İnsanlarda sekiz ortak kan grubu bulunuyor. Buradaki anahtar kelime, ortak. Eğer kan hakkında bildiğiniz her şey burada bitiyorsa, işler şimdi daha karmaşık bir hale gelecek. Kelimenin tam anlamıyla, milyonlarca kan tipi bulunuyor. Dunya uzerinde en nadir olan kan grubuysa 45 kişide var.
Kan gruplarının detayları, sandığınızdan cok daha karmaşık. Vucudumuz, oksijen taşıyan kırmızı kan hucreleriyle dolu. Antijenler, bu hucrelerin uzerini bir pasta susu gibi kaplıyor. Kırmızı kan hucrelerinizdeki antikorların goruntusu, vucudunuzun onları tanımasını ve antikorların onlara saldırmamasını sağlıyor. Beyaz kan hucreleriniz bu antijenlere tutunarak, enfeksiyona karşı bir kalkan gorevi goruyor.
A ve B olmak uzere iki temel antijen bulunuyor. Sizdekiler, ebeveynlerinizden aldığınız gen ceşitleriyle belirleniyor. A ve B’ler baskınken, karşılığı olan bir antijeni bulunmayan 0 ise cekinik. Ardından, farklı bir grupta ise Rhesus D antijeni bulunuyor ve potizif/negatif ozelliklerini sağlıyor. Buna Rh etmeni demişler. Pozitif kanda Rh etmeni bulunurken (D antijenini iceriyor), negatifte ise bu yok. Uluslararası Kan Nakli Derneği‘nin tanıdığı 35 kan grubu bulunuyor. Fakat kolaylık olması acısından, coğu kişinin sadece en onemli iki tanesini bilmesi gerekiyor (AB0 ve Rh sistemi).
Eğer bu 35 kan grubu sizi afallatmadıysa, şimdi işler daha da zorlaşacak. Yuzlerce farklı antijen bulunuyor ve bunlar, 33 tane onaylanmış antijen sistemine denk geliyor. Bunlardan fazla bahsedilmiyor cunku insanların yuzde 99.9’undan fazlası Vel antijenini taşıyor. Kan grubunuzun sonuna Vel eklemek (or. ABVel+), muhtemelen gereksiz olurdu. Bu yuzden buna gerek yok.
342 kan grubu antijeninden 160 kadarı cok yaygın. Eğer yuzde insanların yuzde 99’unun sahip olduğu bir antijen sizde yoksa, kanınız nadir olarak duşunuluyor. Var olan en nadir kan tipi ise Rhnull kanı. Bu tipin Rh sisteminde (ki bu en geniş kan grubu sistemi) hic antijen bulunmuyor. Bu kan tipi o kadar nadir ki, Dunya’da sadece 43 insanda olduğu bildirilmiş ve yalnızca dokuz aktif bağışcısı var. Bu yuzden bazıları bunun altın kan olduğunu soyluyor.
1961 yılına kadar doktorlar, hicbir Rh antijeni bulunmayan bir bebeğin rahimden canlı cıkmayı başaramayacağını sanıyordu. Rhnull ve diğer nadir kanlar, kişiyi cok ozel hissettirmenin yanısıra son derece değerliler. Rhnull kanı, Rh sistemi icerisinde nadir kan tipine sahip olan biri icin ‘evrensel’ kan tipi şeklinde duşunulebildiğinden; bu kanın muazzam bir yaşam kurtarma kabiliyeti bulunuyor. Boyle olunca da, bu kan tipine cok değer veriliyor; ancak hastalara sadece olağanustu şartlarda ve cok dikkatli şekilde duşunuldukten sonra veriliyor, cunku yenisini bulmak neredeyse imkansız olabilir.
popularscience
__________________