Bilim insanları, Mars’ın fay hattı faaliyetlerini incelemek icin bir araştırmaya başladılar ve birkac duzine Mars depremi tespit ettiler. Bu depremlerin ilk verilerine gore Mars, sandığımız kadar Dunya’ya benzemiyor.
NASA’nın Kasım 2018’de Mars’a inen InSight aracı, bilim insanlarına Mars’taki depremleri tespit etme ve izleme yeteneğini kazandırdı. Arazinin yerleşik sismometresi, Nisan ayında ilk depremleri tespit etti ve o zamandan beri araştırmacılar, birkac duzine potansiyel Mars depremini de kaydetmeye devam etti. Ancak bu Mars depremlerinin doğası, bilim insanlarının kızıl gezegen hakkında bildiklerini duşunduğu şeyleri biraz değiştirecek gibi gorunuyor.
Mars depremlerinin en buyuk surprizlerinden birisi, Mars’taki sismik dalgaların Dunya’daki sismik dalgalanmalardan cok Ay’daki sismik dalgalanmalara daha fazla benzediği. Bunun nedeni, muhtemelen Mars’ın yer kabuğunun duşunduğumuzden daha kuru ve parcalanmış olması.
ETH Zurih'teki Mars sismoloji araştırmacısı Simon Stähler, basın acıklamasında "Şimdiye dek Mars kabuğunun Dunya'nın kabuğuna benzer olduğunu varsaydık. Mars depremlerinin dalga biciminin Ay depremlerine benzemesi, bize ilk defa Mars kabuğunun icsel olarak nasıl yapılandırıldığının bir resmini veriyor. Şimdiye kadar sadece dışardan bakabildik” dedi.
Sismik aktivitenin incelenmesi, bilim insanlarının Guneş sistemimizde kayalık gezegenlerin nasıl oluştuğunun tarihini bulmasına yardımcı oluyor. Orneğin, Dunya'da sismik dalgaların gezegenin icinde nasıl hareket ettiğini takip etmek, araştırmacıların cekirdeğin boyutunu hesaplamasına katkı sağlar. Mars'taki sismik dalgaları okumak da Mars’ın yer kabuğunun icinin neye benzediği hakkında ipucu verebilir. InSight ekibinde bir sismolog olan Mark Panning, Business Insider'a “Sismoloji, ayrıntıları nasıl elde ettiğinizdir” acıklamasında bulundu.
Tum depremler, aynı şekilde gercekleşmez. Dunya’daki depremlerin oluşumu icini yerkabuğundaki tektonik plakaların birbiriyle carpışması gerekir ancak Mars’ta tektonik bir plaka bulunmaz. Bu yuzden bilim insanları, Mars depremlerinin buyuk ihtimalle en kayalık gezegenin icinde gercekleşen surekli bir icsel soğutma surecinden geldiğini duşunuyor. Cekirdek soğudukca malzeme buzuşerek stresi arttır. Sonuc olarak kabuk kırılır ve deprem meydana gelir.
Yeryuzunde, sismik dalgaların kaynağı kolayca tespit edilebilir cunku yeryuzu, nispeten homojen ve katı kayalardan oluşuyor. Yer kabuğunun icinde su var ve bu da enerji emilimi sağlıyor. Bu nedenle dalgalar, daha hızlı oluyor ve depremler, sadece birkac dakika surebiliyor ancak Ay’da depremler bir saatten fazla surebilir. Ay’ın depremlerinin bir saatten fazla surmesinin nedeni ise yer kabuğunun oldukca kuru ve bu yuzden sıkca dağılıyor olması.
Her ne kadar yer kabuğu Ay’a cok benzese bile araştırmacılar, Mars’taki depremlerin Dunya’daki depremlere benzediğini duşunuyorlardı cunku gezegenlerin yer kabuğunun altındaki ozelliklerin benzer yapıda olduğunu sanıyorlardı. Araştırmacıların boyle duşunmesinin nedeni ise Mars’ın bir zamanlar bol miktarda volkanik aktivite ve suya sahip olduğu duşuncesi ancak ilk veriler, bu duşuncenin yanlış olduğu yonunde. Şimdiye kadar Mars depremlerinin uzunluğu, Ay ile Dunya’nın ortalarında bir yerde, yaklaşık 10 ile 20 dakika arasında suruyor. Mars’ın ayrıca Ay’dan biraz daha sismik olarak aktif olduğu ancak Dunya’daki sismik hareketlenmeye yaklaşamadığı da ortaya cıktı.
ETH Zurih'teki bir InSight sismologunun yaptığı animasyon, InSight ekibinin okuduğu farklı dalga turlerini gosteriyor. Mavi dalgalar, deprem kaynağından hızla yayılan ilk sıcrayan darbelerdir. Sonuc olarak sismologlar, deprem kaynağının ne kadar uzakta olduğunu hesaplamak icin aralarındaki gecikmeyi kullanabilirler. Animasyonun kenarlarına yayılan uzun kırmızı ve beyaz dalgalar, kabuk malzemesinden sıcrayan yuzey dalgalarıdır. Araştırmacılar, Mars'ın kabuğunun Dunya'dan daha kuru ve kırılmış olmasını bekliyorlardı ama bu kadar değil.
Birkac Mars depremi, kızıl gezegenin sırlarını ortaya cıkarmak icin yeterli değil. Panning, “Şimdiye kadar gorduğumuz cok az sayıda etkinlikle yapabileceğimiz en buyuk şey, Mars'ın şu anda ne kadar aktif olduğunu anlamak. Bu, Mars'ın zaman icinde nasıl geliştiği hakkında cok fazla bilgi veriyor” acıklamasını yaptı.
Aslında Zurih'teki InSight sismolog ekibi, deprem olceğindeki titremeyi doğru şekilde simule etmek icin bu sismik sinyalleri 10 milyon faktore yukseltmek zorunda kaldı. Bu nedenlerden dolayı InSight ekibi, hÂl gezegenin cekirdeğinden gecen buyuk bir deprem bekliyor. NASA'nın Mars depremlerini olcumlemek icin geliştirdiği simulasyonun videosunu aşağıdan izleyebilirsiniz.
webtekno
NASA’nın Kasım 2018’de Mars’a inen InSight aracı, bilim insanlarına Mars’taki depremleri tespit etme ve izleme yeteneğini kazandırdı. Arazinin yerleşik sismometresi, Nisan ayında ilk depremleri tespit etti ve o zamandan beri araştırmacılar, birkac duzine potansiyel Mars depremini de kaydetmeye devam etti. Ancak bu Mars depremlerinin doğası, bilim insanlarının kızıl gezegen hakkında bildiklerini duşunduğu şeyleri biraz değiştirecek gibi gorunuyor.
Mars depremlerinin en buyuk surprizlerinden birisi, Mars’taki sismik dalgaların Dunya’daki sismik dalgalanmalardan cok Ay’daki sismik dalgalanmalara daha fazla benzediği. Bunun nedeni, muhtemelen Mars’ın yer kabuğunun duşunduğumuzden daha kuru ve parcalanmış olması.
ETH Zurih'teki Mars sismoloji araştırmacısı Simon Stähler, basın acıklamasında "Şimdiye dek Mars kabuğunun Dunya'nın kabuğuna benzer olduğunu varsaydık. Mars depremlerinin dalga biciminin Ay depremlerine benzemesi, bize ilk defa Mars kabuğunun icsel olarak nasıl yapılandırıldığının bir resmini veriyor. Şimdiye kadar sadece dışardan bakabildik” dedi.
Sismik aktivitenin incelenmesi, bilim insanlarının Guneş sistemimizde kayalık gezegenlerin nasıl oluştuğunun tarihini bulmasına yardımcı oluyor. Orneğin, Dunya'da sismik dalgaların gezegenin icinde nasıl hareket ettiğini takip etmek, araştırmacıların cekirdeğin boyutunu hesaplamasına katkı sağlar. Mars'taki sismik dalgaları okumak da Mars’ın yer kabuğunun icinin neye benzediği hakkında ipucu verebilir. InSight ekibinde bir sismolog olan Mark Panning, Business Insider'a “Sismoloji, ayrıntıları nasıl elde ettiğinizdir” acıklamasında bulundu.
Tum depremler, aynı şekilde gercekleşmez. Dunya’daki depremlerin oluşumu icini yerkabuğundaki tektonik plakaların birbiriyle carpışması gerekir ancak Mars’ta tektonik bir plaka bulunmaz. Bu yuzden bilim insanları, Mars depremlerinin buyuk ihtimalle en kayalık gezegenin icinde gercekleşen surekli bir icsel soğutma surecinden geldiğini duşunuyor. Cekirdek soğudukca malzeme buzuşerek stresi arttır. Sonuc olarak kabuk kırılır ve deprem meydana gelir.
Yeryuzunde, sismik dalgaların kaynağı kolayca tespit edilebilir cunku yeryuzu, nispeten homojen ve katı kayalardan oluşuyor. Yer kabuğunun icinde su var ve bu da enerji emilimi sağlıyor. Bu nedenle dalgalar, daha hızlı oluyor ve depremler, sadece birkac dakika surebiliyor ancak Ay’da depremler bir saatten fazla surebilir. Ay’ın depremlerinin bir saatten fazla surmesinin nedeni ise yer kabuğunun oldukca kuru ve bu yuzden sıkca dağılıyor olması.
Her ne kadar yer kabuğu Ay’a cok benzese bile araştırmacılar, Mars’taki depremlerin Dunya’daki depremlere benzediğini duşunuyorlardı cunku gezegenlerin yer kabuğunun altındaki ozelliklerin benzer yapıda olduğunu sanıyorlardı. Araştırmacıların boyle duşunmesinin nedeni ise Mars’ın bir zamanlar bol miktarda volkanik aktivite ve suya sahip olduğu duşuncesi ancak ilk veriler, bu duşuncenin yanlış olduğu yonunde. Şimdiye kadar Mars depremlerinin uzunluğu, Ay ile Dunya’nın ortalarında bir yerde, yaklaşık 10 ile 20 dakika arasında suruyor. Mars’ın ayrıca Ay’dan biraz daha sismik olarak aktif olduğu ancak Dunya’daki sismik hareketlenmeye yaklaşamadığı da ortaya cıktı.
ETH Zurih'teki bir InSight sismologunun yaptığı animasyon, InSight ekibinin okuduğu farklı dalga turlerini gosteriyor. Mavi dalgalar, deprem kaynağından hızla yayılan ilk sıcrayan darbelerdir. Sonuc olarak sismologlar, deprem kaynağının ne kadar uzakta olduğunu hesaplamak icin aralarındaki gecikmeyi kullanabilirler. Animasyonun kenarlarına yayılan uzun kırmızı ve beyaz dalgalar, kabuk malzemesinden sıcrayan yuzey dalgalarıdır. Araştırmacılar, Mars'ın kabuğunun Dunya'dan daha kuru ve kırılmış olmasını bekliyorlardı ama bu kadar değil.
Birkac Mars depremi, kızıl gezegenin sırlarını ortaya cıkarmak icin yeterli değil. Panning, “Şimdiye kadar gorduğumuz cok az sayıda etkinlikle yapabileceğimiz en buyuk şey, Mars'ın şu anda ne kadar aktif olduğunu anlamak. Bu, Mars'ın zaman icinde nasıl geliştiği hakkında cok fazla bilgi veriyor” acıklamasını yaptı.
Aslında Zurih'teki InSight sismolog ekibi, deprem olceğindeki titremeyi doğru şekilde simule etmek icin bu sismik sinyalleri 10 milyon faktore yukseltmek zorunda kaldı. Bu nedenlerden dolayı InSight ekibi, hÂl gezegenin cekirdeğinden gecen buyuk bir deprem bekliyor. NASA'nın Mars depremlerini olcumlemek icin geliştirdiği simulasyonun videosunu aşağıdan izleyebilirsiniz.
webtekno
__________________