Cocuklar duş gorur demek sanki yetmiyor. Zamanlarının coğunu duşler aleminde gecirirler desek belki daha doğru. Araştırmalara gore 3 – 6 yaş arası cocukların yarısı kabuslarla uyanıyor.
Nedenler sayısız: Gun icinde bastırılan duşunceler. Normalde akla gelmeyecek ufacık bir detay. Evde yolunda gitmeyen işler. İzlenen bir film. Ruyalarda her şey mumkun.
Cocukların kabusla uyanması normal bir durum. Ne zaman olur?
Uyku iki aşama. İlki REM. Hani ruya goruyor dediğimiz zaman. Gozler kapalı ama fıldır fıldır donuyor. Diğeri REM dışı uyku.
Bu ikisi 90 – 100 dakikada bir yineleniyor. Ruyaların coğu REM sırasında goruluyor. Kabuslar genellikle gece yarısı ve sabaha karşı geliyor.
Kabus nedir?
Cocuğun canlı hayal gucu masum ayrıntıları bile tehdit kaynağı olarak algılayabilir. Mesela duvar kağıtlarındaki desenler canavarların dişlerine donuşebilir.
Onun hayal gucuyle herşey mumkun.Tehdit edici ayrıntıların nereden geleceği belli olmaz. Koşeden beliren azmanlar. Kotu adamlar. Yırtıcı hayvanlar. Kontrol kaybı. Yaralanma korkusu. Listenin sonu yok.
Sanılanın aksine cocuklar bu tur ruyalardan ağlayarak uyanmıyor. Aksine yatağa uzanıp ayrıntıları gozden gecirmeye başlıyorlar. Karabasan olursa başka. O zaman gercekten endişe alıyor yuruyor.
Karabasanda panik hissi olağanustu. Bu sırada uyanmaları veya uyandırılmaları da guc. Cocuk karabasanda gorduklerini genellikle hatırlamıyor.
Stresle ilişkisi ne?
Kotu duşlerin tam nedenini bilen yok.
Aşırı yorgunluk, uyku duzensizliği, stres, anksiyete kabus gorme riskini arttırıyor.
Gun icinde yaşanan her şey bilincaltını etkiler.Cocuk gundelik yaşam koşullarında olağandışı değişimlerle uykusunda hesaplaşabilir. Okula başlamak, yeni mahalleye taşınmak, yetişkinlerin evlenmesi boşanması buna ornek.
Genetik ve psikolojik faktorler de etkili. Kabuslarla boğuşan cocukların % 7’sinin aile gecmişinde benzer deneyim soz konusu. Gelişim bozukluğu olanlarda, depresyon gecirenlerde, beyinle ilişkili sorunlar yaşayanlarda kabuslar daha yaygın.
Kabuslar yuksek ateşle ve travmayla da ilgili olabilir. Bazı ilaclar kullanım sırasında veya sonrasında boyle sonuclara yol acıyor. Travma sonrası stres duzensizliği de kabusları tetiklemede etkili.