Hindistan’da MO 3000-2000 yılları arasında arı ve bala ait bilgiler bulunmuştur. Babilliler balı hem gıda hem de ilac olarak kullanmışlardır. MO 384-322 yılları arasında yaşayan Aristo, yazmış olduğu Hayvanlar Tarihi adlı eserinde (5 ve 9. kitap) kovan icerisinde ana arı, erkek arı ve işci arı olarak 3 tip arının olduğunu, arıların cicek tozu topladıklarını, işci arıların su taşıdıklarını ve işci arılar arasında iş bolumu bulunduğunu ifade etmiştir. Bu eserde sadece, arıların cicek tozundan balmumu urettikleri konusunda yanılgıya duşmuştur. Yunanlılar saplardan orulmuş kovan, sepet kovan ve tahta kovan kullanmışlardır. Romalılar arılar hakkında cok yazı yazmışlardır. Milattan once Cato, miladi yıl başlangıcında Columella, Virgil ve 4. Georgies arı hakkında bilgiler vermişlerdir. Columella arılıktan 2.5 ton bal alınabileceğini, kovanların arılığa nasıl yerleştirileceğini, kovanların nasıl yapılması gerektiğini ve arıcılıkta kullanılan alet ve malzemelerin esaslarını yazmıştır. Boğazkoy kazıları, MO 1300 yıllarında Hititler devrinde arıcılığın onemli bir zirai faaliyet olduğunu gostermiştir.
Fatih Sultan Mehmet, Kanuni Sultan Suleyman ve Yavuz Sultan Selim devirlerinde cıkarılan Kanunnamelerde arıcılığa ait hukumler bulunmaktadır. Turk koylusu balı asırlardır bir ilac ve şifalı besin kabul etmiş ve hastalara bal yedirmiştir.
Arı ve bala, İncil ve Kur’an gibi mukaddes kitaplar da yer vermişlerdir. Kur’anı-Kerim’in Nahl suresinin 68 ve 69. ayetlerinde mealen şoyle buyurulmuştur; "Ve Rabbin balarısına dağlarda, ağaclarda ve hazırlanmış kovanlarda yuva edin. Her ceşit urunden ye, sonra da Rabbinin işlemen icin gosterdiği yollarda yuru diye emretti. Karınlarında insanlara şifa olan ceşitli renklerde bal cıkar. Duşunen milletler icin bunda ibret vardır."
Arıcılığın gelişmesi
Butler, 1609 yılında, balmumunun arının vucudunda pulcuklar halinde meydana geldiğini bildirmiştir. Jan Swammerdam (1637-1680) arı biyolojisi uzerinde calışmıştır. Francois Huber (1750-1831) "The Encyclopaedia Britannica" adlı eserinde arılara ait bazı ilgi cekici ifadelere yer vermiştir; kovanların havalandırılması arıların yelpazeleriyle yapılmaktadır, ana arılar işci arı yumurta ve larvalarından yetiştirilebilir, ana arı yalnız havada ciftleşir, cicektozu arı yavrularının asıl besinidir, yavru yetiştirme sıcaklığı 30 °C civarında olmalıdır, arıların antenleri dokunma organıdır. Huber ayrıca antenlerin fonksiyonları ve temel petek gibi konularda calışmalar yapmıştır. Bu calışmalarını "New Observations on the Bee" adlı kitapta toplamıştır. Peter Prokopovyrch 1814’de cerceveli modern kovanı geliştirmiştir. Mehring 1857’de ilk temel petek kalıbını keşfetmiştir. Dzierzon cerceveli Langstroth kovanını geliştirmiş, 1845 yılında arıların parthenogenesis teorisine gore coğaldıklarını tespit etmiş, arıların iki ceşit yavru hastalığının olduğunu ve İtalyan yerli arı ırkının iyi bir ırk olduğunu iddia etmiştir. Modern kovanın babası sayılan Langstroth ve ticari arıcılığı ortaya atan Moses Guinby, arıcılık malzemeleri fabrikası kuran A.I. Root ve Charles Dadant arıcılığa onemli hizmetlerde bulunan onemli kişilerdir.
Gunumuzde arıcılık ticari bir iş haline donuşmuştur. Turkiye şartları goz onune alındığında arıcılığın hızla ilkel kovandan modern kovana doğru değişim icinde olduğu, 10-50 kovanlık aile işletmeleri yerine, 100-500 kovanlık ticari işletmeler haline donuştuğu dikkati cekmektedir. Onceleri genellikle bal ve balmumu uretmek amacıyla kurulan işletmeler son zamanlarda arı sutu, polen ve arı zehiri gibi sağlık acısından onemli urunlere yonelik faaliyetlerde de bulunmaktadırlar.Gecmişte Arıcılık
__________________