Kuşkusuz, her ulkenin bir sinema tarihi vardır. Fuat Uzkınay?ın Ayestefanos anıtının 14 Kasım 1914?te yıkılmasına ilişkin filmi, ?cekilen ilk Turk filmi?, Fuat Uzkınay da ?İlk Turk Sinemacısı? olarak nitelenmektedir.

Turk Sinemasında Donemler

1922 - 1950 Yılları Arasında Turk Sineması
Cumhuriyet?in ilanıyla beraber Turk toplum yapısında ciddi bir değişim yaşanmıştır. Cumhuriyet rejimin başlaması, daha once eşi benzeri gorulmemiş inkılapların bir bir hayata gecmesi, toplumun hemen her alanında değişikliklere yol acmıştır. Turk Sineması?nda 1922 yılından 1949 yılına kadar sivil yapımevleri bazında yapılandırılan doneme Ozel Yapımevleri Donemi adı verilmektedir. Tiyatral kokenli calışmalardan oluşan Turk filmlerini yonetmek ise Muhsin Ertuğrul?a duşmuştur. Turk Sineması, İkinci Dunya Savaşı?nın sona erdiği 1945 yılından sonra film uretimini arttırmıştır. Film yapıları ise seyirci tercihleri neticesinde yani ekonomik yansımalar sebebiyle belli bir form yakalamıştır. Onemli gişe gelirleri getiren Mısır filmleri, Amerikan macera ve gulduru filmleri ve Turk Sineması?nın kendi koklerinden kaynaklanan edebiyat uyarlamaları ve tarihsel filmler belirli bir sinema anlayışını beraberinde getirmiş, sonraki yıllardaki uretimler bu ana temalar uzerinde hareket etmiştir.

1950 - 1960 Yılları Arasında Turk Sineması
Artan film uretimi, 1950?li yıllardan itibaren Turk Sineması?nın daha fazla insan istihdam eden, daha fazla sayıda film yapan bir yapıda olacağının sinyallerini vermiştir. Artan yapımlar Turk Sineması?nın uretim acısından Altın Cağı olarak nitelendirilebilecek 1960-75 yıllarının temellerini hazırlamıştır.

1960-1970 Yılları Arasında Turk Sineması
Turk Sineması?nın uretim verimliliğinin en ust noktaya cıktığı yıllar olan 1960?lı yıllar, aynı zamanda da duzeyli ve kaliteli Turk filmlerinin birbiri ardına vizyona girdiği, ulusal bir kimliğe burunduğu yıllardır. 1950?li yıllardan itibaren duzenli bir artışa gecen yerli film uretimi, seyircinin artan talebi karşısında 1960?lı yıllarda da yukselişine devam etmiştir. Turk Sineması 1963?ten itibaren renkli film uretmeye başlamıştır. 1967?den itibaren hızla artan renkli filmler, piyasaya hakim olmuştur. Turkiye?de 1960?lı yılların bir diğer ozelliği de Turk Sineması?nın Amerikan Sineması?nın onunde olmasıdır. 1960?lı yıllarda sinema giderek daha kÂrlı bir sektor haline gelince, yeni yapımcıların ve yapımevlerinin ortaya cıkması da kacınılmaz olmuştur. 1966 yılında Turk sineması 241 filmle, dunya uzun metraj film uretimi sıralamasında 4. sırayı almaktadır. Yapım, uretim ve dağıtım gucu hesaba katıldığında 1960?lı yıllar, Turk Sineması icin altın bir cağ olarak kabul edilmektedir.

1970-1980 Yılları Arasında Turk Sineması
1970?li yıllardaki Turk Sineması?nın yapısal gelişiminde, dış faktorlerin rolu ic faktorlerden daha buyuktur. Turkiye?de 1971-1980 yılları arasında gecen sure zarfında, başta siyasi ve ekonomik alanlarda olmak uzere bircok konuda koklu değişiklikler olmuştur. Buyuk siyasi, iktisadi ve sosyolojik değişimler her sektoru olduğu gibi sinema sektorunu de derinden etkilemiştir. Televizyona artan ilgi, kitleleri sinemadan uzaklaştırmış, sinema salonları kapanmaya başlamış, ceşitli furyaların etkisiyle filmlerin kalitesi duşmuş, sinema sektoru daralma surecine girmiştir. 1977 yılında; Turk Sineması?na yasal duzenlemeler hazırlamak, yurt dışında film haftaları duzenlemek, yurtdışındaki festivallere katılacak filmlerin altyazı kopyalarını uretmek gibi gorevleri yerine getirmesi maksadıyla Kultur Bakanlığı?na bağlı Sinema Dairesi Başkanlığı kurulmuştur.

1980-1990 Yılları Arasında Turk Sineması
Her zaman olduğu gibi, ulkenin icinde bulunduğu iktisadi, hukuki ve siyasi surecler Turk Sineması?na yansımıştır. Ulkenin artan ithalatı sayesinde yaşadığı teknik devrim, gorsel iletişim araclarında belirgin değişimler yaşanmasına sebep olmuştur. Bu donemde video piyasası oluşmuştur. Sinema seyircisi ?aile?lerden ?birey?lere gecişi tamamlamış, 1980?lerden itibaren ?yıldız sistemi? cokmuş, başrol oyuncusuna gore belirtilen filmlerden, yonetmenine gore anılmaya başlanılan sinemaya bir donuşum gercekleşmiştir.
Devlet doğrudan mudahalelerle sinema sektorunu duzenlemeye calışmış, 1986 yılında sinema, video ve muzik eserleri yasası cıkartılmıştır. Film festivalleri kendi seyirci kitlesini yaratmaya başlamış, Turk filmleri yabancı festivallerde yarışıp, oduller kazanmaya başlamıştır.

1990-2000 Yılları Arasında Turk Sineması
Turk sinema sektoru 90?lı yılları kriz icinde karşılamıştır. Bu surecte neredeyse yılda on filmden az yapımın uretilmiştir. Sinemaların birer birer kapanmış, ozel televizyonların peşi sıra acılmıştır. 1995?ten sonra sırasıyla Video ? VCD ? DVD formatlarının yaygınlaşarak alternatif izleme alanlarının ortaya cıkmıştır. 1990?lı yıllarda genc bir yonetmen kuşağı belirmiş, onceleri kısa filmlerle ve senaryolarla hayatını gecindiren bu kuşak Turk Sineması?na yeni bir soluk getirmiştir. İzleyici profili değişmiş, sinemacıların anlatımlarında belirgin değişiklikler gozlemlenmeye başlamıştır.

2000 Sonrası Turk Sineması
İzleyici profili değişmiş, sinemacıların anlatımlarında belirgin değişiklikler gozlemlenmeye başlamıştır. Turk filmlerinin teknik duzeyi dunya standartlarını yakalamış, sinemaya sinema okullarından yetişmiş eğitimli gencler hakim olmaya başlamıştır. Turk filmlerinin butceleri milyon dolarlık, seyirci sayıları da milyon kişilik rakamlara ulaşmaya başlamıştır. 2005 yılında 30 milyona yaklaşan Turkiye geneli yıllık bilet satışı, 2013 yılında 50 milyon sınırını aşmıştır.
2004 yılında, 5224 sayılı ?Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi Ve Sınıflandırılması İle Desteklenmesi Hakkında Kanun? cıkarılmış, bu yasa Turk Sineması icin bir donum noktası olmuştur. Bu yasa ile uluslararası değerlendirme ve sınıflandırma sistemine gecilmiştir. Film uretiminde ve yerli film seyirci sayılarında artış yaşanmış, bu artış tum yapımcıların ilgisini cekerek bir ivme yakalanmıştır. 2013 yılında sadece vizyon gelirleri 505.260.068 TL?lik buyukluğe ulaşmış, sektorun toplam buyukluğu 2 milyar TL´yi aşmıştır.
Turkiye´de 2013 yılı itibariyle 620 sinema binası, 2.170 sinema perdesi ve 271.250 sinema koltuğu bulunmaktadır.
Son yıllarda artan seyirci ve film sayısı, uretimdeki ceşitlilik, birbirine eklemlenen farklı uretim tarzlarının varlığı, sinema icin umut verici bir tablo oluşturmaktadır.
__________________