Nevrozlu kişilerin ruhsal yapısı ile psikozlu kişilerin ruhsal yapısı arasındaki en onemli fark,dış dunya gerceklerinden kopuş derecesi ile ilgilidir.Psikozların aksine nevrozlar gerceklerden tumuyle kopmuş değillerdir.Nevrozlu hastalarda gorulen birtakım belirtiler zaman zaman ruhsal yapısı normal olan insanlarda da gorulebilir.Ancak bu durum o kişilerin nevrozlu olacakları anlamına gelmez.Olsa olsa davranışlarının abartılı olduğu soylenebilir.Yaşantılarımızın belirli donemlerinde karşılaştığımız birtakım olaylardan oturu coğumuz bunalıma girmişizdir.Zaman zaman aşırı şekilde kaygıya kapıldığımız olmuştur,normalden daha fazla korkular icinde kalmışızdır.Butun bunların nevrozlardan farkı nitelikleri değil,nicelikleridir.
*
Nevroz konusu icinde incelenen hastalıklı durumların sayısı oldukca fazladır.Bunları sınıflandırmak zordur,ama belirtilere gore bazı ayırımlar yapılmaktadır.En cok rastlanan kaygı nevrozudur.Bu kişilerde ortak olan fiziksel şikayetler ağız kuruması,kalp carpıntısı ve aşırı terleme gibi biyolojik olgulardır.Bunların,nesneler karşısında duydukları korku panik seviyesine kadar yukselebilir.Ozel bir durumdan korkma olarak adlandırılan fobiler kaygı nevrozunun başlıca niteliğidir.Orneğin hafif fobili bir kişi bir boceği tutması gereken durumda biraz korkabilir.Ama fobisi aşırı derecede olan nevrozlu kişilerin korkmaları icin bocek sozunu duymaları bile yeter.Dolayısı ile boceklerle karşılaşmamak icin her yola başvururlar.
*
Takıntı nevrozunda hasta,kendisine ait olmayan yani dışarıdan gelen birtakım duşuncelerle mucadele halindedir.Hoşlanmadığı bazı hareketleri yapmaya kendisini zorunlu hisseder,bu hareketleri yapma gereğinin onunu alamaz.Boyle davranmasının nedeni icinden gelen zorlayıcı duygulardır.Ortaya cıkan davranışlar normal sınırını aşan garip ozellikli davranışlardır.Herhangi bir eşyaya belirli sayıda dokunmak ihtiyaclarının onune gecemezler.Veya başka biri bir eşyanın pis olduğunu duşunduğu anda ondan kurtulmak icin defalarca aynı eylemi tekrarlar,orneğin pis olduğunu sandığı bir halıyı tekrar tekrar supurur.
*
Yakın bir arkadaş veya akrabanın olumu,istenmeyen herhangi bir olayın gercekleşmesi,yapılması beklenen bir davranışın gercekleşmemesi gibi durumlarda cokuntu nevrozu kendisini gosterir.Aslında boyle olaylar karşısında herkes belirgin şekilde sıkıntı duyar,ama cokuntu nevrozu olan kişilerde bu sıkıntılar oldukca abartılıdır ve ruhsal yapılarına kazınmıştır.Gene de manik-cokuntu yani depresyon psikozlardan farklıdırlar.
*
Bazı kişiler ofkelerini kontrol altına alamazlar,aynı zamanda bağırma nobetlerine girerler.Bu bağırmalardan kasıt, sesli bağırma olabileceği gibi felc,titreme,bellek kaybı gibi hem bedensel hem de zihinsel belirtilerdir.Butun bunların nedenleri cok ceşitlidir.Orneğin bir kişi karşısına cıkan guc bir durumla başa cıkamayacağına kesinlikle inanırsa o gercekten kacar.Boylece bilincaltına sığınmış olur.Butun bu durumlar isteri olarak adlandırılır.
İsteriler de ceşit ceşittir.En fazla rastlanan turu kopuntu veya kacış iceren durumlardır.Hasta etrafındakilere hicbir şey belli etmeden birdenbire ortadan yok olur.Orneğin bir yolculuğa cıkar.Aslında dışarıdan bakan birisine gore bu yolculuğun hicbir planı veya hedefi yoktur.Ama biraz inceleme yapılınca diyelim ki o kişinin ufak bir hırsızlık yaptığı anlaşılır.İşte bu hoş olmayan olayı unutmak amacıyla yola cıkmıştır.Yolculuk boyunca yaptığı olumsuz davranışı bellek kaybı vasıtası ile yok edecektir.
*
Bazı hastalar kendilerini dış dunyadan ayırırlar.Bu durumun bir orneği cift kişiliktir.Hasta birbiriyle ilgisi olmayan ve tutarsız davranışlar gosterir.Her zamanki yaşamında utangac ve cekingen olan bir kız kopuntu veya kacış nevrozlu halinde baştan cıkarıcı kişilik sergilemeye başlar.Bu nevroz hali yerinde kalmayıp ilerleme gosterirse durum hasta icin daha vahim olur.Hasta bu durumda değişik kişilikleri icin tamamen farklı ve koklu davranışlar gosterir.Artık bu kişiliklerden birinin diğerinden haberi yoktur.Kullandığı isimler bile farklıdır.
*
Kaygı,cokuntu ve isterik nevrozlar,bu durumlara eğilimli kişilerin karşı karşıya kaldıkları ceşitli baskılara karşı gosterdikleri tepkilerdir.Ruhsal yapısı cok guclu davranışları cok dengeli olan sağlıklı kişiler bile yaşamlarında karşılaştıkları buyuk aksilikler karşısında cokuntuye uğrayabilirler.Gordukleri baskı nedeniyle kaygı duyabilirler.Ama bir sure sonra gercekler karşısında olduğunu kabul edip bu gerceklerden kacmayarak belirli cozumleri uretirler.Bu beceriyi nevrozlu kişiler gosteremezler,kişiliklerine işlemiş olan hastalıklı davranışlarından kurtulamazlar.
KAYNAK:
The Joy of Knowledge Encyclopaedia
__________________