Karadeniz bolgesinde, ilk ve orta cağlarda, İskit, Kimmerler, Hun, Hazar, Bulgar, Uz, Pecenek goclerinin sonucu Turk iskanının olduğu, Karadeniz ağızlarının fonetik ve morfolojik yapısıyla birlikte yer adlarından da anlaşılır. Giresun'un batı yakasındaki Cıtlakkale mahallesinin adının Deliorman ve Selanik civarından gelerek buraya yerleşmiş olan Turk topluluğu Cıtaklardan geldiği, bolgede konuşulan lehcenin ve kultur unsurlarının Cıtak ve Gagavuz Turklerinin ki ile benzerlik gosterdiği gorulur. Hitit İmparatorluk donemi tabletlerine dayanan tarihi kaynaklarda, Giresun'un Azzi Bolgesi sınırları icinde kaldığı anlaşılmaktadır. Karadeniz bolgesinde 90'a yakın koloni şehri kuran Miletoslular, Giresun ve Tirebolu şehirlerinin de kurucularıdır. Amacları bu bolgeyi kendilerine yurt edinmek olmayıp, buraların her turlu yer altı ve yer ustu kaynaklarını somurmekti.
Bu yuzden yerleşim birimlerinin korunabilecek kısımlarını alıp buralara yerleşmişlerdir. Cevresinde onemli gumuş ve demir uretim yerleri olan Giresun'a Romalılar tam bir hakimiyet kurmamışlardır. Onların doneminde bu bolgede para basıldığı rivayet edilmektedir. Roma idaresinin ilk donemlerinde Romalı yazarlardan Ammianus Marcel'e gore Romalı komutan Lucullus buraya geldiğinde yabani kiraz ağaclarını gormuş ve bu ağacın fidanlarını Roma'ya goturmuştur. Bu bilgi kirazın dunyaya Giresun'dan yayıldığı inancının kaynağı olmakla birlikte Roma'da daha once de kirazın var olduğu belirtilmektedir. Giresun Romalıların ardından Bizanslıların denetimine gecmiştir.
Bizans egemenliği doneminde Yunan medeniyetinin buyuk bir hızla gelişip yayılmasına karşılık, Yunan soyu gittikce zayıflamıştır. Bu sebeple, Bizans İmparatorları, ulkelerinin icerisinde yaşayan ve başka soydan gelen insanları asimle etmeye calışmışlar ve bu yolda en cok dil ve dinden yararlanmışlardır. Anadolu Selcuklu Devletine vergi vermeyi kabul eden ve 1244'te Moğolların egemenliği altına giren Trabzon Turklerin bir eyaleti haline gelmiştir.
Trabzon'a bağlı bulunan Giresun ve cevresi Moğol nufuzu altına girmiştir. İşte bu sırada, Oğuzların Ucok koluna mensup boylardan biri olan Cepniler; Ordu, Giresun ve Trabzon illeri sınırlarına yerleşmeye başlamışlardır. Bugune kadar yanlış bir kanaat olarak Giresun'un Turkleşmesi Fatih Sultan Mehmet'in 1461'de Trabzon' u fethiyle beraber gosterilmiştir.
Kaynak : Ansiklopedi.
__________________