[h=2]Depresyondaki arkadaşa veya aile bireyine yardım etmek[/h]Depresyon, gencinden yaşlısına kadar ve hayatın her aşamasındaki milyonlarca insanı etkileyen ciddi ama tedavi edilebilir bir hastalıktır. Depresyon gunluk işleyişleri engeller ve cok buyuk acılar verir. Bu sadece depresyondakileri değil, cevrelerindeki herkesi etkiler.
Sevdiklerinizden biri depresyondaysa, caresizlik, ofke, sinir, korku, suc ve uzuntu iceren sayısız zor duygu altında kalabilirsiniz. Bunları hissetmeniz normaldir. Arkadaşınızın veya aile bireyinizin depresyonuyla uğraşmak kolay değildir. Ve eğer kendinize dikkat etmezseniz, kahredici olabilir.
Soylendiği gibi, sevdiklerinize yardım etmenin yolları var. Depresyon hakkında ve arkadaşınızla ya da aile bireylerinizle nasıl konuşacağınızı oğrenmekle başlayın. Ama ona elinizi uzatırken, kendi duygusal sağlığınızla da ilgilenmeyi unutmayın. Kendi ihtiyaclarınızı duşunmek bencillik değildir, gereklidir. Duygusal anlamda guclu olmanız depresyondaki arkadaşınızın ya da aile bireyinizin ihtiyac duymakta olduğu desteği sağlamanıza imkÂn verecektir.
Arkadaşınızın ya da aile bireyinizin depresyonda olduğunu anlamak:
Depresyon ciddi bir durumdur. Depresyonun ciddiyetini hafife almayın. Depresyon, insanın enerjisini, iyimserliğini ve motivasyonunu alıp goturur. Depresyondaki yakınınız istekli olmanın vereceği gucle oyle “kendisini toparlayamaz”.
Depresyon belirtilerini kişisel algılamayın. Depresyon bir insanın herhangi kimseyle, hatta en cok sevdikleriyle derin duygusal seviyelerde bağlar kurmasını zor bir hale getirir. Ayrıca, depresif bireyler sık sık kırıcı sozler soyler ve ofkeli hareketlerde bulunurlar. Bunun yakınınızın değil, depresyonun konuşmaları olduğunu unutmayın, yani bunları uzerinize alınmayın.
Sorun saklanarak cozulmez. Hallederizci olmayın. Mazeretler sunmanın, sorunun ustunu ortmenin ya da depresyondaki yakınınız icin yalanlar soylemenin faydası yoktur. Aslında bu tavır, depresyondaki bireyi tedaviden uzak tutabilir.
Bir başkasının depresyonunu siz “duzeltemezsiniz”. Yakınınızı depresyondan kurtarmaya calışmayın. Problemi cozmek size bağlı değildir, cozemezsiniz de. Yakınınızın depresyonundan suclanacak ya da mutsuzluğundan sorumlu tutulacak değilsiniz. Nihai olarak, iyileşmek depresyondaki bireyin elindedir.
Arkadaşım ya da aile bireyim depresyonda mı?
Depresyona karşı mucadelenin ilk hattında sıklıkla aile ve arkadaşlar bulunur. Depresyonun işaret ve belirtilerini anlamak bu nedenle onemlidir. Yakınınızın depresyonda olduğunu ondan once siz fark edebilirsiniz ve sizin etkiniz ve ilginiz kişiyi yardım aramaya yonlendirebilir.
[h=2]Arkadaşınız ya da aile bireylerinizde depresyon belirtileri[/h]Artık hicbir şey onu ilgilendirmiyormuş gibi gorunur.Karakterine uymayan bir şekilde uzgun, asabi, cabuk ofkelenen, hassas, karamsardır. İşine, cinselliğine, hobilerine ve zevk veren diğer aktivitelere ilgisini kaybetmiştir.“Caresiz” ya da “umitsiz” hissettiğinden bahseder. Hayata karamsar ya da olumsuz bakış acısıyla bakar.Sıkca baş ağrısı, mide rahatsızlıkları ya da sırt ağrısı gibi sıkıntılardan şikÂyet eder. Surekli yorgun ve butun enerjisi cekilmiş hissettiğinden yakınır.Arkadaşlarından, ailesinden ve sosyal aktivitelerden kendisini cekmiştir. Ya normalden az ya da aşırı uyuyordur.Ya normalden az yiyordur ya da normalden fazla yiyecek tuketmeye başlamıştır ve bu sebeple, ya kilo vermiş ya da kilo almıştır.Kararsız, unutkan, duzensiz olmuştur ve “koşesine cekilmiş”tir. Daha fazla alkol tuketmeye ve uyku ilacları ve ağrı kesiciler de dÂhil olmak uzere, hap almaya başlamıştır.[h=2]
[/h][h=2]Yakınınızla depresyon hakkında nasıl konuşursunuz?[/h]Bazen, sevdiğiniz bir insanla depresyon ile ilgili konuşurken ne soyleyeceğini bilmek zor olur. Endişelerinizi belli ederseniz sinirlenebileceğinden, hakarete uğramış hissetmesinden ya da kaygılarınızı goz ardı etmesinden korkabilirsiniz. Ne soracağınızdan ya da nasıl destek olacağınızdan emin olmayabilirsiniz.Nereden başlayacağınızı bilmiyorsanız, aşağıdaki oneriler yardımcı olabilir. Ancak unutmayın ki, şefkatli bir dinleyici olmak tavsiyeler vermekten cok daha onemlidir. Depresyondaki kişiyi hissettikleri hakkında konuşması icin cesaretlendirin ve yargılamadan dinlemeye istekli olun.
Ayrıca, tek bir konuşmayla her şeyin sona ermesini beklemeyin. Depresyondaki bireyler diğer insanlardan uzaklaşıp kendilerini soyutlamaya yatkın olurlar. Kaygınızı ve dinleme isteğinizi defalarca dile getirmeniz gerekebilir. Ancak ısrarcı değil, nazik olun.
Sohbete başlama yolları:
Son zamanlarda senin icin kaygılanıyorum.Son zamanlarda sende bazı değişiklikler gordum ve nasıl olduğunu merak ettim.Son zamanlarda bayağı bezgin gorunuyorsun, bu yuzden seninle goruşmek istedim.Sorabileceğiniz sorular:
Ne zaman boyle hissetmeye başladın?Seni bu şekilde hissetmeye iten bir şey mi oldu?Hemen şu anda sana en iyi desteği nasıl verebilirim?Artık var olmak istemeyeceğin kadar mı kotu hissediyorsun?Yardım almayı duşundun mu?Unutmayın, destek olmak cesaret ve umut aşılamayı barındırır. Bu coğu zaman, bir kişiyle, depresif bir zihin cercevesinde bulunduğu sırada anlayabileceği bir dille konuşma meselesidir.Yardımcı olacak neler soyleyebilirsiniz?Bu konuda yalnız değilsin. Senin icin buradayım.Buna şu anda inanmıyor olabilirsin ama hislerin değişecek.Nasıl hissediyor olduğunu tam olarak anlayamıyor olabilirim ama seni umursuyorum ve sana yardım etmek istiyorum. Bırakmak istediğin zaman, kendine sadece bir gun, saat, dakika daha- elinden ne kadar geliyorsa- dayanacağını soyle.Benim icin onemlisin. Hayatın benim icin onemli.Sana yardım etmek icin şu anda ne yapabileceğimi soyle.Şunları soylemekten kacının:Her şey senin kafanda bitiyor.Hepimiz boyle zamanlardan geciyoruz.İyi tarafından bak.Uğrunda yaşayacağın cok şey varken olmek neden?Durumun icin hicbir şey elimden gelmez.Toparla kendini artık.Senin neyin var?Şimdiye kadar daha iyi olman gerekmez miydi?[h=2]Depresyondaki bireye yardım ederken kendinize goz kulak olun[/h]Sevdiğimiz insanların sorunlarını cozmek isteyen doğal durtulerimiz vardır ama yakınınızın depresyonunu siz kontrol edemezsiniz. Ancak kendinizle ne kadar ilgileneceğinizin kontrolunu yapabilirsiniz. Sağlıklı kalmanız, depresyondaki bireyin tedavisi kadar onemlidir, bu yuzden kendi sağlığınıza oncelik tanıyın.
Ucuş gorevlilerinin tavsiyesini hatırlayın: bir başkasına yardım etmeden once kendi oksijen maskenizi takın. Başka bir deyişle, depresyondaki birine yardımcı olmaya calışmadan once kendi sağlığınızın ve mutluluğunuzun yerinde olduğundan emin olun. Yardımcı olmanın baskısı altında cokerseniz ne arkadaşınıza ne de aile bireyinize hicbir yardımınız dokunmaz. Kendi ihtiyaclarınızı gozettiğinizde, yardım elinizi uzatmak icin gereksindiğiniz enerjiye sahip olacaksınız.
Kendinizle ilgilenmeniz icin oneriler:
Bu zorlayıcı zamanın bir maraton olduğunu varsayın; devam ettirebilmeniz icin ek takviyelere ihtiyacınız var. Aşağıdaki fikirler yakınınızı depresyon tedavisi ve iyileşme surecinde desteklerken gucunuzu ayakta tutmaya yarayacaktır.
Kendiniz icin acıkca konuşun. Depresyondaki yakınınız sizi uzduğunde ya da hayal kırıklığına uğrattığında acıkca konuşmakta tereddut edebilirisiniz. Ancak, iletişim kurmak bir ilişkiye uzun vadede gercek bir yardımı olacaktır. Sessizce acı cekiyor ve kırgınlıklarının oluşmasına izin veriyorsanız, yakınınız bu olumsuz hisleri hemen kavrayacak ve daha da kotu hissedecektir. Hapsedilmiş duygular duyarlılıkla iletişim kurmanızı guc hale getirmeden, nasıl hissettiğinizden kibarca bahsedin.
Sınırlar koyun. Elbette yardım etmek istiyorsunuz ama aşırı olabilirsiniz. Eğer hayatınızı yakınınızın depresyonunun yonetmesine izin verirseniz sağlık sıkıntılarınız olur. Psikolojik bir bedel odemeden gece gunduz bakıcılık yapamazsınız. Tukeniş ve kırgınlıkları onlemek icin, ne yapmak istediğinize ve ne kadarını yapabileceğinize bir sınır getirin. Yakınınızın terapisti değilsiniz, bu sebeple bu sorumluluğu uzerinize almayın.
Hayat akışınızı devam ettirin. Yakınınızla ya da arkadaşınızla ilgilenirken, gunluk yaşantınızda kacınılmaz değişikler olabilir ancak, arkadaşlarınızla randevulaşmak ve planlar yapmak icin elinizden geleni yapın. Eğer depresyondaki yakınınız, planlamış olduğunuz bir geziye katılamıyor ya da dışarıya cıkamıyorsa, onun yerine başka bir arkadaşınızdan size eşlik etmesini isteyin.
Destek alın. Destek icin başkalarına donerek depresyondaki yakınınıza ya da arkadaşınıza ihanet etmiyorsunuz. Destek grubuna katılmak, bir danışmanla ya da din gorevlisiyle konuşmak ya da guvenilir bir arkadaşınıza icinizi dokmek boyle cetin bir zamandan gecerken size yardımcı olacaktır. Yakınınızın depresyonuyla ilgili ayrıntılara girmenize ya da gizli şeyleri acığa cıkarmanıza gerek yok; bunun yerine kendi duygularınıza ve nasıl hissettiğinize odaklanın. Yoneldiğiniz kişinin tamamen durust olduğundan- duygularınızı yargılamadığından- emin olun.
[h=2]Depresyondaki bireyi yardım almaya teşvik etmek[/h]Bir başkasının depresyon tedavisini kontrol edemezsiniz ancak depresyondaki kişiyi yardım almak konusunda cesaretlendirmeye başlayarak yardım konusunda olumlu bir adım atabilirsiniz. Depresyondaki bireyi tedaviye yoneltmek zor olabilir. Depresyon enerji ve motivasyonu dağıtır, bu yuzden bir doktor bulmak ve randevu almak bile usandırıcı gelebilir. Depresyon aynı zamanda karamsar duşunme şekillerini icinde barındırır. Depresif kişi durumun caresiz ve tedavinin anlamsız olduğuna inanabilir.
Bu puruzler sebebiyle, yakınınıza sorunu kabul ettirmek, ona yardım etmek ya da sorunun cozulebileceğini gostermek, depresyon tedavisinde temel bir basamaktır.
Eğer arkadaşınız ya da aile bireyiniz depresyon konusunda yardım almaya karşı direnirse:
Bir cerrahın genel kontrolunden gecmesini onerin. Yakınınız zihinsel sağlık uzmanı yerine aile doktoruna gorunmekte daha az endişelenebilir. Alışılmış bir doktor ziyareti gercekten harika bir secenek, cunku doktor, depresyonun tıbbi sebeplerini goz ardı edebilir. Doktor depresyon teşhisinde bulunursa, yakınınızı psikiyatriste ya da psikoloğa yonlendirebilir. Bazen “uzman” fikri butun farkı yaratır.
Yakınınıza doktor veya terapist bulmasına yardım etmeyi ve ilk ziyarette yanlarında gitmeyi teklif edin. Doğru tedaviyi sağlayacak kişileri bulmak zor olabilir ve bu surec sıklıkla, deneme-yanılma yontemiyle işler. Enerjisi coktan duşmuş depresif bir birey icin, telefon goruşmelerinde ve secenekleri değerlendirmede yardım etmek son derece buyuk bir yardımdır.
Kişiyi doktorla goruşmesi, ayrıntılı bir belirti ve şikÂyet listesi yapması icin teşvik edin. Dışarıdan bir gozlemci olarak dikkatinizi ceken şeyleri, “Sabahları cok daha kotu hissediyor gibi gorunuyorsun,”, ya da “İşten once her zaman karnın ağrıyor” gibi cumlelerle ortaya koyabilirsiniz.
[h=2]
[/h][h=2]Depresyon tedavisi surecinde destek olmak[/h]Depresyonda bulunan arkadaşa ya da yakınınıza yardım etmek icin yapabileceğiniz en onemli şeylerden biri, tedavi surecinde koşulsuz sevgi ve desteğinizi sunmaktır. Bu, depresyon evresinde birbirinden ayrılmayan karamsarlık, duşmanlık ve asabiyetle baş ederken her zaman kolay olmasa da, şefkatli ve sabırlı olmayı da icerir.Kişinin ihtiyac duyduğu (ve kabullenmeyi istediği) şeylere elinizden gelen yarımı sağlayın. Yakınınıza randevular yapıp onlara gitmesinde, tedavi seceneklerini araştırmasında ve tedavi şartlarını yerine getirmesinde yardımcı olun.
Beklentileriniz gercekci olsun. Depresyondaki arkadaşı veya aile bireyini, ozellikle ilerleme yavaş gercekleşiyor ya da kesintiye uğruyorsa, mucadele verirken gormek sinir bozucu olabilir. Sabırlı olmanız onemli. İdeal bir tedavide bile, depresyondan bir gecede iyileşilmez.
Model sunun. Arkadaşınızı ya da aile bireyinizi kendiniz de oyle yaparak, daha sağlıklı, canlılık veren bir hayat surdurmesi icin teşvik edin: olumlu bir duruşunuz olsun, iyi beslenin, alkol ve uyuşturucudan uzak durun, egzersiz yapın ve destek almak icin diğerlerine guvenin.
Faaliyetler icin teşvik edin. Yakınınızı eğlenceli bir filme gitmek ya da sevdiği bir restoranda akşam yemeğine gitmek gibi canlandırıcı faaliyetlere davet edin. Egzersiz de bilhassa verimli olacaktır, bu nedenle depresif yakınınızı hareketlendirmeye calışın. Birlikte yuruyuşe cıkmak en kolay secenektir. Nazik ve şefkatli bir şekilde usteleyin- cesaretiniz kırılmasın ve sormaktan vazgecmeyin.
Mumkun oldukca beraber calışın. Gorunurde kolay işler depresif bir birey icin başarması guc işler olabilir. Ev işlerinde yardım etmeyi onerin, ancak kendinizi harap etmeden elinizden geleceği kadarını yapın!
Tanıdığınız ve sevdiğiniz insanın intihar gibi zorlayıcı bir şeyi aklından gecirebileceğine inanmak zor olabilir ama depresyondaki bir birey başka bir cıkış yolu gormeyebilir. Depresyon değerlendirme yapmayı engeller ve duşunme işleyişini bozar; gercekten aklı başında bir insanı, hissettiği acıyı sona erdirmenin tek yolunun olum olduğuna inandırır.
Birisi depresyona girdiğinde, intihar gercek ve buyuk bir tehlikedir. Uyarıcı belirtileri bilmek onemlidir:
İntihar, olmek ya da birisine zarar vermek hakkında konuşma.Zihni olumle meşgul etme.Caresizlik ya da kendinden nefret etme gibi hisleri dile getirme.Tehlikeli ya da kendine zarar veren davranışlarda bulunma. İşleri yoluna koyup vedalar etme.Hap, silah ya da başka olumcul nesneler arama.Depresyon sonrası aniden sakin hissetme. Arkadaşınızın ya da aile bireyinizin aklından intiharı gecirdiğini duşunuyorsanız, onunla endişeleriniz hakkında mumkun olduğunca cabuk konuşun. Coğu insan konuyu acmaktan tedirgin olur ama intihar etmeyi duşunen birisi icin yapabileceğiniz en iyi şeylerden biri konuşmaktır. İntihara meyilli duşunceler ve hisler hakkında konuşmak bir insanın hayatını kurtarabilir, bu yuzden, endişeleniyorsanız duşuncelerinizi dile getirin ve hemen uzman yardımı alın!