En goz alıcı ve harika nitelikteki eşya, altından yapılmış bir elbise idi. Cizmesinden başlığına, kemerinden kılıclarına kadar her şeyi saf altın olan bir elbise.Altın elbisenin başlığı ok ve tuğlarla suslu. Alın hizasında koc, geyik ve at kabartmaları var. Bu kabartmalara, kama kılıfında ve oteki eşyalarda da rastlanıyor. Belindeki kemerin solunda bir kılıc, sağında ise bir kama asılı. Ceketin altındaki duz pantolonun pacaları cizmenin icine giriyor. Ceket, yuzlerce ucgen altının birleştirilmesinden meydana gelmiş, corabın cizme ile diz kemiği arasında kalan kısmında yine ucgen parcalar, cizmede ise dortgen parcalar var.Tarihciler bu elbisenin bir tigine (prense) ait olduğunu soyluyor, fakat tiginin kimliğini henuz bilemiyorlar. Onun icin yazılarda adı “Altın Elbiseli Adam” olarak geciyor.
Kazakistan’da Alma-Ata’nın yakınındaki Esik hoyuğunden cıkarılan ve M.O. 5. yuzyılda yaşamış bir Turk tiginine ait altın elbise. Halen Alma-Ata muzesinde bulunan bu elbise ve diğer eşyalar, 25 asırlık gecmişten Turk tarihine ışık tutan belgelerdir. Saf altından yapılan boyle bir elbise dunyanın başka hicbir yerinde yoktur.

SAKA TURKLERİNE AİT

Mezarda, 4.800 parca altından başka, tabakları, vazoları, kepceleri, ayna ve tarak kılıflarını, gumuş kaşıkları inceleyen tarihciler,bunların, M.O. 5. yuzyıla ait yuksek bir medeniyetin urunleri veya belgeleri olduğunu oybirliği ile kabul ediyorlar. Yine bu tarihcilerin kanaatlerine gore, bu yuksek medeniyetin kurucuları, Cin baskısı ile Altaylardan kalkıp bugunku Kazakistan bolgesine gelerek yerleşen ve ‘Sakalar’ olarak anılan bir Turk kavmidir.Sakalar, M.O. 8. ve 4. yuzyıllar arasında, once Tiyanşan’da, sonra da guneybatı Asya’da yaşayan Turanî kavimler topluluğuna verilen bir addır. Daha sonra bunlara İran kokenli Soğdlar da karışmıştır.Sakalar, Fergana, Kaşgar, Aral Golu, Hazar Denizi arasındaki alanda ve bugunku Rusya’nın guneyinde kalan yerlerde hÂkimiyet kurmuşlardı. Bunların inanışları, olu gomme torenleri ve orfleri, Altaylılarınkinin aynı idi. Hunların ve Gokturklerin Âdetlerine de uyuyordu.Bir yandan İranlıların, ote yandan Cinlilerin surekli baskılarına uğrayan Sakalar, M.O.4. yuzyılda devlet olarak ortadan kaldırıldılar. Bugun Yakut Turkleri kendilerine ‘Saka’ demektedirler.

EN DEĞERLİ EŞYA

Altın Elbiseli Adam’ın bir Turk tigini olduğu anlaşılmaktadır. Mısır piramitlerinden sonra mezarından en cok altın cıkan, baştan başa, her şeyi ile saf altından elbisesi olan veya zamanımıza kalan yalnız odur.Fakat, Altın Elbiseli Adam’ın mezarında bulunan en değerli şey ne bu altınlardır, ne de diğer eşyalar. Bu mezarda bulunan en değerli tarihi belge, yarısı kırık bir kabın uzerindeki 26 harflik iki satır yazıdır. Bu yazı, tarih ilmîne, ozellikle Turk tarihi ve medeniyetine ışık tutan, yeni boyutlar kazandıran bir belgedir.