MELEK NEDİR?
Melek, Allah tarafından yaratılmış, erkeklik ve dişilikleri olmayan ve Allah’a itaatten ayrılmayan nuranî bir varlıktır. Melekler, duyu organlarıyla algılanabilecek maddî bir yapıya sahip olmamaları yonuyle gayb Âlemine ait varlıklardır. Bunun icin de, haklarında duyularla değil, Âyet-i kerimeler ve peygamberlerin verdikleri haberlerle bilgi sahibi oluruz.
Rabbimiz, gaybın son habercisi, son peygamberi Hz. Muhammed’e (sallallahu aleyhi ve sellem) vahyetmiş olduğu kitabında, bize meleklerden bahseder ve onların varlığına inanmayı iman esasları icinde ifade eder: “Peygamber Rabbi tarafından kendisine indirilene iman etti, (buna) mu’minler de (iman ettiler). Her biri Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine iman ettiler.” (Bakara, 2/285)
Meleklere inanmayan kişi, ilgili Âyetlerin hukmunu inkÂr ettiği icin iman etmiş sayılmaz. Esasında meleklere inanmamak, dolaylı olarak vahyi, peygamberi, peygamberin getirdiği kitabı ve tebliğ ettiği dini inkÂr etmek anlamına gelir.
Meleklerin ozellikleri nelerdir?
Meleklerle ilgili bilgiyi biz, Hz. Peygamber’in (sallallahu aleyhi ve sellem) hadislerinde gormekteyiz. Bir hadis-i şerifte “Cinlerin ve şeytanların ateşten, Hz. Âdem’in topraktan/camurdan, meleklerin ise nurdan yaratıldığı” (Muslim, Zuhd, 10) bildirilir.
*Melekler gunah işlemezler
Melekler, ofke, kin, gazap, kıskanma ve haset gibi negatif duygulardan uzak olup, beşere ait diğer his ve meyillerden korunmuşlardır. Dolayısıyla onlar icin, isyan ve başkaldırma gibi herhangi bir gunah soz konusu değildir.
* Yemez icmezler, evlenmezler
İnsanların sahip oldukları yemek, icmek, erkeklik, dişilik, evlenmek gibi fiil ve ozelliklerden uzak (Saffat, 37/49) ruhanî birer varlık olan meleklerin, makamları sabittir ve onlar icin bir ucret alma da soz konusu değildir.
* Son derece hızlı hareket edebilirler
Melekler, kendilerine has latif ve nuranî bir yapıya sahip olmaları sebebiyle son derece suratli, kuvvetli ve mukemmel varlıklardır. Kur’an’da onların bu ozelliklerini ifade adına şoyle buyrulur: “Melekler ve ruh, O(nun arşı)na -miktarı (dunya senesi ile) elli bin yıl olan- bir gunde yukselip cıkarlar.” (Mearic, 70/4)
* Ceşitli şekillere girebilirler
Melekler, Allah’ın emir ve izni ile ceşitli şekillere girebilen varlıklardır. Onlar peygamberler tarafından hem aslî, hem de başka şekilleriyle gorulmuşlerdir. MeselÂ, Cebrail (aleyhisselam) Hz. Meryem’e bir insan şeklinde gorunmuştur. (Meryem, 19/16-17.) Hz. İbrahim’e bir oğul mujdesiyle gelen melekler de, insan şeklinde gorunmuşlerdir. Ayrıca Cibrîl hadisi olarak bilinen, -iman, İslÂm ve ihsan kavramlarının tanımlarının yapıldığı- rivÂyette de belirtildiği gibi, Cebrail sahabiler tarafından insan şeklinde gorulmuştur. (Muslim, İman 37)
Meleklerin gorevleri nelerdir?
Yuce Yaratıcı tarafından meleklere verilen gorevleri Kur’an Âyetlerinin ve bazı hadis-i şeriflerin ışığında şoyle sıralayabiliriz:
1. Allah’ı her bir eksik ve yanlış mulÂhazadan tenzih etmek, O’na gece gunduz ovgu ve şukranda bulunmak ve O’nu, O’na yaraşır bir bicimde yuceltmek.
2. Allah’ın peygamber olarak sectiği kullarına vahiy getirmek.
3. Peygamberleri salÂt ve selÂm ile yuceltmek ve butun insanlara dunyada hayır duada bulunmak.
4. Peygamberlere ve mu’minlere manevî bir gucle destek olup onları sıkıntılı ve uzuntulu anlarında rahatlatmak, inkÂrcıları ise sıkıntıya sokmak.
5. İnsanı koruyan takipciler olarak bir anlamda insanlara hizmet etmek.
6. İnsanların fiillerini kaydetmek.
7. KÂinatla ilgili olarak yurutulen ilÂhî icraata vasıta olmak.
8. Beşerin yaratılış ve olumuyle ilgili olarak gorev yapmak.
9. İlÂhî cezaları icra eden elemanlar olarak gorev yapmak.
Melekler kac gruba ayrılır, vazifeleri nelerdir?
Meleklerin sayısı ve ceşitleri:
Meleklerin sayısını ancak Allah bilir. Kur’an’da ve hadislerde meleklerin sayıları hakkında acık bir bilgi mevcut değildir. Ancak Kur’an’ın “Goklerin ve yerin orduları Allah’a aittir.” şeklindeki beyanlarından hareketle, sayılamayacak kadar cok olduklarını soylememiz mumkundur.
* Vahiy meleği Hz. Cebrail
Cebrail (aleyhisselam) dort buyuk melekten biridir. Allah tarafından peygamberlere vahiy getirmekle gorevlendirilmiştir. İsmi Kur’an’da uc yerde Cibrîl olarak gecmektedir. Ayrıca Cibrîl Âyetlerde “ruh”, “rûhen”, “rasûlun kerîm”, “rasulu rabbik”, “ruhu’l-emin”, “ruhu’l-kudus” gibi isimlerle de zikredilmektedir. Bir hadiste ise, bunlara ilÂveten “en-NÂmus” diye isimlendirilmektedir.
Kıyamet meleği: Hz. İsrafil
Bu meleğin adı Kur’an’da acıkca gecmez. Âyetlerde yalnızca, sura uflenileceğinin haberi verilir. Adı, hadiste dort buyuk meleğin icinde zikredilir. İsrafil (aleyhisselam) sûra iki defa ufleyecek, ilkinde kıyamet kopacak, ikincisinde ise tekrar diriliş meydana gelecektir.
* Olum meleği: Hz. Azrail
Gorevi, olum vakti gelenlerin ruhunu teslim almaktır. Kur’an’da olum meleği adıyla ifade edilmiştir.
* KirÂmen KÂtibîn melekleri
İnsanın sağında ve solunda gorevli olarak bulunan iki meleğin adıdır. Sağdaki, iyi iş ve davranışları, soldaki ise kotu iş ve davranışları tespit etmekle gorevlidir. ‘Hafaza melekleri’ adı da verilen bu melekler, kıyamet gunu hesap sırasında yapılan işlere de şahitlik edeceklerdir.
* KÂinattaki hadiseleri idare eden melek:
Hz. MikÂil Dort buyuk melekten biri olup Allah tarafından kÂinattaki tabii olayların ve yaratıkların rızıklarının idaresine vasıta kılınmıştır. İsmi, Kur’an’da sadece bir Âyette gecer.
* Mukarrebûn melekleri
İlliyyûn ve Kerûbiyyûn olarak da anılan bu melekler, Allah’ı tesbih ve anmakla gorevli olup O’na cok yakın ve O’nun katında şerefli bir mevkide bulunurlar.
*Hamele-i arş melekleri
Arşı (Allahın kudret ve saltanatının tecelli yeri) taşıyan meleklerin adıdır. Kur’an’da haklarında şoyle buyrulur: “Arşı taşıyan, bir de onun cevresinde bulunan melekler devamlı olarak Rab’lerini zikir ve O’na hamd ederler.”
* Munker ve Nekir melekleri
Olumden sonra kabirde sorgu ile gorevli iki melektir. Bilinmeyen, tanınmayan, yadırganan anlamındaki Munker ve Nekîr, mezardaki şahsa, hic gormediği bir şekille gelmeleri sebebiyle bu ismi almışlardır. Bu iki melek kabirdeki olulere, “Rabbin kim?”, “Peygamberin kim?”, “Kitabın ne?” şeklinde sorular yoneltirler ve o insana, alacakları cevaplara gore muamele ederler. Hadis-i şeriflerde, insanın kalbine doğruyu ve gerceği ilham eden, Kur’an okunurken yeryuzune inen meleklere de dikkat cekilir.
Melek inancı insana ne kazandırır?
Meleklere inanan birisi, kendisini hicbir zaman yalnız hissetmez. Zira boyle birisi en yalnız zamanlarında bile, kendisiyle beraber bulunan meleklerin varlığını bilir ve onların mevcudiyetlerinden duyduğu manevî bir feyizle yalnızlığını unsiyete (sıcak bir birlikteliğe) cevirir.
Her an onların kontrolu altında olduğunu bilen ve duşunen bir mu’min, gunahlara doğru yurumekten hem utanır hem de cekinir. Melek inancı, manevî guzelliğin ve ahlÂkî inceliğin bir sembolu olarak, insanlarda kendilerine benzemeye ozlem duyulan bir hedef olarak da teşvik edici bir etkiye sahiptir.
__________________