Dunyadaki kureselleşme 2000 yılında koklerini salmaya başlarken dunyanın en fazla tuketiciye sahip eğlencesi futbol bu akımdan fazlasıyla etkilenmekten kendisini alıkoyamadı. Kuluplerin yapısından, oyun anlayışına oradan yan urunlerin pazarlanmasına kadar Artık olması gereken seyirci takımı icin avaz avaz bağıran seyirci değil sponsorların, takımına gonul veren zenginlerin, şirketlerin yıllık kiraladıkları geniş ve 1+1 evden farksız bolumler kulupler acısından onemli bir gelir kaynağı. Bundan en fazla 30 yıl once kulupler kaynaklarını oncelikle stadyumlara gidip bilet alan seyircilerden ,ikinci olarak televizyonlardan, sonra sponsor ve son olarak o şehrin saygın insanlarından temin ederdi. Bugun ise bilet gelirleri bir spor kulubu icin herhangi bir ‘’gelir kalemidir ‘’. Tv geliri,s ponsorlar, hissedarlar ve uluslararası turnuvalardan gelen gelirler kulupler icin vazgecilmez unsurlar. Dunya uzerindeki şifreli kanalların başarısı sadece meşin yuvarlağa dayanmakta. Seyretmek icin para odemek gerektiği duşuncesi ulkede 90 lı yılların sonunda hicbir direniş gormeden nasıl kabul gordu , duşundunuz mu hic ? Cevabı dunya halkları arasında hızla ve bulaşarak ilerleyen ekonomik liberalizmden başkası değil. Ulkede ozellikle son 5 yılda stadyumu halktan boşaltan zihniyet TFF si’nden ,kuluplerine kadar boş stadlar hic umurlarında değil, cunku bilet gelirleri artık onlar icin sadece ve sadece aşağıdaki gelir kalemlerinden biri, kulubun tek amacı vardır, gelir elde etmek. Passolig sacmalığı ile seyirciyi yeni koşullara uymak zorunda bırakıyorlar. Cunku; kulupler icin kendi taraftarı rahatsız edici tanığa ya da canavara donuşebilme ihtimali olan bir grup. Ne yapacağı belli olmaz, genleşir, daralır, sover, over. Taraftar kulubun Borsa da yapacağı prim icin değil, renkleri icin seferber olur. Ama futbolu yonetenler icin artık taraftarların mali katkısı dorduncul, beşincil bir gelirdir. 1994 Yılında Newcastle kulubu ,taraftarlarının 500 pound odemeleri karşılığında 10 yıl boyunca sahip oldukları koltukların onlarda kalacağını acıklar.7232 taraftar bu parayı odeyerek 10 yıllık hakka sahip olur. Ancak,1999 yılına geldiğinde ekonomik liberalizmden etkilenen kulup bu yerleri alan taraftarlara o bolgede loca yapacağını ve 1350 pound daha odemeleri gerektiğini soyler. Ancak, taraftarlardan 12 tanesi 1994 yılında kendilerine yer garanti edildiğini ve yapılan işlemin yasa dışı olduğunu savunarak dava acarlar. Tum tribun grupları bu taraftarların arkasındadır hatta 1994 te kulup başkanı olan efsane Kevin Keegan dahi taraftarlara tanıklık eder. Ancak; dava 2-3 yıl sonunda taraftarların aleyhine sonuclanır ve mahkeme 200BİN EURO dava masrafının taraftarlardan alınarak kulube verilmesine karar verir. Kararı acıklarken de kulubun bu masrafı istememesi gerektiğini soyler, ulusal gazeteler bu masrafın taraftarlara yansıtılmasının yanlış olacağı yonunde sayfa sayfa yazar, efsane Keegan canlı yayına cıkar, ancak Newcastle kulubu bu parayı kendi taraftarlarından tahsil etme amacından vazgecmez. Yardım hesapları acılır İngiltere’de ki diğer taraftarlar bu hesaba para yatırarak yardımcı olmaya calışırlar. Bu 7232 taraftar ortak bir acıklama yapar ve 1976 yılından bu yana Newcastle maclarına geldiklerini bu saatten sonra sadece deplasman maclarına gideceklerini hayatları boyunca Newcastle taraftarı olduklarını soylerler. Bu karar futbolun doğasını değiştiren bir karar olarak tarihe gecmiştir. Şirket cıkarları ,her zaman gercek taraftarlara tercih edilmeye başlanmıştır. Oyuncular yıldız,taraftarların ise şeytanlaştırılması aynı mantığın urunu. Verilmeyen bir ofsayt,isabetsiz bir şut,boşa cıkan bir kaleci kulubun hisse senedini belirleyecekse ki bu boyle buna nasıl spor diyeceğiz. Yoneticiler, maclardan sonra hisse senetlerinin ne kadar prim yaptığına bakacak. Amac artık spor eğitimi ya da ahlakı savunmak değil,yatırımları verimli kılıp karı arttırmak. Amansız kapitalizmin sonucu 15-20 seneye kadar Zenginler baş başa kalacak ama bu mutlak liberalizm kendi kendini yok edecektir. Kureselleşmiş futbol bir emperyalizm bicimidir ve imparatorluklar er ve ya gec cokecektir. Futbol bunlardan nasıl kurtulur ? Şu an kurtulamaz ,cunku bu akım sporun her yerine sirayet ediyor ancak uzun vadede Taraftarlar takımlarının kendilerine ait olduğu duygusunu kaybetmemeli ,tek yol bu. Bugun Bursa dendiğinde Uludağ yada kestane şekerinden once akla gelen Bursaspor ve Texas ise daha bu duygumuzu kaybetmemişiz demektir. Taraftar bunu kaybederse ileride kulubun borsa şirketinden farkı kalmayacak. Bu doğrultuda kulubun şirketleşmesi ve borsaya acılması olasılığı taraftarların takıma bağlılığını bir kac kat daha arttırması sonucunu doğuracaktır. Borsaya acıldığında ise 3 grup yatırımcı var ; 1-)Taraftar ;Sadece kulube daha fazla para odemek yada parcası olduğunu gostermek icin hisse alır,kar amacı yoktur. 2-)Medya Şirketleri;Ulkemizde borsaya acılan ve her parcasında taraftarı olan İstanbul takımlarının borsadaki zararları ortada iken şehir takımı hissesi mi satın alacak ustelik saha sonucları konusunda İstanbul takımlarına nazaran istikrarsızlık daha fazla, 3-)İş Yatırımcıları; bunların hisse almak icin tek bir sebebi var o da oyundan gelen gelir.Yani mac performansı,iyiysen yanındalar . Başlangıcta gelecek olan sıcak bir para sonrasında ise bu paranın mantıklı kullanılmaması ihtimalinde borc olarak karşımıza cıkabilir. Akabinde ise ozvarlığı bu kadar dar olan,saha ici sonucları istikrardan uzaklaşan ve en onemlisi ulkeye değil şehire hitap eden takımın, hisse senedi olsa olsa notr olur.Bu grupta en fazla katkı koyacak olan yine taraftar olacaktır goreceksiniz ,kureselleşen futbol kendini imha ettiğinde kulubumuzun ayakta kalması dileğiyle.(futbol aş) Av. Yalcın Cambaz