Doku ornekleri, organlarını bağışlamayı kabul etmiş bireylerin kadavralarından elde edilir. Bu işlem sonucu elde edilen dokular homogreft dokular olarak adlandırılır. Homogreft dokular; elde edilip sterilize edildikten sonra, aşılama işlemi icin hastanelere gonderilir.


Aşılanan bir homogreft’in taşıdığı bir hastalığın sonucu olarak enfeksiyonlara yol acması son derece duşuk bir ihtimal.


ABD Hastalık Kontrol Merkezi’ne (CDC) gore, homogreftler yolu ile hastalık taşınması 1990’ların ortasından 2000’lerin ortasına kadar yaşanan 10 yıllık sure icerisinde sadece 63 kez rastlanmış bir durumdur. Her yıl, yaklaşık olarak 1.5 milyon homogreft nakli yapıldığı goz onunde bulundurulursa, herhangi bir nakil işleminde dokunun hastalık taşıması nedeniyle enfeksiyon oluşması ihtimali yaklaşık olarak 120,000’de 1’dir.
Homogreft doku nakli sonucu HIV bulaşma ihtimali yaklaşık olarak milyonda bir. Bu bilgi, homogreft nakli sonucu HIV enfeksiyonun oluşmayacağını garanti etmez. Ancak cerrahi operasyon sırasında oluşabilecek şiddetli bir komplikasyonun; homogreft dokunun hastalık taşınması sonucu oluşturacağı enfeksiyondan daha riskli olduğu unutulmamalıdır.
Donor dokuya kimler ihtiyac duyar?
Bircok ortopedik cerrahi işlem, vucudun hasarlı bolgelerinin sağlıklı dokular aracılığıyla yeniden uretilmesi esasına dayanır. Eğer vucudunuzda yeteri kadar kullanılabilir doku yoksa veya alınması zorunlu olan dokunun gerektirdiği cerrahi operasyona girmek istemiyorsanız, bir kadavranın bağışlanmış organlarını veya dokularını kullanmak sizin icin bir secenek olabilir. Bağışlanmış dokular; lif doku, bağ doku, kemik doku veya kıkırdak doku olabilir.
Donor doku kullanılarak yapılabilecek cerrahi işlemler aşağıdaki gibidir:
• On capraz bağ rekonstruksiyonu
• Kıkırdak nakilleri
• Meniskus nakli
• Spinal Fuzyon (Omur birleşimi)
• Catlak onarımı
Ortopedik cerrahi amacıyla yapılan homogreft nakilleri gunumuzde oldukca yaygınlaşmaktadır, ABD’de yılda ortalama 1,5 Milyon homogreft nakli yapılmaktadır.
Donor doku nasıl elde edilir?
Enfeksiyon bulaşması; donorun vucudunda taşıdığı bir hastalığın ya da dokunun işlenişi sırasındaki kirliliğin sonucu olarak ortaya cıkmaktadır. Bu nedenle, donorun taşınabilir bir hastalık sahibi olmadığını garanti altına almak icin yuksek efor sarf edilir ve bağışlanan dokular kirlenmeyi son derece azaltan yollarla taşınır.
Donor dokular; olası bir nakil işlemleri icin alındığında, dokuların guvenliğini sağlamak adına belirgin bir saklama işlemi gercekleştirilir. Olası bir donor tanımlandığında; donorun olum nedenini, dokusunu daha az guvenilir hale getirecek yuksek riskli davranışlarını (uyuşturucu kullanımı gibi) ve donorun tıbbi gecmişini iceren bir araştırma yapılır. Enfeksiyon olup olmadığını olcumlemek icin kan testleri yapılır. Ozellikle HIV, Hepatit B ve Hepatit C, bulaşıcı sungerimsi ensefalopatiler (deli dana hastalığı gibi) ve frengi gibi hastalıklar olup olmadığına yonelik testler daha sık uygulanır.
Nakil işlemi icin uygun olduğuna karar verilen homogreft dokular steril laboratuvar odalarında bir dizi işleme tabi tutulur. Dokular elde edildiklerinde, işlenmeleri sırasında ve işleme tesisinden cıkarılırken bircok sterillik testine tabi tutulur. Ayrıca, sterilizasyon işlemlerinin homogreft dokuların işlenmesi safhasında onemli bir adım olduğu unutulmamalıdır.
Doku, ortopedik işlemler icin işlendiğinde, doku uyuşmazlığına mahal vermemek adına butun hucresel bileşenlerinden (kan hucreleri dahil) ayrıştırılır. Bu işlem sırasında sterilizasyon da yapılır. Sterilizasyon, dokuyu zayıflatmamak adına cok şiddetli olmasa da dokuya bulaşabilecek bakterileri veya virusleri engellemeye yetecek seviyede olmalıdır.
Dokular; uzerlerinde gerekli işlemler yapıldıktan sonra, nakil işlemleri icin hastanelere yollanır. Dokuların muhafaza edilmesi icin ceşitli yontemler mevcut, ancak dokular genellikle -80 Santigrat derecede donmuş olarak muhafaza edilir. Muhafaza edilen dokunun tipine veya muhafaza şartlarına gore dokuların son kullanma tarihleri bulunur.
Doktorunuz icin bir soru
Cerrahlar Akademisi tarafından verilen tavsiyeye gore doktorunuz, nakli yapılacak dokunun tam olarak nereden geldiğini bilmeli.
Doktorunuza, nakli yapılacak dokunun hangi doku bankasından alındığını ve neden bu doku bankasının secildiğini sorun. Butun doku bankaları aynı şartlara sahip değildir, bazı doku bankaları diğerlerinden cok daha katı araştırmalar yapması ile one cıkar. Eğer doktorunuz nakil yapılacak dokunun nereden geldiğinden habersiz ise, dokuların ne gibi kriterler baz alınarak secildiği hakkında da yeterli bilgi sahibi olamayacaklardır.
Doku bankalarının dokuları iyi muhafaza etmediğine ya da belirsiz kaynaklardan edindiklerine dair bircok haber basına sızmıştır. Bu yuzden, doktorunuz en ust duzey guvenliği sağlamak ve nakli yapılacak dokuların kalitesini ust duzeyde tutmak icin doku bankaları hakkında araştırmalar yapmalıdır. Bazı doku bankaları hastaların daha iyi bilgilenmesi adına; dokunun işlenmesi ve elde edilmesi sırasında kullanılan teknikleri internet sitesinde yayınlamaktadır.
Doktorunuz sizi, nakil yapılacak dokunun nereden geldiği konusunda mutlaka bilgilendirmelidir.