İlk bakışta sadece suyun, minerallerin, glikozun ve amino asitlerin hareketi diyebiliriz. Ama bu bilimdir ve bu sureci betimlemek icin ozel terimlere ihtiyac duyarız. Uc parcadan oluşan bu videoda bitkilerde besinlerin, suyun ve minerallerin taşındığı “taşıma sistemi”ne bakacağız.

Carpan bir kalbimiz vardır ve kanımız dolaşım halindedir, peki bitkiler ne yapar? Bir bitkiyi kestiğinizde kanamaz. Peki bunun yerine ne olur? Bitkilerin kendi sistemleri vardır. Bitkilerin ksilem yapısı (odun borusu) vardır. Bu yapı suyu ve cozeltileri koklerden yapraklara taşırken floem yapısı da (soymuk borusu) aminoasitlerin ve yaprakta fotosentez sonucu oluşan glikozun bitkinin diğer kısımlarına taşınmasında gorev alır.

Burada ksilem ve floemin yatay kesitlerini goruyorsunuz. Govde ve kokteki yapılanışın farklı oluşuna dikkat edin.

Ksilem ve floem elyaf demetleri (vascular bundles) denilen gruplarda bulunur. Bu demetlerin konumu bitkinin kısımlarına gore değişir. Hem ksilem hem de floem bitkinin uzunluğu boyunca tup bicimi oluşturacak şekilde hucre dizilerinden oluşmuştur.

Ksilem damarları, su gecirmez uzun ve olu hucrelerden oluşur; duvarları ise lignin (odunozu) icerir. Bundan dolayı ksilem damarları sağlamdır. İşte bu yuzden kokteki elyaf demetleri merkezde yer alır. Bitkinin yerden kolayca sokulmesini engeller. Ayrıca merkezde daha sıkı korunur. Buna karşın, govdenin ezilmeye ve bukulmeye karşı korunması gerekir. Bu yuzden govde kısmında, elyaf demetleri kenara yakın durarak govdeye dayanıklılık ve destek verir.

Floem boruları canlı hucrelerden oluşur. Sakkarozu ve amino asitleri, ihtiyac duyuldukları yere gore, yukarıdan aşağıya ve aşağıdan yukarıya taşırlar. Oysa ksilemde hareket tek yonludur: kokten yapraklara doğru.

Yani artık suyun ve minerallerin ksilemle kokten yukarı doğru, amino asidin ve sakkarozun da floemle cift yonlu taşındığını biliyoruz.

Kaynak:

Evrimagaci