaklarıyla Kaz Dağı Milli Parkı'nın yanında, Canakkale'nin guney ucundadır. Bayramic ve Evcilerden gecerek Kaz Dağı Milli Parkı'na ulaşan kuzey girişinde gunduz kampingleri icin bircok imkan mevcuttur. Canakkale'ye 60 km olan Bayramic'te 18 inci yuzyıl guzel Hadimoğulları Konağı (Osmanlı evi), icindeki etnografya muzesi ile yer almaktadır
NE YENİR
Her kenarından denize kıyısı olan Canakkale ve ilceleri tam bir deniz urunleri cennetidir. Her mevsin taze balık ve deniz urunleri bulmak mumkundur. Gokceada ve Bozcaada uzumleri ve burada yetişen uzumlerden geleneksel yontemlerle imal edilen şarapları tadılmalıdır.
NE ALINIR
Canakkale'den eski el sanatları urunlerinden, seramik canak, comlek imalatları almadan, Bozcaada ve Gokceada'da imal edilen şaraplardan satın almadan donmeyin.
YAPMADAN DONME
Gelibolu'yu gormeden, Şehitlikleri ziyaret etmeden,
Kaz dağını gezmeden,
Assos'ta gun batımı izlemeden, gorsel sanatlar festivalini gormeden,
Truva'yı gezmeden, tahta ata cıkmadan,
Bozcaada'da şaraplarını tatmadan
Gokceada'nın koylarında dalış yapmadan,
...Donmeyin
__________________