Bilgisayarınızın donanım bileşenleri ne kadar iyi olursa olsun, işletim sistemi ve yazılım ayarları iyi yapılmadığında tam performans almanız mumkun olamamaktadır. Ayrıca yeni kurulan bir sistem, uzerinden 5 ay gectikten sonra ilk gunku performansını veremeyecektir. Bir sene sonra ise yuklediğiniz ceşitli programlar ve yamaların etkisiyle gittikce ağırlaşacaktır. Bilincsiz kurulan programlar bilgisayarınızı belki de acılamaz hale getirecektir. Bunun sonucunda oldukca hassas uygulamalar olan oyunlarda, saniyede gosterilen kare sayısında duşuşler ve oyunlarda takılmalar “lag” ile karşılaşılacaktır. Gunumuzun populer işletim sistemi Microsoft Windows XP, her kuruluşta, kullanım kolaylığı sağlaması acısından, coğunu kullanmayacağınız bir cok ufak uygulamayı da berabinde bilgisayarınıza yuklemektedir. Kullanıcı tarafından iptal edilmedikce arka planda calışan bu ufak uygulamalar bilgisayarınızın işlemcisinin siz ve oyun icin oldukca onemli olan gucunun bir kısmını ve belleğinizin ufak bir bolumunu kullanırlar. Bilgisayarınıza kurulu işletim sistemindeki kullanmayacağınız bu bileşenleri kapatarak %10 ila %30 arasında performans artışı sağlayabilirsiniz. Bunun yanında calıştırdığınız uygulamaların acılma suresini ve bilgisayarınızın acılışını iki katına varacak şekilde hızlandırabilirsiniz. Bu programları devre dışı bırakmanın tek yolu, Windows konfigurasyon programını (msconfig) calıştırarak, ihtiyac duyulmayan ve acılması istenmeyen programların bilgisayarın başlaması esnasında acılmamasını sağlamaktır. Bilgisayarım/ My Computer’a ait masaustu ikonuna sağ tıklanıp Yonetim/ Manage’a tıklandığında, acılan bilgisayar yonetim penceresi ile aşağıda anlatılan işlemlerin coğuna ulaşılabilir. Ozellikle “servisler/ services” bolumunden, acılıp kapatılacak servis hakkında bilgi sahibi olunabilir. Buradan bir servisi kapatmak icin sağda acılan servisler’in uzerine sağ tıklanıp, Ozellikler/ Properties’a girilir ve Genel/ General sekmesinden Başlangıc stili/ Startup Type’ın karşısındaki seceneklerden Kapalı/ Disabled secilip Uygula/Apply tıklanır. Ayrıca aynı pencere sayesinde programın bağlantıları gorulebilir, bilgisayarınızın acılışı sırasında sorun yaşanırsa, izlenmesi gereken yol tayin edilebilir. Ek olarak, acılışı engellenen bir program sorun cıkartmaya başlar, ve acılışına tekrar izin verildiğinde sorun devam ederse başlangıc stili/ startup type otomatik/ Automatic olarak ayarlanmalıdır. -Alternatif olarak, kapatılabilmesi icin beraberinde MsConfig.exe adlı programı bulundurur. Bu programa ulaşabilmek icin şu yonergenin takip edilmesi gerekmektedir: Başlat/Start > Calıştır/Run > “msconfig” (tırnak işaretleri haric) yazılıp Tamam/OK tuşuna basılması gerekir. Onemli Uyarı: Acılan pencere, acemi kullanıcılar icin oldukca tehlikeli olup, mudahale ederken dikkatli olunması gerekmektedir. Kullanılması gereken sekmeler, sadece Servisler/Services ve Başlangıc/Startup olmalıdır, bunun dışındaki sekmeler profesyonel amaclara ve kullanıcılara yoneliktir Servisler / Services Bu sekme altında gorulenler ctrl+alt+del kombinasyonu ile acılan Sistem yoneticisi/Task manager penceresinde gorulmeyen, fakat Windows işletim sisteminin olağan işlerini yapabilmesi icin kullandığı kucuk programlardır. Ornek verecek olursak; buradan iptal edeceğimiz “computer browser” adlı kucuk program, bir sonraki bilgisayar acılışında Bilgisayarım/ My Computer ile Windows klasorlerinde gezinilemeyeceği anlamına gelmektedir. Bunun yanı sıra acılış sırasında hata bildirme olasılığını da barındırabilmektedir. Aşağıda sıralanan programlar, amacları doğrultusunda kullanıcının ihtiyacına gore iptal edilebilir, fakat bu programlar coğu oyuncunun işine yaramayacak turden programlardır. (İptal etmek icin programcığın başında bulunan işaret tıklanarak kaldırılır ve uygula/apply tuşuna basılır) Hızlı kullanıcı değiştirme uyumluluğu/ Fast user switching compability: Eğer mevcut bilgisayar kişiye ozel ise, yani birden fazla kullanıcı tarafından kullanılmıyorsa bu ozellik kaldırılabilir. Gorevi, bilgisayarı kapatıp acmadan, kullanıcılar arası gecişi sağlamaktır. “Secondary Logon” servisi de coklu kullanıcı dışı durumlarda kapatılabilir. Messenger: Service Pack 2 ile otomatik olarak disabled/ iptal edilen bu servisin Microsoft MSN Messenger sohbet programı ile isim benzerliği dışında herhangi bir ilgisi yoktur. Komut satırından aynı ağ'daki bilgisayarlara ve kullanıcılara mesaj gondermeye yarar. Windows XP kurulumu ile birlikte gelen bu internet kullanıcıları arası iletişim yazılımı, daha sonraları piyasaya surulen Microsoft MSN Messenger’ın yaygınlaşması ile cazibesini yitirmiştir. Windows Messenger ile MSN Messenger aynı amaca hizmet eden fakat farklı programlardır. Gonul rahatlığıyla kapatabilirsiniz. Netmeeting uzaktan masaustu paylaşımı/ Netmeeting remote desktop sharing: Bu kucuk program, Netmeeting adlı konferans programı aracılığı ile uzaktaki kullanıcıya kendi masaustumuz uzerinde yetki paylaşımı verebilmeyi sağlamakta. Bir diğer deyişle, izin verilen internet kullanıcısı, bulunduğu bilgisayar aracılığı ile, izin sahibi olduğu bilgisayarı kontrol edebilir. Tabi bu işlem arıza giderimi gibi iyi amaclar icin kullanılmaktadır. Coğu internet kullanıcısının bu programı guvenlik acısından kullanmayacağı duşunulurse kapatılabilir. Ayrıca yavaş bir internet bağlantısına sahip bir kullanıcının bu programı kullanması oldukca zor olacaktır. Remote Access ve Remote Desktop’u kullanmayan kişiler, genellikle Services altında bulunan “Remote Desktop Help Session Manager” adlı programı da calıştırmaya gerek duymazlar. Smart Card Helper ve Smart Card: Bilgisayarın ve kullanıcı verilerinin guvenliğini sağlama amacı ile yaygınlaştırılmaya calışılmış fakat başarısız olunmuş bir hizmet. Bu karta ve bilgisayarda bu kartın takılacağı yere sahip olan kullanıcılar, mevcut bilgisayarda kartın izin verdiği kadar alanı kontrol edebilirler. Bir oyuncunun bilgisayarında boyle bir donanımın oldukca gereksiz olacağı duşunulurse bu yardımcı programın da calışması yersiz olacaktır Otomatik Guncelleme/ Automatic Uptades: Windows’un kullanıcıdan habersiz, gerekli ya da gereksiz durumdaki, tum guncellemeleri yapmasını sağlar. İnternete bağlı olunduğunda Windows uptade sitesine bağlanıp hem mevcut internet bağlantısının kullanıcıya kalan kısmını azaltır, hem de bilgisayarın performansı duşurur. Kablosuz ağ ayarları/ Wireless Zero Configration: Ev ici kablosuz ağ kullananlar icin calıştırılan bu kucuk program kablosuz ağ kullanmayanlar icin hic bir şey temsil etmemektedir. Hata bildirim hizmeti/ Error Reporting Service: Bilgisayarda oluşan bir hatayı, analiz etmeleri icin Microsoft yetkililerine internet yolu ile bildirmeye yarayan kucuk bir programdır. Kullanıcıda yaşanan problemin, Windows’un ileride cıkacak servis paketlerinde, duzelmiş durumda olması icin kullanılır. Hata rapor etmek istemeyen bir kullanıcı icin gereksizdir. Olay gunluğu/ Event Log: Acık olduğu sure boyunca bilgisayara ait, hangi hatanın oluştuğu, ne zaman hangi programın calıştığı, hangi servisin neden calışmadığı gibi olayların notunu tutan kucuk bir programdır. Başlat/ Programlar/ Yonetici Aracları altında bulunan “Olay gostericisi/ Event viewer” ile tutulan kayıtlara ulaşılabilir. Cok bellek harcamadığından acık durmasında bir sakınca yoktur. Yardım ve Destek/ Help and Support: Windows ile birlikte gelen yardım dosyalarından faydalanan acemi kullanıcılar icin gerekli olmakla beraber, bilgisayar sorunlarını halletmek icin iletişim programları ve internet forumlarından yararlanan kullanıcılar ve profesyonel işletim sistemi kullanıcıları icin gerek duyulmayan bir hizmettir. İş zamanlayıcısı/ Task Scheduler: Belli bir gun ve saatte gunluk, haftalık veya aylık olarak calışması istenilen programların ayarlandığı servistir. Windows tabanlı programları veya gunluk virus taramasını otomatik olarak başlatmak icin kullanılabilir. Kullanıcılar arasında yaygın olarak tercih edilmeyen bir programdır. Sistem Geri Yukleme Hizmeti/ System Restore Service: Sistem ayarlarını geri alma amaclı kullanılır. Ayarlarda bir hata yapan fakat ne hata yaptığını hatırlayamayan kullanıcı, bu yardımcı program ile, bilgisayarının, en son kaydettiği gunku Windows sistem ayarlarına geri donmesini sağlar. Kapatılması, donanım surucusu geri alımını (driver rollback) engellemez. Temalar/ Themes: Neredeyse her bilgisayar kullanıcısının ilk gunlerinde bolca değiştirdiği işletim sistemi gorunum temasıdır (Orneğin su altı temalı bir işletim sisteminin fare imleci balık şeklinde, masaustu ikonaları su altı ile ilgili illustrasyonlardandır). Her turlu theme/tema’ nın sistem kaynağını acımasızca tuketebileceği duşunulurse bir oyuncu icin oldukca zararlıdır. DNS Client: Domain Name Server (DNS)’ı cozer ve daha sonra hızlı erişmek icin belleğe atar. Kapalı olduğunda sistem, DNS’leri belleğe atmak yerine onlara gercek zamanlı olarak erişmeye calışacaktır. Kapatılmasında bir sakınca yoktur. “DNS Resolver Failed To Flush The Cache” uyarısı alınması durumunda acılabilir Arka plan Akıllı Dosya Transfer Hizmeti/ Background Intelligent Transfer Service: BITS internet bandwith’inden geri kalanı kullanan akıllı bir dosya transfer servisidir. Orneğin, Bandwith’in yuzde 60’ı kullanılıyorsa, BITS geriye kalan yuzde 40’ı kullanır. Network dahilinde bağlantı kesilse dahi, yeniden bağlanıldığında transfer edilen dosyaya devam edilmesini sağlar. Sadece network ağları icindir. İnternette bir işe yaramamaktadır. Uzaktan Kayıt/ Remote Registry: Uzaktan bilgisayar yonetimi ile ilgili bir guvenlik sistemi. Uzaktan yonetimi tercih etmeyen kullanıcılar bu servise de ihtiyac duymazlar. Sistem Olay Hatırlatıcısı/ System Event Notification: Onceleri cep telefonlarında kullanılan uyarı/ hatırlatma sisteminin bilgisayar versiyonu. Bir programın calıştırılma hatırlatması ayarlanır, ve bilgisayar, zamanı geldiğinde hatırlatma yapar. Kullanılmadığı surece kapatılmasında sakınca bulunmamaktadır. Başlangıc/ Startup Bilgisayar acılışı ile birlikte calışan programların bulunduğu sekmedir. Firewall, anti virus, modem yazılımı, Msn Messenger gibi programlar buradan engellenebilmektedirler. Aynı zamanda reklam amaclı programların acılışı da buradan engellenebilir. Bunlara ornek olarak “Save”, “Weather”, “Gain Trickler” verilebilir. Ayrıca bilgisayara yuklenen ek yazılımların kucuk programları da buradan engellenebilir: “Winampa” (winamp agent), “Realsched” (Real player schedule), “qtask” (Quick Time Tasks). Bunlara ek olarak iletişim yazılımlarının da acılması buradan engellenebilir: “msmsgs” (Msn Messenger), “ICQLite”. Acılışta engellenen bu programlar sayesinde sistem kaynakları acılır acılmaz azalmamış olur. Kullanılmayan program ve kucuk programların acılışta engellenmesi sayesinde ram’ınızı tukenmekten ve dolayısı ile oyunları takılmaktan buyuk olcude korumuş olursunuz. Oyunların oldukca fazla ram ihtiyacı olduğu goz onune alınırsa, singleplayer/ tek kullanıcılı (bir diğer deyişle “offline”) oyunları acmadan once firewall, internet, anti virus, iletişim programları gibi kullanılmayacak programların da kapatılması artı yonde fayda sağlayacaktır. Bunun icin system tray’da (ekranın sağ altında bulunan simgeler alanı) ilgili simgenin ustune sağ tıklanır, acılan pencereden cıkış komutu secilir (“quit”, “exit”, “shutdown”…). Performans Arttırıcı Diğer Cozumler Masaustu: Bilgisayar performansını duşuren minik bir etken ise masaustunde bulunan simgelerdir. Mumkun olduğunca klasorler altında toplanmalıdırlar. Ayrıca masaustu resmi kullanmamak bilgisayarın acılış suresini bir nebze de olsa hızlandıracaktır. Gorsel Oğeler: Sistem performansını arttırmak icin Windows XP, kendi icinde kucuk bir program kullanımını etkin kılmıştır. Windows gorsel oğelerini acıp kapayarak ram’ın bu minik animasyonlara harcanıp harcanmamasının belirlenebildiği bu programcığa ulaşmak icin şu yonerge izlenmelidir: Bilgisayarım/ My computer simgesine sağ tıklanır > Gelişmiş/ Advanced sekmesine gelinir > Performans/ Performance bolumu altındaki Ayarlar/ Settings’e tıklanır. Buradan ulaşılabilecek ayarlar ile bilgisayar performansı buyuk olcude arttırabilir, Gorsel ayarlar/Visual Settings altındaki En iyi performans/ Best performans secilip bilgisayarın bu işlemi otomatik olarak yapması sağlanabilir Disk Birleştiricisi/ Disk Defragmenter Bilgisayara kurulan ve zamanla kaldırılan programlar sabit diskte gereksiz boşlukların oluşmasına ve diskin gerekli veriye ulaşması icin harcadığı zamanın uzamasına sebep olmaktadır. Ayda bir yapılan disk birleştirme işlemi ile bağlantılı veriler arası erişim hızı artacak ve oyunlarda meydana gelen fps’den bağımsız takılmalar azalacak, hatta hic olmayacaktır. Disk birleştirme işlemi uzun surebilen bir işlemdir. 20Gb’lık bir diskin doluluk oranına gore birleştirilme suresi 15 ile 40+ dakika arasında değişebilir. Disk birleştiricisine ulaşmak icin Başlat/ Calıştıra dfrg.msc yazıp onaylanabilir, veya Başlat/ Programlar/ Donatılar/ Sistem Aracları sekmesinde Disk birleştiricisi secilebilir. Birleştirilmek istenen surucu secilip once analiz/ analyze ile birleştirme işleminin gerekli olup olmadığına bakılır, gerekli ise birleştir/ defrag tuşu ile birleştirme işlemine başlanır Suruculer: Suruculer, oyunlarda yaşanan bircok problemi cozmeye ve yenilikleri desteklemeye yonelik hazırlanan donanımsal programlardır. Oyuncular icin gerekli olan surucu guncellemeleri, genel olarak ekran ve ses kartları guncellemeleridir. Ekran kartı surucu guncellemesi ile bazen saniyede goruntulenen kare sayısı (fps) arttırılabilir, bazen de yaşanılan grafik kartı tabanlı takılmalar ve bozulmalar giderilebilir. Ekran kartı ureticilerinin sitelerinden guncellemeler edinilebilir. Bunun yanında nadir olarak yeni suruculer halen oynanan oyunlarda sorunlara da yol acabilmektedirler. Bu gibi durumlarda eski surucuyu yeniden yuklemek veya Xp’nin surucu geri donuşu ozelliğini kullanmak baş gosteren sorunu da giderebilir. Surucu geri yuklemesi icin Bilgisayarım/ My Computer sekmesine sağ tıklanır ve ozellikler bolumune girilir. Donanım/ Hardware sekmesinden Aygıt yoneticisi/ Device manager bolumune girilir. Acılan pencereden Goruntu birimleri/ Display adapters altında bulunan ekran kartına sağ tıklanır ve ozelliklere/ properties’e girilir. Acılan pencerede bulunan Surucu/ Driver sekmesinden Surucuyu geri yukle/ Roll back driver seceneği ile geri yukleme işlemi başlatılır. Anti Aliasing: Bazı oyunlarda oyun kontrollu olarak acılan bu ozellik ekran kartına oldukca fazla yuk bindirdiğinden “hızlı” oynamak isteyen bazı orta ve alt seviye ekran kartı kullanıcıları icin engeldir. Ornek olarak hızlı bir araba yarışında (NFS Underground 2 vb.) objelerdeki onemsiz tırtıklardan rahatsız olmayan bir kullanıcı bu ozelliği gonul rahatlığı ile kapatabilir. Bu ozellik –eğer varsa- oyunun grafik ayarları bolumunde bulunmaktadır Gereksiz Registry Kayıtları: Her program yuklenişinde bilgisayarın kayıt defterine onemli ya da onemsiz durumdaki kayıtlar girilir ve bilgisayar, her acılışında bu kayıtları da beraberinde yukler. Bir sure sonra program silinse de bilgisayarda kalan kayıtlar sisteme yuk bindirmeye başlar. Bu gibi bir durumda Başlat/ Calıştır’a “regedit” yazılarak acılabilen kayıt defteri el ile temizlenmelidir. Amator kullanıcılar icin oldukca tehlikeli olan kayıt defterinden yanlış bir kaydın silinmesi sistem guvenliğini/ sağlamlığını tehlikeye atar. HKEY_CURRENT_USER bolumundeki Software altındaki, zaten silinmiş olan programlara ait klasor ve değerlerin temizlenmesinde bir sakınca bulunmamaktadır. Diğer bolumler altındakilere amator kullanıcılar tarafından mudahale edilmemesi tavsiye olunmakta. Diğer: Bir oyun acılmadan once -eğer internete bağlı oynanmayacaksa- arka planda calışan guvenlik duvarı/ firewall, download yardımcısı gibi oyun ile ilgisiz programlar durdurulmalı, hatta kapatılmalıdır. Arka planda calışan ne kadar az program varsa oyun o kadar takıntısız oynanır. Gorunuşte onemsiz gibi duran fakat sistemi oldukca rahatlatan bu işlemler sonucunda oyunlar cok daha rahat oynanabilmektedirler. Bu yazımızda anlatılan tum bu işlemlerin uygulanması sonucunda, bilgisayarların, sadece oyunlarda değil, genel olarak performansı artmaktadır. Yeni donanım bileşenleri alınmadan once mevcut bilgisayarın tum kapasitesini kullanmak coğu zaman yeterli olsa da, yeni oyunlar, kullandıkları teknolojik yenilikler nedeni ile guncel donanım bileşenleri alınmasını gerektirebilmektedir. MadSky a teşekkurler. __________________