Başbakan Rauf (Orbay) Bey’den Lozan ve İsmet (İnonu) Paşa’yla ilgili bir anı:
“Lozan’daki delegeler kurulu başkanlığına tebrik telgrafı gonderdikten sonra, ertesi gun Meclis Başkanı Ali Fuat (Cebesoy) Paşa ile birlikte, Cankaya koşkune giderek, Mustafa Kemal Paşa ile buluştuk. Yemeği orada hep birlikte yedik. Sofrada Latife Hanım’da vardı. Barış sorunları konuşurken, Paşa:
-‘İsmet (İnonu) de Lozan’dan yola cıkmış, geliyor’ deyince, gulumseyerek:
-‘Evet oyle... Bende izninizle gidiyorum’ dedim ve anlattım:
-‘Lozan’da yazdığı telgraflar ve aldığı durum dolayısıyle, konuştuklarımız belli... Gerci onun yalnız beni değil, taşlamalarına sizi de, bakan arkadaşları da amac edindiği ve zaman icinde bunu hoş gormemiz gerektiğini soylemiştiniz ama, ben ne olursa olsun, bir daha İsmet Paşa ile yuzyuze gelmem ve artık onunla imkanı yok calışamam. Barış Antlaşmasını imzalamış olduğu gibi, bunu uygulama işini de ona bırakmak doğru olur duşuncesindeyim.’ Mustafa Kemal Paşa şaşırdı:
-‘Demek onu karşılamaya gelmeyeceksiniz?’
-‘Hayır’ dedim. ‘Beni mazur gorun, bunca yersiz taşlamalarından sonra, artık İsmet Paşa ile karşı karşıya gelemem... Yarın Sivas’a secim bolgeme gidip biraz dinleneceğim. Zaten Meclis’te yok...’ Uzuldu ve gayet samimi gorunen, yumuşak bir sesle:
-‘Raufcuğum’ dedi, ‘Ne soyleyeyim bilmem ki, haklısın... Bu cevre adamı ahlaksız yapıyor.’
-‘Paşam, uzulme, dedim, bir duzune ahlaklı adamla sen bu memleketi kusursuz yonetirsin.’
-‘Bu, Mustafa Kemal Paşa ile son goruşmemiz oldu. Sofradan kalkınca, biraz ayakustu, fakat artık bu konulara değinmeden, goruştuk ve kucaklaşarak vedalaştık.’”1
1 ARIBURNU, Kemal, Ataturk’ten Anılar, Turkiye İş Bankası Kultur Yayınları, Ankara 1976, s. 306-307.
Kaynak: Ataturk’ten Gencliğe Unutulmaz Anılar, Ahmet Gurel, Mayıs 2009
__________________