[IMG]http://img109.**************/img109/9821/125pxflagofkazakhstansv.png[/IMG]

Cağdaş Kazakistan Oncesi Tarih

Cağdaş Kazakların kokenleri 1400'lu yıllara kadar gitmektedir. 1400'lu yıllarda ceşitli Turk kavimlerinin bir araya gelmesiyle Orta Asya'da yeni bir boy doğmuştur. 1400'lu yıllar oncesinde Kazak toprakları pekcok Turk devletinin kurulduğu geniş bozkır alanlarıdır.
Kazak bozkırları dÂhil Orta Asya'da Milattan Once 5000-1200 yılları arası; Afanesyova, Andrenova ve Karasuk kulturleri gibi kulturleri yaşamıştır. Bu doneminden sonra Kazak steplerinde kurulan medeniyetler şoyle sıralanabilir: Sakalar, Hiung-nu, Ci-ci yonetimindeki Hiung-nular, Avarlar, Gokturk Kağanlığı, Batı Gokturk İmparatorluğu, Hazarlar ve Bulgar Donemi, II. Gokturk Kağanlığı, Turgiş Devleti, Arap Akınları, Karluklar ve Kimekler, Karahanlı Devleti, Oğuz Yabgu, Kıpcaklar, Buyuk Selcuklu İmparatorluğu, Harzemşahlar Devleti, Moğol Hakimiyeti, Altın Orda Devleti donemleri.

Cağdaş Kazakistan'ın Doğuşu

Cağdaş Kazakların doğuşu: Altın Orda Devleti'nin yıkılmasından sonra Deşt-i Kıpcakın batı yoresinde bulunan Turk kavimleri Nogay Han etrafında toplanarak Nogay Hanlığı'nı kurdular. Cengiz han sulalesinden olan Şeybani Ebu-lheyr han Deşti-i Kıpcakın orta kısmında Aral golu kuzeyinde Ozbek hanlığını kurdu. Deşt-i Kıpcakın guney yoresinde Cengizhanın Cağatay sulalesinden gelen hanlar yoneten bağımsız Moğolistan hanlığı kulurmuş idi. Daha sonra Ebu-l heyr hanlığında Canibek ve Kerey sultanlar boluculuk hareketine başladı. 1450-1465 doneminde bu iki sultan liderliğinde bir cok boylar Ebu-l heyr han ile savaşarak, ozgurluğunu korumak icin Moğolistana goc ediyor. Moğolistan hanı İsen boğa Canibek ve Kerey sultan ve onun kendini kazak adı ile anacak boylara Şu nehri ve Kozıbası dağları yoresinden uc bolgeyi ulke edinmesine izin veriyor. Daha sonra Kazak hanlığı'na donuşen bu hanlık 1465'ten 1847'ye kadar Kırgız Bozkırlarındaki Turk kavimlerinin ortak adı oldu. Kazak Hanlığı, bugunku Kazakistan toprakları uzerinde uc parcadan oluşuyordu: Buyuk Cuz, Orta Cuz, Kucuk Cuz. Soz konusu cuzler 1771'den sonra birbirinden bağımsız hareket etmeye başladılar. 1770 sonlarında Kazak cuzleri guclu Rus İmparatorluğu ve Cin arasındaki mucadele arasında kaldı. 1847'de Kazak hanı olan "Kenesarı Han" doneminde Ruslar, Kazak cuzleri uzerideki egemenliğini tam olarak sağladılar. 1863'te tum Orta Asya'da bir "Turkestan Genel Valiliği" kuruldu ve bolge bolumlere ayırdı. Bu donemde Ruslar Kazak bolgesini, "Kazak Kırgızları Hanlığı" olarak adlandırdı. 1900'lerle birlikte pekcok Rus, Kırgız Bozkırlarına yerleşmeye başladı. 1906'da Orta Asya'yı Rusya'ya bağlayan demiryolu bitirildi. Aclık ve politik sebeplerle 1912-1917 yılları arasında Rus hukumetine karşı Orta Asya'da ayaklanma başladı. 1917'de Carlık Rusya'da ihtilal olması sebebiyle Orta Asya'da bağımsız donem yaşandı. 1917-1920 yılları arasında eski Kazak cuzleri biraraya gelerek bağımsız "Alaş Orda Devleti"ni kurdular. Hukumet Başkanı, Alikhan Bokeikhanov, başkenti Semey olan bu devlet uc yıl yaşayabildi. 1920'den sonra Ruslar egemenliği ele gecirdiler ve bu tarihten sonra Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği donemi başladı.


KAYNAK
__________________