Wolf’s Rain”, “Ghost In The Shell”, “Fullmetal Alchemist”..vs. gunumuzde anime tutkunlarının buyuk ilgi ile izlediği yuzlerce animeden sadece birkacı. 19.yy. sonlarına doğru başlayan animasyon filmleri tarihinde, Japonca cizgi film anlamına gelen “Anime”nin yeri oldukca onemlidir. Ozel estetik yapısı ile her gecen gun hayran kitlesi artan animeler, 20. yy. başlarından itibaren uretilmeye başlandı. İlk uzun metrajlı ve renkli anime “The White Snake Enchantress” adlı filmdir. Yonetmen Taiji Yabushita’nın bu filmi bir Cin operasından esinlenerek hazırlanmıştır. Ancak, animenin uluslararası pazarda asıl cıkışı, Japon sanatcı Osamu Tezuka’nın “Astro Boy” (Japonya’daki adı “Tezukan Atom”) adlı TV dizisiyle olur (ilk gosterimi 1963). Aynı zamanda bir manga cizeri olan ve 4 yaşından itibaren cizimle ilgilenen Tezuka’nın bu yapıtı, Amerikan super kahramanları dunyasından izler taşır. Animede, bilim adamı doktor Tenma trafik kazasında olen cocuğuna benzer robot yapımına karar verir. Olen cocuğuna benzer gorunumlu bu robot, tıpkı Superman gibi, super gucuyle iyilere yardım amacıyla kotulerle savaşır. Her bolumu 24 dakika olan dizi gorduğu ilgi uzerine 193 bolum surer. (İngilizce versiyonu 104 bolum) Dizi, sonraki yıllarda renkli olarak yeniden yayınlanır. Animelerin, manga olarak adlandırılan Japon cizgi romanlarıyla cok sıkı ilişkisi vardır. Bugun de, hemen her animenin mangasının cizgi roman raflarında yerini aldığı soylenebilir. Bilim kurgudan Japon geleneklerine, futboldan cinsel konulara, orta cağ tarihinden yaşam felsefesine kadar pek cok konuda hazırlana animeler, gunumuzde uluslararası endustri oluşturmuşlardır. Anime tarihini 10 yıllık bolumler halinde kısaca ozetleyecek olursak; İlk Anime: Bilinen ilk anime, 2005 yılında yapılan bir araştırma sonucuna gore 1907 tarihli olarak acıklanmıştır. Sanatcısının adı bilinmeyen bu anime kısa metrajlı calışma şeklindedir. 1910’lar: Bu donemden gunumuze fazla ornek ulaşamamıştır. Karikaturist Shimokawa Oten ile yine karikaturist Kouchi Jun’ichi’nin yanı sıra Kitayama Seitaro donemin bilinen sanatcılarıdır. Kitayama kendi studyosunu kurarak ilk donem animatorleri arasında one cıkar. 1920’ler: 1923 yılındaki buyuk kanto depremi Kitayama Studyosunun da yıkılmasına yol acar. Bu durumun sonucunda ceşitli animatorler kendi studyolarını kurmaya başlarlar. 1930’lar: Japonya’da Eğitim Bakanlığı eğitici nitelikteki filmler icin geniş capta destek başlatır. Donemin yoğun ekonomik problemleri, animatorler uzerinde Disney’in etkisinin artmasına neden olur. Bu yıllarda Disney sesli film yapımlarına başlarken, bu yontem Japon studyolarına oldukca pahalı gelir. 1940’lar: 1942 yılında Geijotsu Eigasha’nın 37 dk. uzunluğundaki filmi “Momatoru’nun Deniz Kartalları” ile 1944 yılındaki Shouchiku Douga’nın 74 dk. uzunluğundaki filmi “Momatoru’nun İlahi Deniz Savaşcıları” donemin onemli ornekleridir. 74 dk. film Japon animasyon sinemasına ait ilk uzun metrajlı filmdir. 1950’ler: Giriş bolumunde belirttiğimiz, 1958 tarihli “The White Snake Enchantress” ilk renkli animedir. Donemin onemli şirketleri Toei Animation ve rakibi Mushi Productions’dur. 1960’lar: En onemli film İsao Takahata’nın filmidir. “Horus: Prince Of The Sun” (1968) Osamu Tezuka’da Mushi Productions firması adına calışmalarına bu donem başlar ve “Astro Boy” yayınlanır. Elde edilen başarı Tezuka’ya 1960 sonlarına doğru yetişkin icerikli filmler yapmaya da yoneltir. Animeler bu donemde İngiltere ve Amerika olmak uzere TV dizileri şeklinde batıda yayınlanmaya başlanır. 1970’ler: Japon film piyasasında TV’nin onemi artar, yapımlar genellikle TV dizileri şeklinde olur. Isao Takahata’nın Miyazaki ile1973 tarihli TV dizisi “Heidi”, Japonya’da oldukca başarılı olur. Donemin diğer onemli TVserileri; “Mazinger Z” (1972-74) “Science Ninja Team Gatchaman” (1972-74), “Space Battleship Yamato” (1974-75) ve “Mobile Suit Gundam” (1979-80) Ayrıca, Amerika, İtalya ve Fransa’da uzun metrajlı animeler yayınlanmaya başlar, Los Angeles’ta ilk anime fan kulubu kurulur. 1980’ler: Tam bir anime patlaması yaşanır. “Animenin Altın Cağı” donemi başlar. “Animage” denilen animasyon dergileri yayınlanmaya başlanır. Direktor Yoshinori Kanada ile animede teknik perspektif gelişir. Bu durum diğer sanatcıları da etkiler. Amerika’da “Star Wars” patlaması Japonya’daki daha once yayınlanmış benzer konulu animelerin gozden gecirilip geliştirilerek yeniden yayınlanmasına neden olur (“Battle Of The Planets”, “G Force Star Blazers”..vs.). Batı dunyasında animeye ilgi artar. Miyazaki urunleri olan “Nausicaa of the Valley of the Wind” ( 1984 ) , “Kiki’s Delivery Service” ( 1989 ) ile Mamoru Oshii’den ilk video dizisi “Moon Base Dallos” ( 1983 – 94 ) dikkat ceken orneklerdir. Ancak buyuk butceli iki film on plana cıkar. (“Wings Of Honneanise”-1987 ve “Akira” -1988) her iki film o tarihlere kadar soz konusu olmayan butce ile oluşturulur. Ozellikle Akira bir “Siberpunk” başyapıtı olarak batı dunyasınının ilgisini ceker. Donemin esas başarısı ise “Kiki’s Delivery Service” (1989) filmi ile Studio Ghibli’den gelir. Bu film bir yılda 40 milyon dolar uzerinde hasılat yapar. 1985 tarihli Angel’s Egg ile 1987 tarihli X-Train, Neo Tokyo, Robot Carnival, Grave of The Fire Flies donemin diğer onemli yapıtlarındandır. 1990’lar: Animenin altın cağı taplamasının ardından Hideaki Anno’nun “Neon Genesis Evangelion” (1995) animesiyle dunya capında prestije sahip uzun metraj filmlere sıra gelir. Macross Plus firmasından 1995 tarihli “Memories” ile yine 1995 tarihli “Ghost In The Shell” filmlerinin butce rakamları Amerikan standartları duzeyindedir. Donemin diğer onemli yapıtları “The End Of Evangelion” (1997), “Cowboy Bebop” (1998) sayılabilir. “Serial Experiments Lain” (1998), bu donemin tv dizilerindendir. 2000’ler: Studio 4’den Japon sanatcı Takashi Murakami’nin Japon pop kulturu ile postmodern sanatı birleştirmesi anime dunyasında yeni ufuklar acar. Tokyo’da ilk anime fuarı kurulur. Donemin onemli dizileri:Boogiepop Phantom(2000), Texhnolyze (2003), Mahoromatic (2001), Green Green (2003),Hand Maid May (2003), Paranoia Agent (2004) Ancak, 1990’ların sonu ile 2000’li yılların başlarındaki başarılı uzun metraj animeler batı dunyasının ilgisini daha cok ceker. Cowboy Bebop’ın oldukca populer olmasının ardından prestijli oduller birbiri ardından gelir. Spirited Away (Yonetmen - Hayoo Miyazaki) : 2002 Berlin Film Festivali, 2003 En iyi animasyon Oscarı Ghost İn The Shell – İnnocence (Yonetmen-Mamoru Oshii) : 2004 Cannes Film Festivali acılışı __________________