Altının uzaydan geldiği goruşu bir bilim-kurgu senaryosu gibi gelebilir kulağa.Ancak bu, yeryuzu bilimleri platformunda oldukca yerleşik bir inanış.
Peki, bu teori nereden cıktı ve sağlam temellere oturuyor mu?
Amerika'nın yerli kabileleri, nehirlerin dibinde parıldayan ya da kayalara gomulu şekilde buldukları bu buyuleyici sarı metalin guneş tanrısının gucunu taşıdığına, altından yapılmış savaş giysilerinin kendilerini kotuluklerden koruyacağına inanıyordu.
Yerliler icin buyuk bir yanılgıydı bu. Alışılmadık şekilde yumuşak bir metal olan altın, İspanyollar'ın kullandığı celik karşısında fazla bir koruma sağlayamadı bu kabilelere. Ancak Amerikan yerlileri, altının başka bir dunyadan geldiğine inanmakta pek de haksız olmayabilirler.
Bilim yazarı John Emsley "Neden dunyada yuzeyde altın parcaları buluyoruz? Bunun nedeni, altının, dunyaya meteorlar vasıtasıyla uzaydan gelmiş olması" diyor.
1000 tonda 1,3 gram altın
Bu teori son 10-20 yıldır, bilim adamlarının, dunyadaki altın miktarını acıklamak icin tercih ettikleri yontem oldu. Yeryuzunun kabuğunda her bin ton madde icinde sadece 1,3 gram altın bulunduğu doğru. Ancak bu oran, bu gezegenin oluşmasıyla ilgili kabul edilmiş model icin hÂl oldukca yuksek.
Bundan dort bucuk milyar yıl onceki doğumunun ardından Dunya'nın yuzeyi yanardağlar ve erimiş kayalarla kaplıydı. Bunun ardından gecen on milyonlarca yıllık donem icinde, bu eriyik madde icindeki demir, dış katmandan sızarak dunyanın merkezine coktu. O donemde, altının da demirle birlikte cokmesi gerekiyordu.
Ancak bu olmadı ve bilim adamları, bu gizeme bir acıklama getirmek icin 'meteor yağmuru' acıklamasını destekledi.
Londra'daki Imperial College'dan yerbilimci Matthias Willbold "Teoriye gore, Dunya, oluşumunun ardından, bir miktar altın taşıyan meteorların yağmuruna maruz kaldı. Bu, altının, yer kabuğu ile Dunyanın merkezi arasında kalan katmana ve yer kabuğuna dağılmasına neden oldu" diyor.
Willbold, bu teorinin, bilim adamlarının bundan 3,8 milyar yıl once meydana gelen meteor yağmuru konusundaki calışmalarının bulgularıyla ortuştuğunu belirtiyor.
Yaşamın yapı taşları
Bu teori, Dunya'nın oluşumunda gozlenen diğer bazı farklılıkları acıklamaya da yardımcı oluyor. Yaşam icin gerekli olan karbon, nitrojen, su ve amino asitlerin de bazı meteorlarla Dunya'ya geldiği duşunuluyor.
Willbold "Bunlar yaşamın yapı taşları" diyor.
Bundan iki yıl once Matthias Willbold ve Bristol ve Oxford universitelerinden bir grup bilim adamı, Gronland'daki bazı kayalar uzerinde araştırmalar yaptılar. Bu kayalar, yaklaşık 600 milyon yıl once, yer kabuğunun meteor yağmuruna karşı korumalı kalmış bir bolgesine ait. Araştırma ekibi, 4,4 milyar yıllık bu kayalarda altın değil tungsten ya da volfram aradı. Volfram, altınla benzerlikler gosterse de farklı şekillerde ve farklı izotoplar şeklinde bulunabiliyor. Bu ozelliği de bilim adamlarına, daha fazla tarihsel bilgiye ulaşma olanağı sağlıyor.
Willbold, elde ettikleri verilerin, Dunya'nın oluşumu sırasındaki meteor yağmuru tezini doğruladığını belirtiyor. Ancak bu teoriyi yalanlayan başka calışmalar da yapılıyor.
Alternatif goruşler
Kimi bilim adamları, 1970'lerde yapılan ve hem Ay hem de Dunya'daki bazı kayaları, meteor hareketlerini ve meteorların yapısını inceleyen calışmaların eksik ve yanıltıcı olduğunu duşunuyor.
Florida Eyalet Universitesi'nden Munir Humayun, "Bilinen hicbir meteorun yapısı, Dunya'nın oluşumu sırasında meydana geldiği soylenen meteor yağmurundaki gok taşlarıyla benzerlik taşımıyor" dedi.
Humayun, yeryuzundeki altının başından beri burada olduğuna inanan bir başka grup bilim adamı arasında.
Bu teori, altının buyuk bir bolumunun demirle birleşerek yeryuzunun merkezine yerleştiğini, muhtemelen yuzde 0,2'lik bir miktarın da 700 kilometre derinlikte magmanın icine karıştığını savunuyor. Altının daha sonra, volkanik hareketlilikle yerkabuğuna kadar ulaştığı belirtiliyor.
NASA'da gorev yapan Kevin Righter ve Lisa Danielson'un deneyleri, altının eriyerek yerkabuğuna karışmasının yuksek basınc ve sıcaklıkla arttığını ortay koyuyor. Ancak bu deneyleri tum metallerde ve tum sıcaklık derecelerinde tekrarlamak mumkun olmadığı icin bu goruş şimdilik sadece bir hipotez olarak kalıyor.
Humayun, altının yeryuzune meteorlarla geldiği yolundaki goruşun bu kadar destek bulmasının sebebinin, yaşam şartlarını oluşturan diğer yapı taşlarının da bu teoriyle ilişkilendirilmiş olmasına bağlıyor.


veteknoloji
__________________