İŞLETME TURLERİ





1.Tek Kişi İşletmeleri (Tacirler)



Tek kişi işletmelerinde sermaye sahibi ve idarecisi aynı kişidir. İdarenin sorumluluğu kişiseldir. İşletmede meydana gelen butun kar ve zarardan girişimci sorumludur.

Tek Kişi İşletmelerinin ozellikleri:

1.Girişimci cabuk karar verme ozelliğine sahiptir.

2.Teşebbusun buyumesi ve gelişme kaydetmesi halinde calışma kapasitesi belli bir seviyeden yukarıya cıkamaz.

3.Teşebbusun varlığı girişimcinin varlığına, kazanc kabiliyetine ve sağlığına bağlıdır.

4.Girişimcinin işletmeden cekebileceği parada sınır olmadığı icin servet oluşturması kolay olur. Ayrıca girişimcinin kendi giderlerinde yaptığı kısıtlamalar krediye olan ihtiyacı azaltır.



2.Şirketler

Bir işletmenin ortaklık olabilmesi icin şu ozellikleri taşıması gerekir:

1.Ortaklığı kuran kişilerin sayısı birden fazla olmalıdır.

2. Ulaşılmak istenen ortak bir amac olmalıdır.

3. Amaca ulaşmak icin ortaklar arasında bir anlaşma yapılmalıdır.

4. Belirlenen amaca ulaşmak icin para mal emek ve sermaye harcanmalıdır.



Adi Şirket


İki veya daha cok kişinin para, mal veya emek olarak bir sermaye koymaları ile oluşur. Adi şirketin kuruluşu kanunca ozel bir bicimde bağlanmıştır. İster gercek kişi ister tuzel kişi olsun , ortakların şirket kurmak icin sozlu olarak veya kapalıca anlaşmalarıyla adi şirket kurulmuş olur.

Adi şirkette, şirketin kararları tum ortakların oy birliği ile alınır. Bununla beraber sozleşmeye, coğunlukla karar verileceği de konulabilir. Şirket karları butun ortaklar arasında ve belirtilen oranlarda veya eşit olarak dağıtılır. Ortakların sorumlulukları sınırsız olup her ortak şirketin tum borclarından kişisel varlığıyla sorumludur. Her ortağın şirketin yonetiminde yetkisi vardır. Yonetim yetkisi ortaklardan birine, birkacına veya dışardan birine bırakılabilir.





Ticaret Şirketleri


Ticaret şirketleri şahıs şirketleri ve sermaye şirketleri olmak uzere ikiye ayrılır. Şahıs şirketleri genellikle birbirlerini iyi tanıyan ve birbirlerine guvenen kişiler tarafından kurulur. Bu nedenle ortakların sayısı azdır ve ortaklığın devri guctur. Bu şirketlere ornek olarak kollektif şirketleri gosterebiliriz.

Ticaret şirketleri sermayeye olan ihtiyacın fazlalığından doğmuştur. Buyuk işlerde cok kazanma imkanı ve zarar etme riski yuksek olduğundan şirketin geniş bir bilgiye ve teşkilatlanmaya ihtiyacı vardır.

Ozellikleri:

1. Kredi temini icin esas olan şirketin kapitali ve girişimcilerim kişisel servetleridir. 2. Şirketin aktif kıymetleri kredi verenlere karşı garanti olarak gosterilebilir.

3.Ortakların kişisel harcamalarının toplamı kazanclarının toplamından fazla olmamalıdır.



Kollektif Şirket


Ticaret kanunumuzun 153’uncu maddesinde kollektif şirket şoyle tanımlanmaktadır: Ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla gercek kişiler arasında kurulan ve ortaklarından her birisinin sorumluluğu şirket alacaklılarına karşı sınırlandırılmamış şirketlerdir. Bu tanıma gore ticarethane, fabrika vey benzeri kurumları işletmek amacıyla kurulan kollektif şirketlerin başlıca ozellikleri şunlardır:

1.Şirket gercek kişiler arasında yapılan bir sozleşmeye dayanmalıdır.

2.Ortakların sorumlulukları sınırsızdır ve şirket borclarından dolayı zincirleme sorumludur. Adi şirketlerden farklı olarak kollektif şirketlerin ayrı bir varlığı vardır. Kazanclar şirket sozleşmesinde belirtilen bicimde dağıtılır.

3.Ortaklardan her birinin ayrı ayrı şirket yonetme hak ve gorevi vardır. Ancak şirket sozleşmesiyle, şirketin yonetimi tek bir ortağa veya birden cok ortağa bırakılabilir.

4.Şirketin sermaye gucu ortakların varlığına bağlıdır.

5.Ortaklar arasındaki ilişkiler karşılıklı guvene dayandığından ve ortaklar tum varlılarıyla sorumlu bulunduklarından ortaklar arasında değişiklik yapılması zorlaştırılmıştır.



Anonim Şirket




Anonim şirket; kurulması izne ve bir takım bicimlere bağlı olan en tipik sermaye şirketidir. Ticaret Kanunumuzun 269. maddesinde Anonim şirket şoyle tanımlanmaktadır: Bir unvana sahip, ana sermayesi belli ve paylar bolunmuş olan ve borclarından dolayı yalnız varlıkları ile sorumlu bulunan şirkettir.

Bir anonim şirketin kurulması icin en az beş kurucunun bulunması ve ana sermayesinin de beş milyar Turk Lirasından aşağı olmaması gerekir. 1995 yılında tekrar duzenlenen kanun gore bakanlar kuruluna bu miktarı 10 katına kadar cıkarabilme yetkisi verilmiştir.

Ortaklar şirketin yonetimiyle ilgilenmezler. (Coğu kez şirketin yonetimi profesyonel yoneticilere bırakılır). Şirketin yonetimini yonetim kurulu denetleyebilir. Yoneticiler yonetim kuruluna karşı sorumludurlar. Yonetim kurulunu, ortaklardan oluşan şirket genel kurulu secer.

Hisse veya pay senetlerinin satışıyla ortaklık kolaylıkla devredilebilir. Ortakların olumu veya ortaklıktan cekilmeleri şirketi etkilemez.

Anonim şirketler buyuk sermaye toplama yeteneğine sahip olduklarından, buyuk işletmeler daha cok anonim şirket biciminde kurulurlar. Şirketler buyuk ve ortak sayısı fazla olduğundan anonim şirketlerin yonetimi zordur. Her turlu yeniliğe ve genişlemeye uygun olan anonim şirketlerin ulke ekonomisindeki etkinlikleri fazladır.



Limited Şirket




Ticaret Kanunumuzun 503. maddesine gore limited şirket, iki veya daha cok gercek veya tuzel kişice bir ticaret unvanı altında kurulup, ortakların sorumluluğu, koymayı taahhut ettikleri sermaye ile sınırlı ve ana sermayesi belirli olan şirket olarak tanımlanır.

Limited şirket ortaklarının sayısı ikiden az ve elliden az olamaz ve bu şirketin ana sermayesinin en az beş yuz milyon Turk Lirası olması zorunludur.

Ortakların sorumlulukları taahhut ettikleri sermaye ile sınırlıdır. Bu acıdan, limited şirket ortak sayısı pek fazla olmayan bir anonim şirkete benzer. Kanundaki şirkete ilişkin bazı hukumler bu şirkete de uygulanır.

__________________