MANTARLAR


Mantarlar,bitkiler Âleminin klorofilden yoksun tek veya cok hucreli canlılarıdır.Bir hucreli mantarlar (sporlar ve mayalar) mikroplara benzerler, ancak cevrelerinde seluloz zardan oluşan kalınca bir zarın bulunması ile onlardan ayrılırlar.Mantarların bitkisel yapıları tal denilen liflerden oluşmuştur. Uremeleri bazılarında eşeyli sporlarla, bazılarında ise eşeysiz sporlarla olur. Lifleri bolmelere ayrılmamış olan basit yapılı mantarlardan (miksomicetler, fikomicetler, zigomicetler) başka lifleri bolmelere ayrılmış, ureme organları iyi gelişmiş yuksek yapılı mantarlar (basidiomicetler, askomicetler, adelomicetler ve aktinomicetler) da vardır.

İnsanlarda parazit olarak bulunan ve hastalık yapan mantarlar veya başka bir deyimle mikozlar, mikroskobik olanlardır. İnsanda asalak yaşayan doksana yakın turde mantar sayılmıştır. Bunların bir kısmı saprofit olarak yaşarlar yani hastalık yapmazlar.

Mantarların deri, tırnak, kıl ve sacları etkileyerek meydana getirdikleri hastalıklar, yuzeysel mantar hastalıkları genel adı altında toplanırlar (dermatofit, pitriyazis, versikolor, kandida hastalıkları). Bazı mantarlar derialtında toplanıp kronik iltihaplara ve micetom denilen yalancı mantar urlarına neden olurlar. Bedenin ayak, diz, goğus, kasık gibi ceşitli bolgelerinde hastalık yaparlar. Bu mantarlardan Madurella myecetomi’nin ozellikle ayaklarda meydana getirdiği şişlikler, madura ayağı diye bilinen kronik bir hastalığı meydana getirir. Buyuk olcude şişmiş ve ici duğumlerle dolu, yuzeyi fistullerle kaplı madura ayağından tanecikli irin yani cerahat akar. Tedavisi geciken olaylarda ayağı kesmek gerekebilir.

Sporotrichum schenkii adındaki mantarın lenf sistemine yerleşerek meydana getirdiği hastalığa sporotrikum, cladosporium turunden mantarların derialtında siğil şeklinde meydana getirdiği hastalığa da kromoblastom adı verilir.

Mantarların ic organlarda meydana getirdiği hastalıklar derin mantar hastalıkları adı altında toplanırlar. Bunların arasında Aspergillus famigatus’un sebep olduğu kuf mantarı hastalığının, Cryptococcus neoformans’ın sebep olduğu kriptokok hastalıklarını, Histoplazma capsulatum’un gribe benzer şekilde meydana getirdiği histoplazma hastalığını, akciğerlerde yerleşen, oradan deri ve mukozalara yayılarak Blastomyces dermatidis mantarının oluşturduğu blastomices hastalıklarını, Coccidioides immitis’in etken olduğu koksidiyoides hastalığını sayabiliriz. Butun bu mantar hastalıklarının teşhis edilebilmesi icin şuphe edilen lezyondan alınan orneklerde mantarların gorulmesi gerekmektedir. Mantarların uretilme ortamı olan sabouraud besi yerine diğer baktrilerin uremesine engel olmak icin antibiyotik konmuştur. Boylece ceşitli mantar turleri uretilerek cinsleri ayırt edilir. Bazı mantar hastalıklarının teşhisinde ise deney hayvanları kullanılır.

Mantar hastalıklarının tedavisinde antimikotik denilen ilaclar kullanılır. Mantarlara da etkili olan Nistatin, Pimafusin, Amfoterisin gibi antimikotik antibiyotikler bulunmuştur.

__________________