Gectiğimiz 12 ay icerisinde teknoloji alanında cok buyuk haberler karşımıza cıktı. Bunlardan bazıları yeni akıllı telefonlar, yeni bilgisayarlar ve yeni yazılımlar gibi teknoloji tutkunlarını mutlu eden haberlerken, bazıları hepimizi ilgilendiren buyuk skandallar oldu. Facebook ’tan Google ’a, Uber ’den Tesla ’ya kadar bircok dev firmanın adına leke suren bu olaylar, tarihin her doneminde “2018 yılına damga vuran teknoloji skandalları” olarak anılacak ve hafızalardan silinmeyecek. Şimdi sozu daha fazla uzatmayalım ve yakın gecmişe goz atarak hafızalarımızı tazeleyelim.
1. Uber ve Waymo arasında gecen teknoloji hırsızlığı davası
Google ’ın surucusuz arac teknolojisine benzer bir teknoloji uzerinde calışan Waymo muhtemelen coğu kişinin bilmediği bir firmadır. Uber ’i ise bilmeyen yoktur desek abartmış olmayız. 2018 ’in Şubat ayında bu iki firma, tam anlamıyla birbirlerine girdiler. Mahkemeye taşınan olayda Waymo firması, ticari sırlarını caldığı icin Uber ’i dava etti. Konu ise tabii ki Waymo firmasının surucusuz otomobil teknolojisiydi. Davayı Uber kaybetti ve Waymo firmasına tazminat odemeyi kabul etti. Ortaya da doğal olarak astronomik bir rakam cıktı. Waymo firması bu davadan 245 milyon dolara eşdeğer tazminat aldı.
2. Google ’ın Amerikan Savunma Bakanlığı ile yaptığı gizli proje
Google ’ı nasıl bilirsiniz? Hayatı kolaylaştıran, yaşamı renklendiren, bilgi deposu ve barış yanlısı değil mi? Gorunen o ki buyuk teknoloji firmalarına hayata renk katma konusunda cok da guvenmemek gerek. Takvimler 2018 ’in Mart ayını gosterirken Gizmodo tarafından paylaşılan bir haberle Google ’ın Amerikan Savunma Bakanlığı ’yla birlikte yuruttuğu gizli proje ortaya cıkarıldı. Project Maven adıyla anılan proje, Google ’ın yardımıyla geliştirilen ve savaş ortamında kullanılacak bir yapay zek uzerineydi. Misillerin isabetini artıran, yani karanlık anlamıyla daha fazla sivilin olmesine sebep olan bu proje Google ’ın imajını epey sarstı. Artan baskılar uzerine projeden cekildiğini duyuran Google, beyanları gercekleri yansıtıyorsa 2019 yılında bu proje icin kontrat yenilemeyecek.
3. Surucusuz Uber aracının Arizona ’da bir kadını oldurmesi
Yıllardır uzerinde calışılan ve 2018 yılında yoğun bir şekilde test edilen surucusuz arac teknolojisi en sonunda bekleneni yaptı ve bir kişinin olumune sebep oldu. 2019 ’un Mart ayında Tempe – Arizona ’da yurumekte olan bir kadın, Uber bunyesinde geliştirilen bir surucusuz otomobil tarafından olduruldu. Bugune kadar otonom aracların insan oldurmesine dair ilk vaka olma ozelliği taşıyan olay tum dunyada buyuk ses getirdi. Bu olayın ardından Uber, surucusuz otomobil testlerine ara vermek zorunda kaldı. Şu sıralar yeni surucusuz aracları yollara cıkarmaya hazırlanan Uber umarız daha fazla can almaz.
4. Facebook ’un 87 milyon kullanıcısını etkileyen Cambridge Analytica krizi
Kişisel verilerin korunması başlığı 2018 yılında cok gorduğumuz başlıklardan biriydi. Bu konunun one cıkmasında Facebook ’un cok buyuk rolu oldu. 2016 yılında Donald Trump ’ın başkanlık kampanyalarını da yuruten Cambridge Analytica firmasıyla calışan Facebook, Mart 2018 ’de bu firmayla calışmalarını durdurduğunu acıkladı. Bu haber normal bir haberdi, ancak alt başlığı son derece korkunctu. Cambridge Analytica firması, Facebook ile calıştığı donemde 87 milyondan fazla kullanıcının bilgilerini izinsiz toplamış ve veritabanına eklemişti. Tum dunyada “#DeleteFacebook” hashtag ’iyle paylaşılan olay yılın en buyuk skandallarından biriydi.
5. Facebook ’un Myanmar ’daki azınlık gruplarına yonelik nefreti ateşlediği iddiası
2018 ’in Mart ayında bir başka skandalın odağı yine Facebook oldu. Birleşmiş Milletler ve diğer insancıl dayanışma grupları, hep bir ağızdan Facebook ’u protesto ederek sosyal medya devine zor gunler yaşattı. Konu, Myanmar ’daki etnik azınlıkların yaşadığı baskının Facebook ’ta kontrol edilmemesiydi. Sahte haberler, nefret soylemleri ve bilgi manipulasyonlarıyla adeta bir copluğe donuşen Facebook, 700 bin Muslumanın cinayetler ve tecavuzler eşliğinde kacmak zorunda kaldığı acı olaylarda ustune duşen gorevi yapamamıştı.
6. Mark Zuckerberg ’in ifadesinin alınması
Facebook CEO ’su Mark Zuckerberg, listenin ust sıralarında gorebileceğiniz uzere cok zor bir 2018 yılı gecirmişti. Cambridge Analytica faciası ve yalan haberlere bir turlu engel olamaması yuzunden toplumsal huzursuzluklara yol acan Facebook ’un hesabı tabii ki unlu CEO ’su Mark Zuckerberg ’den soruldu. Tam beş saatlik ifade sırasında bolca ter doken Zuckerberg, bircok onemli soruyu cevapsız bırakmayı tercih etti.
7. Google ’ın Android işletim sistemi tekelciliği yuzunden 5 milyar dolar ceza yemesi
Google ’ın Android işletim sistemi son yıllarda hayatımızın onemli parcalarından biri haline geldi. iPhone ya da Windows Phone tercih eden biri değilseniz, Android işletim sistemini tercih etmeye mahkumsunuz diyebiliriz. 2018 yılında teknoloji dunyasında yaşanan skandallardan biri de tam olarak bu mahkumiyetle alakalı. Avrupa ’nın tekelcilik araştırmalarında hedef haline gelen Google, mobil cihaz ureticilerine yaptığı “on yukleme” baskılarından dolayı tam 5 milyar dolar cezaya carptırıldı.
8. Google ’ın Cin icin sansurlu arama motoru projesini yeniden hayata gecirme denemesi
2018 ’in Ağustos ayında Google ’ın bir Cin projesini yeniden hayata gecirmeye calıştığı ortaya cıkmıştı ve teknoloji gundemi epey karışmıştı. Kod adı “Dragonfly” olan proje, Cin icin ozel olarak tasarlanan sansurlu bir arama motoruydu. Bu arama motoru, Cin ’in otoriter yonetiminin cok rahat bir şekilde mudahale edebileceği şekilde tasarlanacaktı ve veri merkezleri Pekin ya da Şangay civarında konumlandırılacaktı. Google cephesini epey geren projenin devam edip etmeyeceği şimdilik bilinmiyor.
9. Bir tweet ile 20 milyon dolar ceza odemek zorunda kalan Elon Musk
Tesla firmasının ne kadar unlu ve buyuk olduğunu bilmeyen yoktur. Elektrikli otomobilleriyle neredeyse her gun gundeme gelmeyi başaran Tesla ve onun tarikat lideri haline gelen CEO ’su Elon Musk, 2018 ’in skandallar listesinde olmasa olmazdı. Elon Musk ’ın başını bir tweet belaya soktu. Bahsi gecen tweet ’te, Tesla firmasını hissesi 420 dolar olacak şekilde kendisine ozel bir firma haline getireceğini soyleyen Tesla, SEC ’den darbe yedi. Bu tweet, Elon Musk ’ın 20 milyon dolar ceza odemek zorunda kalmasına sebep oldu.
10. Facebook ’un hack ’lendiğini duyurması ve 29 milyon kişinin bilgilerinin calınması
2018 yılının Eylul ayında Facebook, carpıcı bir haberle gundemin zirvesinde yerini aldı. Bir guvenlik acığı sebebiyle hacker ’ların hedefi olan Facebook, bilindiği kadarıyla 29 milyona yakın kullanıcısının bilgilerinin calınmasına engel olamadı. Facebook tarihindeki en kotu hack olayı olarak nitelendirilen vaka, #DeleteFacebook hashtag ’inin hortlamasına sebep oldu. Sadece kullanıcıların ad ve soyadlarının değil, doğum tarihlerinin, telefon numaralarının ve yakınlardaki yer bildirimlerinin de calındığı belirtilen hack skandalı 2018 ’in en carpıcı olaylarından biriydi.
11. Google+ ağındaki 500 bin kullanıcının kişisel bilgilerinin ortaya cıkması ve Google ’ın bu olayı ortbas etme cabası
The Wall Street Journal ’ın Eylul 2018 ’de ortaya cıkardığı haberle gundeme gelen olayda, bir yazılım hatasının 500 binden fazla Google+ kullanıcısının bilgilerinin ortaya cıkmasına sebep olduğu bildirilmişti. Bu olayın Facebook cephesinde yaşanan Cambridge Analytica skandalına benzediğine dair haberler hızla artarken Google olayları ortbas etmeye calışmış ve başarısız olmuştu. Google, yaşanan olaydan kısa bir sure sonra Google+ projesinin sonlandırıldığını duyurmuştu.
12. Android ’in yaratıcısı olarak tanınan Andy Rubin ’in oral seks skandalı
Google tarihindeki en guclu isimlerden biri olan Andy Rubin, teknoloji camiasında Android platformunun yaratıcısı olarak bilinir. Bu kadar onemli bir işe imza atmış olmasına rağmen 2014 yılında Google ’dan sessiz sedasız ayrılan Andy Rubin ’in işten ayrılmasına dair detaylar 2018 yılının Ekim ayında ortaya cıkarıldı. The New York Times tarafından aktarılan habere gore Andy Rubin, 2013 yılında evlilik dışı ilişki icerisinde olduğu bir kadını bir otel odasında oral sekse zorlamıştı. Google tarafından yapılan araştırmayla bu olayın gercek olduğu tespit edilmiş ve Andy Rubin ’e işinden ayrılması icin 90 milyon dolar teklif edilmişti. Bu dev istifa ucreti tam beş yıl boyunca gizli kalmış olsa da The New York Times ’ın haberiyle acığa cıkmış oldu.
13. WhatsApp ’ın Brezilya ’daki secimlere damga vurması
Facebook ’un satın aldığı WhatsApp, şuphesiz dunyanın en populer mesajlaşma uygulamalarından biri. Genellikle arkadaşlarımızla, akrabalarımızla, sevgilimizle ya da eşimizle konuştuğumuz WhatsApp maalesef artık amacından sapmaya başladı ve bir propaganda aracı olarak da kullanılabiliyor. 210 milyon kişiden oluşan nufusunun 120 milyondan fazlasının WhatsApp kullandığı bilinen Brezilya da bu, yazılımın bir propaganda aracı olarak kullanılmasından derin yara aldı. Secim doneminde WhatsApp uzerinden yayılan asılsız ve manipulatif propaganda bilgileri, iddialara gore secimin kaderini belirledi. Olaylı secimlerin sonunda başkanlık koltuğuna oturan Jair Bolsonaro, aşırı sağcı goruşuyle ulkede pek de sevilmeyen bir isimdi. Umarız benzer propaganda calışmalarını yaklaşan yerel secimlerde ulkemizde gormeyiz.
Kaynak: 1