KURT LEWİN (1890-1947) - ALAN TEORİSİ
19. yuzyıl bilimindeki eğilim, alan ilişkileri acısından duşunmek ve ato-mistik ve elementci cerceveden uzaklaşmaktı. Gorduğumuz gibi Wertheimer ve Geştalt psikolojisi bu eğilimi yansıtmaktadır. Psikoloji icerisindeki alan te*orisi kavramı, fizikteki guc alanlan kavramına bir analoji olarak uyanmıştı.
Psikolojideki alan teorisi (field theory) hemen hemen yalnızca, Geş*talt psikolojisinin aktif taraftarlarından birisi olan Kurt Lewin'in calış*masını kapsar20. Bununla birlikte Lewin'in Geştalt psikolojisiyle ilişkili durumu cok acık değildir. Kimi zamanlar Geştalt psikologları arasında sınıflandırılmış olmasına rağmen, ayn fakat ilişkili bir sistemin geliştiri*cisi olarak da gorulmuştur. Bağımsız olarak calışmaya başlamış, fakat da*ha sonra Geştalt hareketinin merkezi olan Berlin'de Kohler ve 'VVerthe*imer ile birleşmiştir. Kariyerinde muhafazakar "Geştalt duşuncesi catısı*nın otesine gecmiştir.
Lewin'in calışmalan Geştalt yonelimlidir ancak Geştalt psikologlan al*gı ve oğrenme uzerinde dururken Lewin ihtiyaclar, kişilik ve sosyal faktor*ler uzerinde durmuştur. Geştalt psikologlan davranışı acıklamak amacıyla fizyolojik yapılar uzerinde dururken, Lewin psikolojiyi bir sosyal bilimden daha fazlası olarak gormuştur. İki sebepten oturu Lewin'in sistemini Geş*talt hareketinin bir detaylandınlışı veya doğal sonucu olarak ele almak me*seleyi daha anlaşılır kılacaktır: (a) Lewin bir sure Gestaltcılarla Berlin'de yakın calışmalar yapmıştı, ve (b) Lewin'in duşunceleri diğer sistemlerden daha cok Geştalt sistemine uygundu.


Lewin Almanya'nın Mogilno yoresinde doğdu. Universite eğitimini Freiburg, Munih ve Berlin'de yaptı, psikoloji alanındaki doktora derecesini Berlin'de 1914 yılında aldı. Ayrıca matematik ve fizik eğitimi de aldı. Demir Carmıhla odullendirildigi askerlik gorevinden sonra Berlin Universitesine geri dondu. Burası Lewin'in Geştalt grubunun uretken ve yaratıcı bir uyesi olduğu, uc kıdemli Gestaltcımn bir meslektaşı olarak gorulduğu yerdir. Cağrışım ve motivasyon uzerine onemli araştırmalar yaptı ve alan teorisini geliştirmeye başladı.
Kohler'e şoyle yazmıştı: "Bu benim hayatımı alt ust edecek olsa da, be*nim icin gocmekten başka bir şans olmadığına inanıyorum." (Benjamin'den alıntı, 1993, s. 158-160).21
1932 yılında misafir profesor olarak Stanford Universitesinde altı ay ge*cirdiği donemde ABD'de zaten iyice tanınmıştı. 1933 yılında Nazi tehdidin*den oturu Almanya'yı kalıcı olarak terk etmeye karar verdi.
Cornell Universitesinde iki yıl kaldı ve 1935 yılında, deneysel cocuk sosyal psikolojisi uzerine bir dizi araştırma yapacağı Iowa Universitesine gecti. Sosyal psikoloji alanındaki araştırma cabalarının bir sonucu olarak, 2* Levvin'in annesi ve kız kardeşi Nazi toplama kamplarında olmuştu.
1944 yılında Massachusetts Teknoloji Enstitusu'ndeki (MİT) yeni Grup Di*namikleri Araştırma Merkezini geliştirmek ve başkanlığını yapmak uzere davet edildi. Bundan kısa bir sure sonra olmuş olmasına rağmen (1947), ca*lışmaları oylesine etkili olmuştu ki, şimdi Michigan Universitesi'nde bulu*nan araştırma merkezi faaliyette kalmaya devam etti.
Lewin 30 yıllık profesyonel faaliyetleri boyunca kendini insan motivas*yonunun genel olarak tanımlanmış alanına adadı. Araştırmaları insan dav*ranışının toplam fiziksel ve sosyal bağlamı uzerinde yoğunlaştı.
Yaşam Alam
Lewin 30 yıllık kariyeri boyunca kendini, insan davranışını fiziksel ve sosyal bağlamda tanımlayan ve cok geniş bir şekilde tanımlanan insan mo*tivasyonu konusuna adadı (Lewin, 1936, 1939). Onun psikoloji goruşu na*sıl yaşadığımızı ve nasıl calıştığımızı etkileyen sosyal meseleler uzerinde odaklı ve pratikti. Donemin fabrikalarının calışma koşullarını insancıllaş-tırmak icin yollar aradı. Boylece yapılan işin basit bir şekilde hayatı kazan*mak icin bir yol olmak yerine, daha fazla kişisel doyum getiren bir kaynak olabileceğini duşunuyordu.
Fizikteki alan teorisi Levvin'i bir insanın psikolojik faaliyetlerinin biı tur psikolojik alanda veya yaşam alanında (life space) ortaya cıktığını du*şunmeye yoneltmişti. Yaşam alanı bir insanı etkileyebilme ihtimali olan, gecmişe, şimdiye ve geleceğe ait her tur olaydan oluşur. Psikolojik bir ba*kış acısıyla, davranışı yaşamın bu uc yonunun her biri, herhangi bir tek du*rumda belirleyebilir. Yaşam alanı bireyin kendi psikolojik cevresiyle etkile*şimi sırasında ortaya cıkan ihtiyaclarından oluşur.
Yaşam alanı, bireyin biriktirdiği deneyimin tur ve miktarının bir fonk*siyonu olarak ceşitli farklılık dereceleri gosterebilir. Deneyim eksikliğinder oturu bir yeni doğanın yaşam alanında, eğer varsa bile, cok az farklılaşmış alanlar bulunur. Oldukca eğitimli ve gelişmiş bir yetişkin, gecmiş deneyim*lerinin bir fonksiyonu olarak daha karmaşık ve iyi derecede farklılaşmış biı yaşam alanı gosterir.
Lewin fizyolojik sureclere ait teorik duşuncelerini matematiksel biı model kullanarak sunmak istemiştir. Tek bir durumla ilgilendiği icin İsta tistik yontemler amacına uygun değildi. Belirli bir anda bir insanın muhte mel tum amaclarını ve bu amacların tum yollarını gostermek amacıyla ya şam alanını haritalandırmak istemiş ve bu gorev icin yeterli olduğunu his settiği bir (geometri şekli -topoloji- secmiştir.)
__________________