Her yıl gibi 2008’de de teknoloji dunyası her gun yeni bircok gelişme, hizmet, yazılım ve donanıma sahne oldu. Ancak bu seneki yarış daha cok internete bağlanma ya da ondan beslenme ustuneydi
DONANIM: Gundemi iPhone oluşturdu
Bilgisayar ureticisi Apple, dunyanın en populer taşınabilir cihazı iPod’u yarattıktan sonra 2007 yılında iPhone ile cep telefonu pazarına hızlı girmişti. 2008’in Haziran ayında tanıtılan 3G destekli model de kuralı bozmadı ve ilk uc gununde 1 milyon adet satarak yeni bir rekor daha kırdı. GPS ve 3G desteğinin yanısıra tasarımı da geliştirilen model Turkiye’de de resmi olarak Eylul ayında Vodafone ve Turkcell tarafından satışa sunuldu.
Diğer yandan cep telefonu alanında ozellikle iş dunyasına yonelik en iddialı cıkışı Blackberry firmasının Bold modeli yaptı. Geliştirilmiş ekran ve klavyesi, GPS ve wifi desteği; farklı tasarımıyla birleşince ortaya serinin en başarılı cihazı geldi. Sene sonuna doğru iPhone’a karşı benzer form ve işlevdeki Storm modelini cıkardıysa da icerdiği yazılım hatalarından dolayı kullanıcılardan ovgu yerine yergi aldı.
Ote yandan internet dunyasının tartışmasız en buyuk markası Google da 2008’de bu pazardan payını almak icin oyun girenlerden oldu. Firmanın geliştirdiği ve Google internet hizmetlerinden beslenen ‘android’ kod adlı mobil işletim sistemini kullanan ilk telefon Eylul ayında HTC tarafından G1 ismiyle satışa sunuldu. Ne var ki beklenen ilgiyi gormedi.
Netbook salgını başladı Facebook, Twitter gibi populer internet servisleri sayesinde bağlı kalmak her zamankinden daha buyuk bir ihtiyac haline geldi. Akıllı cep telefonlarını kucuk ve yetersiz, dizustu bilgisayarlarıysa fazla hantal bulanlar icin geliştirilen mini defter bilgisayarlar; ya da yeni ismiyle ‘netbook’lar 2008’de hem ceşit hem de satış adedi olarak dikkatleri cekti. Asus’en eeePC modeliyle başını cektiği bu alanda HP, Dell, Lenovo, Acer gibi butun buyuk markalar secenekleri sıraladı.
Bu cihazlar sayesinde beklenmedik bir etki de Linux işletim sistemine oldu. Ucuzluğu korumak icin genellikle ucretsiz Linux dağıtımları yuklu olarak satılan bu cihazlar sayesinde milyonlarca kişi Microsoft dışındaki dunyayla da tanıştı. Ancak bu ayrıntı alışkın olmayan kullanıcılar yuzunden şimdiye kadarki en yuksek bilgisayar iade oranlarına yol actı.
Pazar araştırmaları 2012 yılına kadar bu cihazlardan 50 milyon adet satılacağını ongoruyor.
Eğlencenin sırrını Wii cozdu
Teknoloji dunyasında en şiddetli rekabet oyun alanında yaşanıyor. Sony’nin Playstation, Microsoft’unsa Xbox ile yer aldığı bu kulvarda bir başka Japon Nintendo bu iki markayla dalga gecercesine başarı ustune başarı elde ediyor.
Microsoft ve Sony daha gelişmiş grafikler, daha şık tasarımlar, daha cok ayrıntı iceren oyunlara yonelirken Nintendo ise daha basit tasarımlar, oyunlar ve kavramlar ustune kurduğu stratejisinde doğruyu bulmuş gibi gorunuyor. ABD’de Playstation ve Xbox’ın toplamından fazla satan; kimi ulkelerde rakiplerinden 6 kat fazla satışa imza atan Wii 2008’de yerini iyice sağlamlaştırmayı başardı. Ote yandan taşınabilir oyun cihazı Nintendo DS de firmanın başarısını percinledi.
YAZILIM: Vista husranı Microsoft’u zorda bıraktı 2008, web ustunde calışan yazılımların biraz daha populerleştiği bir yıl oldu. Google’ın Microsoft Office’e karşı konumladığı ‘Docs’ (Turkcesiyle ‘Belgeler’) hizmeti başta olmak uzere bireysel ve kurumsal pek cok web yazılımı en hızlı yukselişini bu sene kaydetti.
Uzun yıllar perde arkasında konuşulan ‘cloud computing’ (bulut bilişim) sene sonuna doğru basın toplantılarında da dile getirilmeye başlandı. Bu yeni yapı her turlu yazılım, bilgi, belge ve ayarın internette tutulması; bilgisayarların sadece internete bağlanmak icin kullanılmasını sağlıyor.
Google da taradı İnternetin en buyuk rekabet alanı olan web tarayıcısı alanında savaşanların arasına İnternet Explorer ve Firefox’tan sonra Google da Chrome da girdi. Firmanın Apple’ın Safari adlı tarayıcısında temel aldığı Webkit yazılımını kullanan Chrome, hızı ve acık kaynaklı olmasıyla dikkat cekti. Ancak rakamlara bakıldığında Chrome, Google’ın en yavaş kullanıcı kazanan uygulamalarının başında geldi. Bircok bolgede yuzde 1’lik kullanıcı oranını bile gecmeyi başaramadı.
Kimileri aynen Android ile mobil alanda olduğu gibi Google’ın bilgisayarlar icin de yeni bir işletim sistemi geliştirdiğini iddia ediyor ancak yıllardır buna yonelik bir acıklama da yapılmış değil. Ote yandan yapılan bir araştırma Google’ın ana merkezinin web trafiğinin yuzde 30’unun bilinmeyen bir işletim sistemi kaydına sahip olduğunu ortaya koydu. Yani 2009’da yeni bir işletim sistemi duymamız cok da surpriz olmayabilir.
Windows’un kara yılı Microsoft’un buyuk iddialar ve seneler suren calışmaların ardından Windows XP’nin yerini alması icin geliştirdiği Vista tam anlamıyla bir kabusa donuştu. Yuksek donanım ihtiyacı, pahalı fiyatı, yavaş calışması, donanım / yazılım uyumsuzluğu ve kafa karıştırıcı paket secenekleriyle ciddi bir muhalefet dalgası yarattı. Bill Gates’in emekli olması bir anlamda kurtuluşu oldu. İcra Kurulu Başkanı Steve Ballmer ise kariyerinin en dertli yılını yaşadı. Satılan milyonlarca netbook bilgisayarlarda Linux yuklu olması bir yana, Ubuntu Linux’un istikrarlı yukselişi de onumuzdeki yıllara ait sancıların ilk
sinyallerini verdi.
TEKNOLOJİ: 3G sonunda Turkiye’de Dunyanın neredeyse 10 yıl once tanışma faslını kapattığı ucuncu nesil mobil iletişim altyapısı Turkiye’ye teamullere aykırı olmayacak şekilde ancak bu yıl girebildi. Turkcell, Vodafone ve Avea’nın lisans aldığı ihalede eğer bir aksilik olmaza onumuzdeki seneden itibaren gelişmiş mobil hizmetleri Turkiye de almaya başlayacak.
3G’nin on şartı olarak konulan mobil numara taşıma da 2008’in surprizlerinden oldu. Senelerce olur mu, olmaz mı, yapılabilir mi diye tartışılan bu teknoloji de sene sonuna doğru hayatımıza girdi. Ancak ilginc bir şekilde dunyadaki benzerlerinin aksine Turkiye’de aboneler daha cok lider operator olan Turkcell’e numarasını taşıdı. Bu gelişme ozellikle bu hizmet ustune umutlarını bağlayan Avea’yı zorda bıraktı.
Kablosuz elektrik
Dunyanın 2008’de ustunde kafa patlattığı en ilgi cekici teknoloji alanıysa kablosuz elektrik transferiydi. Ozellikle Philips’in ustunde uzun zamandır calıştığı bu alanda calışan ilk ornekler bu yıl ortaya cıktı. Mikroişlemci ureticisi Intel’in de girdiği bu alanda yakında tamamen kablosuz olarak calışan mobil aygıtlar mumkun hale gelecek.
WEB: Sosyalleşmenin zirvesine doğru
2008 yılının populerlik odulunu verecek olsaydık herhalde bunu Facebook’tan başkasına vermek anlamsız olurdu. Turkiye’nin ekstra bir ilgi gosterdiği bu site sayesinde eski arkadaşlar bulundu, eski ilişkiler tekrar yaşandı, asker kacakları yakalandı, cinayetler aydınlatıldı, yuvalar kuruldu ve yıkıldı. Butun bunlar yaşanırken web trenini defalarca kacıran Microsoft sitenin yuzde 1,6’sını satın almak icin 240 milyon dolar vermekten kacınmadı. Ne var ki bu yatırımın ardından işbirliğine dair hicbir şey cıkmadı. (Facebook: RD22S08-facebook)
Diğer yandan biraz daha profesyonel web kullanıcılarına hitap eden Twitter.com, FriendFeed.com gibi sosyal paylaşım sitelerinin kullanımı da dramatik bir şekilde arttı. Netbook bilgisayarlar, 3G altyapısı ve gelişmiş cep telefonlarıyla birlikte bu alanın onumuzdeki senelerde de artan bir hızla yukseleceğine kesin gozuyle bakılıyor.
İlk e-savaş yaşandı
İnternet ustunden yapılan saldırılar internet tarihiyle eşdeğer. Ancak ilk defa bu sene iki ulke arasında NATO’nun bile devreye girdiği bir siber savaş yaşandı. Estonya’daki bir Rus asker anıtının kaldırılmasına tepki veren Rusya gozdağı verme yontemi olarak hackerları kullandı. Ulkenin internet altyapısına yonelik saldırılarda kamu, eğitim, guvenlik ve finans sistemleri kullanılamaz hale geldi ve bircok hizmet gunlerce aksadı.
Bu olayın ardından NATO bir elektronik savunma merkezi hazırlıklarına girişti ve ilk şubesini Estonya’da actı. İlginc bir ayrıntı olarak Rus ajanı olduğu anlaşılan bir ust duzey Estonya askerinin bu merkezdeki ust duzey gorevi esnasında butun siber savunma sırlarını Rusya’ya aktardığı ortaya cıktı.
İnternetin en populer başkanı Ne kadar etkili olduğu konusunda yoğun tartışmaların yaşandı ancak ABD’nin yeni donem Başkanı Barack Obama’nın internetin en populer politikacısı olduğu tartışılmaz. Resmi propaganda ofisi tarafından kurulan web siteleri, video ve metin blogları, sosyal ağ sayfaları ve internete yonelik sempatisi yeni nesil secmen kitlesi ustunde pozitif etki yaptı. Hepsinin otesinde bundan sonraki politik kampanyalarda internetin asla ihmal edilmemesi gerektiğine yonelik bir kriter oluşturdu.
OYUN: Oto hırsızlığı liderliği korudu İskocyalı oyun firması Rockstar tarafından ilk surumu 1997’de piyasaya surulduğunde otomobil calma ustune bir kurguya sahip Grand Theft Auto oyunu 2008’de piyasaya surulen dorduncu serisiyle oyun tarihinde yepyeni bir sayfa actı.
New York’tan esinlenerek geliştirilen ve butun ayrıntılarıyla modellenen devasa bir şehir icinde istediğiniz her şeyi yapabileceğiniz bir kurguya sahip oyun gelişmiş grafikleri, seslendirmesi ve akışıyla milyonları kendine bağlamayı başardı. Daha ilk gununde 3 milyon 600 bin satan oyunun toplamda 20 milyonluk satışa ulaşacağı tahmin ediliyor.
Kimileri kufurlu dili, şiddet iceren doğasından dolayı eleştirse de Grand Theft Auto 4 2008’in tartışmasız en ses getiren oyunu olmayı başardı.
Husranlar albumu 2008’in en kısa omurlu girişimi Google’ın Lively adlı sanal yaşam platformu oldu. Daha cok Second Life oyunuyla kendinden soz ettiren alternatif yaşam platformlarına Google’ın bir seceneği olarak Temmuz ayında giren Lively’nin Kasım ayında kapanacağı duyruldu. Ne oldu, neden oldu bilinmese de ekonomik krizin etkilerini yoklamaya calışan Google’ın tarihindeki en hızlı cokuşe sahne olarak tarihe gecti.

Senenin en ses getiren girişimiyse Google rekabeti karşısında giderek eriyen Yahoo’nun Microsoft tarafından satın alınma girişimiydi. 50 milyar dolara ulaşan bir butceyle gercekleşmesi beklenen birleşme Microsoft’u Google ile rekabette ileriye taşıyacak, Yahoo’yu ise bir anlamda kurtaracaktı. Ancak Yahoo kurucularından Jerry Yang’in karşı cıkışıyla bu mumkun olmadı. Yatırımcıların isyanı sonucu fazla dayanamayan Yang bir sure sonra istifa ederek koltuğunu bıraktı ancak bu sefer de ABD’yi alt ust eden ekonomik kriz sebebiyle Microsoft birleşmeye yanaşmadı. Sonucta kazanan yine Google oldu.

Turkiye’deki teknolojik husranların başında yuksek hızlı internet erişimi vardı. Turk Telekom’un sene boyu ceşitli kampanyalarla duyurduğu VDSL bir turlu yaygın şekilde hayata gecemedi. Alternatif hizmet sağlayıcıların 100 megabite varan hızlardaki secenekleriyse sadece buyuk şehirlerin birkac apartmanıyla sınırlı kalarak yine hevesleri kursakta bıraktı. Dolayısıyla internetle evdeki televizyonları birleştirecek IPTV de başka bir bahara kaldı.
Aramızdan ayrılanlar
2008’de biri kendi, diğeri Tanrı’nın isteğiyle iki onemli karakter teknoloji dunyası kitlesinden uzaklaştı. Bilim kurgu edebiyatının altın cağının en guclu ismi şovalye unvanlı İngiliz yazar Arthur C. Clarke Mart ayında uzun yıllardır yaşadığı Sri Lanka’da yaşama gozlerini yumdu. Diğer yandan bilişim dunyasının en zeki, zengin ve fırsatcı karakteri; Microsoft’un kurucusu Bill Gates kendini hayır işlerine adamak uzere aktif gorevini bıraktı. Her ne kadar Microsoft’ta pasif icra kurulu uyeliği devam ediyor olsa da yine de artık Bill Gates’in artık asıl işi Bill ve Melinda Gates Vakfı’nın oncelikleri doğrultusunda kazandığı serveti dunyadaki muhtaclara dağıtmak.

Kaynak
__________________