Guzel ahlÂkın, her insan ve toplum icin bir zorunluluk olduğunu ve butun ilkelerinin cok iyi oğrenilerek uygulanması gerektiğini benimseyen İslÂm ahlÂkcıları, bu faziletlere ulaşma yolları uzerinde de durmuşlar ve bunu hastasına doğru tanı koyan bir doktorun hemen tedaviyi uygulaması gibi gormuşlerdir. Guzel ahlÂk ve fazilete ulaşmanın genel kurallarını burada kısaca belirterek, sonraki bolumlerde acıklayacağımız guzel ahlÂk esaslarının her bir maddesinde o ahlÂki ustunluğun nasıl kazanılacağı konusunda yapılan tavsiyeleri sunacağız.

Guzel ahlÂka ulaşmanın yollarını genel anlamda aşağıdaki şekilde sıralamak mumkundur:

1. İnsanın olgun bir akıl uzere doğup, Allah (c.c.)’ın lutfuyla, eğitimsiz ve oğretimsiz iken bilgili ve edepli olmasıdır. Buna en guzel ornek Resûlullah (s.a.v.) ve diğer peygamberler (a.s.)’dir. Diğer insanların icinden de bircok cocuk cabasız olarak comert, sabırlı ve daha başka guzel huylarla bezenmiş olarak doğmaktadır. Bazıları da bunları kolayca ve kısa surede oğrenecek yetenekte dunyaya gelmekte ve bu huyları yaşamları boyunca surmektedir.

2. Yetişkin insanın bizzat kendisinin, calışma ve gayret yoluyla guzel ahlÂkı elde etmesidir. İnsanın kendi isteğiyle boyle bir caba icine girmesi, kendi kendine eğitimdir ki bu yuruyuş, faziletin zirvesine doğru basamak basamak yukselmektir. İnsanın istenilen guzel ahlÂkı elde etmesi icin, bir takım zorluklara goğus germesi ve cabalaması gerekir. Cunku dalında olgunlaşan meyveler, yenilecek ozelliği kazanıncaya kadar bir cok etkilerin altında kalmakta, olgunlaşma yolunda bir bakıma yaşam savaşı vermektedirler.

3. İyi ahlÂk ve faziletlerle donanmış kimselerin sohbet ve ziyaretlerine devam etmek, zevk ve eğlence peşinde koşan insanların gruplarına katılmamak ve onlardan uzak kalmak, kotuluklere duşme konusunda nefsi başı boş bırakmamak.

4. İlmin ustunluğunu, yuceliğini duşunerek Kur’an-ı Kerim’i, tefsir, hadis ve İslÂm bilginlerince genel anlamda benimsenen diğer ahlÂk kitaplarını okumak ve bunlardan yararlanmak.


5. İnsan olmanın doğal sonucu işlenen hataları duzeltecek iyi niyetli, calışkan, vefalı, sadık dost ve arkadaşlar edinmek, bunlar hakkında soylenecek kucuk kusurları gormemek.

İnsanlar hayatlarında, maddi ve manevi mutluluğu elde etmenin yollarını ararlarken, bunlardan bir kısmı amaclarına gec ulaşmakta veya hic bir zaman erişememektedirler. Bunun en başta gelen nedenleri ise, kuvvetli iman sahibi, bilgili, doğru, iffetli ve calışkan arkadaşlarla yardımlaşmamak veya inancsız, tembel, bilgisiz, kısa goruşlu ve kotu ahlÂklı kimselerden uzaklaşmamaktır.

6. Dunyanın vefasızlık, fanilik, aşağılık ve kotu yonlerini, araştırmak ve nefsin arzularını terk etmek. Eğer nefis azar, şımarır ve saldırganlığa başlarsa hemen sabır ilacına sarılıp ve toplumdan uzaklaşmaya yonelerek kotuluğu şiddetle isteyen nefsi yola getirmeye calışmalıdır.

7. Yakın bir gelecekte kendisi gibi yetişkin bir insan olacağını duşunerek, kişinin cocuklarına eksiksiz bir guzel ahlÂk eğitimi vermesidir. Kendisi bir cok kotu ahlÂk ve alışkanlık sahibi iken, cocuklarının iyi bir cevre icinde guzel bir eğitim almaları ve cocuklarının bu guzelliklerini gormeleri sonucu bu kotulukleri bırakan ve guzel ahlÂka yonelen cok sayıda insanı hepimiz toplumumuzda gozlemlemekteyiz.

Bu bolumde, guzel ahlÂk esaslarını maddeler halinde ve alfabetik sıraya gore birer birer ele alarak inceleyeceğiz. Bu guzel ahlÂk esaslarını kelime aslına uygun ve asırlarca Muslumanlar tarafından coğu da ortak olarak kullanılan terim veya isimleriyle sıraya koyduk. Terimlerin once lugat karşılıklarını, ardından geniş İslÂm kulturundeki kullanıldıkları anlamlarını acıkladık. Madde ile ilgili ayetlerin meallerini ve acıklamalarını verdik. Muteber Hadis kitaplarında kayıtlı Hadis-i şeriflerle konuyu daha da acık ve net hale getirdik. Bundan sonra sahabe ve İslÂm buyuklerinin soz ve yaşayışlarını naklettik.

Son olarak da bu guzel ahlÂk esasının nasıl elde edileceğine dair İslÂm ahlÂkcılarından bize kadar gelen tavsiyeleri sıraladık. Aynı anlama gelen terimler arasında az kullanılan terimin acıklamasını daha cok kullanılan ve yaygın olana yonlendirdik. Boylece CenÂb-ı Hakk’ın yardımıyla ansiklopedik ozellikte bir Yuksek İslÂm AhlÂkı sitesi hazırlanmış oldu.



Kaynak


__________________