Kalp Krizinden Nasıl Korunalım?



Koroner Kalp Hastalığı ( KKH ) NEDİR
Kalbin kasılmasını sağlayan myokard adı verilen kas tabakasının
beslenmesi (oksijenlenmesi) , ''koroner'' denen (kalbe ozel) damarlar vasıtasıyla gercekleştirilir.

Ozellikle hayvansal gıdalarda bulunan ve fazla miktarda alındığında damar ic yuzeyine yapışan ''kolesterol'' isimli yağ turu, normalde esnek olan damarlarımızın esnekliğini azaltır ve damar duvarlarında birikerek damar boşluğunu daraltır. Damar duvarındaki bu sertleşme veya damarın tıkanması durumuna ''ateroskleroz'' denir. Yuksek tansiyon, yaşın ilerlemesiyle damar yapısının bozulması, sigara kullanımı vb etmenler de aterosklerozu hızlandırır.

Ateroskleroz veya başka bir nedenle myokard'a gelen kan miktarı azalırsa myokard yeterli seviyede oksijenlenemez;''iskemi'' (dokunun kanlanamaması) oluşur. İskemi, KKH'na neden olur. Kalbin myokard kas tabakası tam beslenemediği icin yeterli kasılamaz, bu da hastada kendini ''angina pectoris'' (goğus ağrısı) şeklinde gosterir.

KKH'nın diğer adları "koroner arter hastalığı", ''iskemik kalp hastalığı'' ve ''aterosklerotik kalp hastalığı''dır.

KKH icin '' RİSK FAKTORLERİ '' Nelerdir

A- Değiştirilemeyecek risk faktorleri :

* Yaşın ileri olması ; Erkeklerde 45, kadınlarda 55 yaş uzeri ve postmenapozal (adetten kesilme sonrası) donemde olmak

* Cinsiyet ; KKH daha cok erkeklerde gorulur.

* Kalıtım ; Ailede bu hastalığın bulunması

B- Değiştirilebilir (onlenebilir) risk faktorleri :

* Sigara kullanımı

* Hipertansiyon ; Kan basıncının ( 140 / 90 mmHg'dan ) yuksek olması

* Diabet ; Şeker hastalığı

* Stres

* Kandaki "Total Kolesterol" duzeyinin ( 200 mg/dL'den ) yuksek olması

* Kandaki "HDL Kolesterol" duzeyinin ( 35 mg/dL'den ) duşuk olması

* Diğerleri : Şişmanlık, hareketsiz yaşam, gut hastalığı, aşırı alkol ve kahve tuketimi, hiperkalsemi (kan kalsiyum duzeyinin yuksek olması), kadınlar icin oral kontraseptif (doğum kontrol hapı) kullanımı.

Koroner Kalp Hastalığı'ndan KORUNMA :

Yaş, cinsiyet, kalıtım gibi unsurlardan kacamayız. Kadınlarda menapozu geciktirici ilac kullanmak ise (bu ilacların dolaylı olarak KKH oluşumunda rol oynaması nedeniyle) sakıncalıdır.

İkinci grup unsurları değiştirmek ve koroner kalp hastalığından korunmak ise bizim elimizdedir.

Sigara bırakılabilir, en azından azaltılır.

Hipertansiyon tuz kullanımı kısıtlanarak ve ilaclarla kontrol edilebilir.

Diabet (şeker hastalığı) diyet ve ilaclarla kontrol altına alınabilir.

Alkol ve kahve kullanımı azaltılmalıdır.

Değiştirilebilir faktorler icinde onlenmesi belki de en zor olanı strestir. Kişinin kendi iradesi, cevre ve ailesinin yardımı, gerekirse psikiyatrist ve psikologların tedavisi ile stres yenilebilir. Surekli stres altında kalan kişiler oncelikle stresin nedenlerini duşunmeli, bunları ortadan kaldırmaya calışmalı veya bunlardan mumkun olduğunca uzak durmalıdır.

Bir ceşit kan yağı olan kolesterol total (toplam) duzeyinin azaltılması ve kolesterolun bir alt unitesi olan HDL-Kolesterol duzetinin artırılması diyet ve (gerekirse) ilaclarla sağlanabilir.

Şişmanlık da onemli bir risk faktorudur. Zayıflamak icin ceşitli yontemler kullanılabilir : Diyet, duzenli spor ve egzersiz, akupunktur, bitki cayları, (hekim gerekli gorurse) ilac tedavisi ve cerrahi tedavi (ameliyat). Bunlar yapılırken dikkat edilmesi gereken nokta kiloların yavaş yavaş ve uzun zamanda verilmesidir; unutulmamalıdır ki hızlı verilen kilolar yine hızlı bir şekilde yerine gelebilir.

Hareketsiz (sedanter) yaşamdan mumkun olduğunca kacınmalı; orneğin yakın mesafeler icin araba kullanmamalı, asansor yerine merdivenleri tercih etmeli, hergun duzenli yuruyuşler ve egzersizler yapmalıdır. Yalnız sporu yaşımıza ve bunyemize gore yapmalı, vucuda aşırı yuklenmemelidir.

Gut hastalığı varsa hekimin vereceği ilacı duzenli kullamalı, protein diyetine uyulmalıdır.

İcme suyumuz yeterli sertlik seviyesinde olmalıdır, ancak aşırı sert sular da kullanılmamalıdır (bobrek, mide vb rahatsızlıklara sebep olur)

Hiperkalsemi (kan kalsiyum duzeyinin yuksek olması) kan tahlillerinde saptanmışsa doktora başvurmalıdır, kontrol altına alınmalıdır.

Bayanların oral kontraseptif denen doğum kontrol haplarını uzun sureli kullanmaları KKH acısından sakıncalıdır, mumkunse diğer doğum kontrol yontemleri kullanılmalıdır. Bu ilaclar kullanılmadan once hekime danışmada fayda vardır.

Hastalığın Bulguları

Koroner kalp hastalığında şu bulgulardan bir veya birkacı gorulebilir :

- Goğus ağrısı (sol omuz ve sol kola yayılabilir)

- Egzersiz kapasitesinin kısıtlanması; cabuk yorulma

- Eforla gelen nefes darlığı

- Senkop (bayılma)

- Ani olum

Klinik Formlar

KKH hastada şu klinik formlardan herhangi biri olarak ortaya cıkabilir:

- Semptomsuz koroner arter hastalığı (sessiz iskemi)

- Ani olum

- Stabil angina pectoris

- Anstabil angina pectoris

- Akut myokard infarktusu (kalp krizi)

- Kalp yetmezliği

- Aritmi (ritim bozukluğu)

KKH Tanısında Kullanılan Yontemler

- Doktor muayenesi

- Kan tahlilleri

- EKG (elektrokardiografi)

- Efor testi

- Holter monitorizasyonu

- Ekokardiografi

- Koroner anjiografi

- SPECT (myokard perfuzyon sintigrafisi)

Hastalığın Seyri

Koroner kalp hastalığında en cok korkulan olay; koroner damarlardan hicbirinin kalp kasının kanlanmasını (dolayısıyla oksijenlenmesini) yeterince sağlayamaması, boylece kalbin kasılamaması ve vucuda kan gonderememesidir. Bu olay halk arasında kalp krizi olarak bilinen "myokard infarktusu"dur.

Koroner kalp hastalığı bu safhalara gelinmemesi icin zamanında teşhis konulup tedavi edilmelidir; en guzeli ise şuphesiz, daha hic bu rahatsızlıklar yokken risk faktorlerinin belirlenip bunlardan mumkun olduğunca korunmaktır.

Ozellikle belli bir yaştan sonra duzenli aralıklarla kalp muayenesi, tansiyon olcumleri ve check-up yaptırmak hayati onem taşır.
__________________