Şekli gozu andıran her şeyin, insanı kotu duşunceden, nazardan koruduğu inancı yaygınlık kazanmış. Ozellikle Eski Mısır’da “Osiris’in Gozu” ya da “Horus’un Gozu”, nazara karşı korunma yollarından onemli figurlerindendir.
Biz Turklerde de nazar inancı oldukca yaygındır. Bizdeki nazar inancının başlangıcı Orta Asya’ya Şamanizm donemine uzanır. Gecmişte kotu bakışın, negatif enerjinin insanlara felaket getireceği duşunulmuş ve halen gunumuzde de nazara inanan insanlar mevcuttur. Turkler, kotu bakışın onune gecmek icin pek cok nesne kullanmışlardır. At nalı, yumurta kabuğu, sarımsak, kuru diken, bez bebek, akik taşı, cocuk ayakkabısı, kaplumbağa kabuğu, kurt dişi, mercan, corekotu, deniz kabukları, cakıl taşı, hurma cekirdeği ve son olarak irili ufaklı mavi nazar boncukları…
Ulkemizdeki nazar değmesine karşı en sık kullanılan nesne nazar boncuğudur. İnsanlar, sevdiklerini, cocuklarını kem gozlerden korumak icin onların uzerlerine muhakkak bir nazar boncuğu takardı. Bu boncuklar, genelde goz şeklinde ve kucuktur. Yetişkinler ise, nazar boncuklarını genelde kemerlerinde veya anahtarlıklarında taşır. Daha buyuk boyutlu olan nazar boncukları ise, mekÂn suslemede kullanılır. Evleri ve işyerlerini korumak icin duvarlara buyuk nazar boncukları asılır.
Ozgun ve doğal nazar boncukları Ege Bolgesi ve Anadolu’nun kimi koylerinde geleneksel yollarla uretilmektedir.
Nazar Boncuğunun Yapımı
Nazar boncukları, ocakları fırınlarda yapılıyor. Fırın sıcaklıkları 600-800 derece arasında olmalı. Nazar boncuğunun temel maddesi, hic kuşkusuz camdır. Ureticiler, nazar boncuğu uretmek icin fabrikaların hurda camlarından, cope atılmış veya kırılmış ceşitli cam urunlerden ve atık camlardan yararlanır.
Geleneksel nazar boncuğu ureticileri, boyalarını da kendileri hazırlar. Renklendirme icin, genellikle opal, cinko ve kobaltı kullanırlar.
Nazar boncuğu yapılırken bazı araclardan da yararlanılır. Bunlardan bazıları, yan gecek, buyuk gecek, leh, merdandır. Yan gecek camı toparlar, buyuk gecek camı ocağa atar, leh alevi onler, merdan boncuklara goz yerleştirmekte kullanılır.
Ocaklarda iyi verim icin cam odunundan yararlanılır. Kullanma amacına gore cam parcaları, buyuklu kucuklu kutulara yerleştirilir. Sonra, ateş yeterli kıvama ulaşınca buyuk gecek denen kurekle cam parcaları ocağa atılır. Ocağın icindeki bolmelere, hangi turde nazar boncuğu yapılacaksa, ona uygun renkte cam konur.
Bir sure bekledikten sonra renk verme aşaması gelir. Camların erimesi ve boyalarla karışması yaklaşık 2 saat surer. Ardından, tuketicinin isteğine gore bicimlendirme yapılır.
Nazar boncuklarının ceşitleri de vardır. Orneğin; mavi renkli kucuk boncuklar kuzu boncuğu, hayvanların eyerlerine takılan boncuklar sarac isimlerini alır. Ayrıca nazar boncukları, bicimlerine gore de ad alabilmektedir. Ucandaire, gozlu zar, yumurta gibi.
Kaynak
__________________