Bilardo acik alanda oynanan bir oyun olarak 14. yy'da ortaya cikti. Cesitli kaynaklara gore ilk bilardo masasi 1470'te goruldu. Oyunun yayginlasmasi ise Louis 14'un saltanat doneminde gerceklesti. Oyun halk arasinda da sikca oynanmaya basladi ve bilardo uzerine ilk kitaplar 17.yy'da Ingiltere ve Fransa'da yazildi.
Oyunda kullanilan sopalarin ucu kivrikti ve "bilardo" diye adlandiriliyordu.Eskiden istakalar ince degildi ve kalin uc yuzeyleri toplari iskalamamayi sagliyodu. Oyunda istaka disinda "mace" adi verilen ve hokey sopasina benzeyen yardimci araclar da kullaniliyordu, fakat banta yakin toplarda vurusu zorlastirdigindan bunlarin kullanimindan vazgecildi. Istakalarda en buyuk gelisme, 1818'de kosele uc ve tebesir kullaniminin baslamasiyla gerceklesti. Iki parcali istakalar ise ilk kez 1829'da uretildi. 1834'te arduvaz, 1845'te kaucuk bantlar bilardo masasina uygulandi ve daha sonra merkezi agirlik merkezi ile cogu zaman farkli olan fildisi toplarin yerine sentetik toplar kullanilmaya baslandi.
Bilardoda kullanilan araclardaki tum bu teknik gelismeler, bu zamana kadar delikli masalarda oynanan oyun turunun disinda, oynanmasi daha guc olan karambol ve uc bant gibi disiplinlerin ortaya cikmasinda buyuk rol oynadi. 2. Dunya Savasi'ndan once Avrupa, Asya ve Latin Amerika'da hala populer olan karambol bilardo, ABD'de yerini uc bant bilardoya birakti. 1910 yilindan 1950'lere kadar uc bant bilardoda uc Amerikali soz sahibiydi. Bunlar Jake Schaefer, Welker Cochran ve Willie Hoppe'tu. Amerikalilarin uc banttaki bu ustunlugune 1962'den beri uluslararasi turnuvalarda buyuk basarilar kazanan, kendi atis sistemlerini gelistiren ve tum zamanlarin en iyi oyuncusu olarak gosterilen Belcikali Raymond Ceulemans son verdi.
DUNYADA BILARDO
Gecmisini tarihce bolumunde inceledigimiz bilardo sporu, gunumuzde buyuk insan kutlelerinin ilgi odagý olmus, nazik bir salon sporu huviyetine kavusmustur.
UMB (Dunya Bilardo Birligi) uc toplu deliksiz bilardoyu, WPBA (Dunya Pool Birligi) ise cok toplu delikli (Pool) bilardo disiplinlerini, organize etmeye calismaktadir. IBSF (Uluslararasi Snooker bilardo Konfederasyonu) ise Snooker bilardonun organizesini yapmaktadir.
Bu uc kurulusun birlesmesi ile kurulan WCSB ise bilardo sporunu olimpiyatlara tasimaya calismaktadir. Zira IOC (Uluslararasi Olipiyat Komitesi) bilardo ile ugrasan konfederasyonlarin tek bir cati altinda toplanmasini sart kosmustur.
BWA (Dunya Bilardo Dernekleri Birligi) ise profesyonel bir yaklasimla ve sadece 3 bant disiplini ile ilgilenmektedir.
Amator ve profesyonel kuruluslar arasinda yasanan hakimiyet ve cikar savasi, su anda Dunya bilardosunun en onemli problemi. Bu savas yeni federe olan ulkemiz bilardosunuda yakindan ilgilendirmektedir.
3 toplu bilardo da, Dunya bilardosunda onde gelen ulkelerin basýnda Almanya, Hollanda, Fransa, Ýsvec, Belcika, Ispanya gibi ulkeler gelmektedir. Kulupler arasi deplasmani bilardo liginin bulundugu bu ulkelerde, bayanlarda yogun olarak bilardo oynanmaktadir.
3 topla bircok disiplin olmasina karsin 3 bant disiplini su anda en populer duruma gelmistir. 3 topu temel disiplini olan Karambol ise yavas yavas olmekte. Su anda bu disiplinde Avrupa ve Dunya sampiyonasý sadece juniorler seviyesinde yapilmaktadir. Televizyonlarin ve sponsorlerin ilgisizligi yuzunden ragbet gormeyen Karambol tarihe karismak uzere.
Cok populer oldugunu soyledigimiz 3 bant disiplini ise cazibesini henuz tam olarak cozumlenemeyisinden almaktadir. Cok zor ve zevkli olan bu disiplinde, ulkemizde super sporcusu Semih SAYGINER ile, Dunya'da soz sahibidir. Halen profesyonel siralamada, Dunya'nin en iyisi olarak kabul edilen Ýsvec'li Thorbjorn BLOMDAHL`in, sampiyonumuza karsý son bir senede sadece bir galibiyeti, buna karsi ise tam 5 maglubiyeti bulunmaktadir.
Belcika'li buyuk usta Raymond CEULEMANS'in yasinin bir hayli ilerlemis olmasina ragmen hala zirveyi zorlamasi ise gercekten takdire sayan.
Fransa, ucbantta Bitalis ile sesini duyururken, Ýtalya, Marko Zanetti, Hollanda Djck JASPERS, Japonya Kobayashi, Comari, Avusturya, Pills, Danimarka CARLSEN ile zirveyi zorlamaktadir.


Kaynak : Sote Cafe

__________________