Astım zor bir hastalık, krizlerin ne zaman geleceği belli olmuyor. Bu nedenle astım krizlerine ve acil durumlara her zaman hazırlıklı olmak gerekiyor. Astımınızı uzun yıllardır kontrol altında tutuyor olabilirsiniz ama gunun birinde aniden astım krizine tutulabilirsiniz. Astım krizini zararsız atlatmak icin yapmanız gerekenlerse: acil durumlar hakkında bilgi sahibi olmak, astım krizinin nasıl bir şey olduğunu oğrenmek ve acil astım tedavisi hakkında bilgi edinmek.
[h=2]Astım krizi belirtileri[/h]• Oksuruk
• Nefessizlik
• Goğsun sıkışması
• Hırıltı
En belirgin astım belirtileri bunlar. Ama belirtilerin ne kadar yoğun olacağı krizin ne kadar ciddi olduğuna bağlı olarak değişiyor. Orneğin bu hafif bir astım kriziyse yururken goğsunuzde ağrı ve nefessizlik hissedebilirsiniz. Daha sonra oturup dinlendiğinizde iyileşir. Ama ciddi astım krizleri olumculdur. Belirtiler bu sırada kontrolden cıkar ve tehlikeli bir hal alır. Bu durumda da vakit kaybetmeden ilk yardım yapılmalıdır ya da hasta acil servise goturulmelidir.
[h=2]Acil astım krizlerinin belirtileri[/h]İşte astım krizi icin acil durum alarmı veren işaretler:
• Ciddi şekilde nefessiz kalmak, hatta hareket halinde değilken bile nefes alamamak
• Yururken, konuşurken ya da normal aktiviteler yaparken zorluk cekmek
• Endişe ve korku
• Astım spreyi kullanılmasına rağmen hala hicbir duzelme olmaması
• Dudakların ve tırnakların mavimsi bir renk alması
• Kafa karışıklığı
• Bitkin ve yorgun hissetmek
• Bilincsizlik
• Kaburgadaki derinin cekilmiş gibi gorunmesi
Eğer astımınız değil de alerjiniz varsa bu da anafilaksi şoku yaratabilir. Anafilaksi cok ciddi bir durum ve belirtileri şoyle:
• Deri dokuntuleri
• Boğazda şişlik
• Bilincsizlik
• Nefes almada zorluk, goğus sıkışması
• Yutkunma zorluğu
• Ses kısıklığı
• Kusma, ishal ve kramplar
• Solgun ya da kırmızı yuz
Astımla anafilaktik şok bazen karıştırılabiliyor. Sizin de astımınız varsa boyle bir şok durumunda astım tedavisi uygulanmalı.
[h=2]Astım krizi icin acil durum planı nasıl yapılır?[/h]Doktorunuzla birlikte astım krizi durumunda yapılabilecekler icin bir acil durum planı hazırlamalısınız. Orneğin yeşil, sarı ve kırmızı alarmlar olabilir.
Yeşil alarm. Belirtiler azar azar kendini gosteriyorsa ve aktivitelerinizi yapabiliyorsanız yeşil alarm zamanı demektir. Gunluk astım spreylerinizi ve ilaclarınızı kullanırsanız bunu kontrol altına alabilirsiniz.
Sarı alarm. Astım belirtileri bu evrede epey belirgindir. Ayrıca kısa surede astım belirtileri artarak devam eder. Durumun daha ciddi bir hal almaması icin hemen ilaclarınızı almalısınız.
Kırmızı alarm. Bu evredeyseniz durum cok acil demektir. Siz ya da cevrenizdeki birinin bu evreye girdiğini gormek acilen doktora gidilmesi gerektiğinin işaretidir. Belirtiler fazlasıyla yaşanır, vucut ilaclara tepki vermez. Kırmızı alarm durumu cok sık başınıza gelebilecek bir durum değil ama siz yine de her zaman ona karşı hazırlıklı olun. Olası bir astım krizinde uygulamanız gereken birkac adım var:
• Acil durumlarda icmeniz gereken ilacları doktorunuzun onerdiği şekilde icin.
• Yapabiliyorsanız zirve akımolcer kullanın.
• Hemen bir ambulans cağırın ya da birinden sizi hastaneye goturmesi icin yardım isteyin.
• Son olaraksa sakın gecikmeyin cunku astım krizleri olumcul olabiliyor.
Ayrıca acil durumlar icin yanınızda adınızı, yakınlarınızdan birinin adını, doktorunuzun adını, ictiğiniz ilacları, ilaclarınızı ne şekilde kullandığınızı iceren bir not defteri bulundurun.
Unutmayın astım krizleri ilk mudahale iyi yapıldığı surece zararsız. Ama gec kalındığı durumlarda olumcul olabiliyor. Astım krizleri ve acil durum planları hakkında doktorlarımızdan yardım isteyebilirsiniz.