Gecen hafta doğum gunu nedeniyle anılan Bronislaw Malinowski sosyoloji alanında oldukca onemli bir isim. Hakkında olumlu olumsuz eleştirilerin tumu bir yana kendisi gunumuzde kullanımı artarak devam eden katılımcı gozlem yonteminin yaratıcısı olarak literaturde sağlam bir yer kaplıyor.
Gunumuzun karmaşasından ve okumaya uşenmek gibi bir huyumuzun olmasından hak ettiği şekilde gundemde yer alamayan bilim insanlarından birisidir ve bu yazıda mumkun oldukca kendisi ve yarattığı yonteme dair biraz biraz bilgi verelim istedik.
İstanbul Universitesi Sosyoloji Bolumunun de hatırlatmak icin titizlik gostermesiyle sosyal medyada yer alan bilim insanına dair guzel bilgilendirme, kurumun oğretim gorevlilerinden Şeyda Sevde Tuncbilek ’in imzasını taşıyor.
2019 yılı Malinowski ’nin 135. yaşının kutlandığı yıl oldu
Sosyolojinin yontemlerinden birini oluşturan katılımcı gozlem bizzat Malinowski tarafından uzun sureli bir bilimsel calışmanın sonucunda ortaya atılmıştır. Bilim isanı olmanın gerekliliklerini iliklerine kadar işlemiş olduğunu kanıtlayan Malinowski, etnografik alan calışmalarının onculerindendir.
Bugun Yeni Gine ’nin sınırları icinde yer alan Trobriand Adaları ’nda gercekleştirdiği gozlemlerle un kazanan bilim insanı Bronislaw Malinowski, “Duşunce Tasarrufları İlkesi Uzerine” başlığını taşıyan doktorasını 1906 yılında Kraków ’da Jagiellonian Universitesinde tamamlar.
1. Dunya Savaşı ’nda İngiltere ’ye donmesi yasaklandı
1914′ yılında başlayan 1. Dunya Savaşı ’nın yarattığı atmosferde Avusturya Krakow kokenli olması sebebiyle İngiltere ’ye donmesi yasaklandı. Bu yasak nedeniyle bulunduğu adada kalan Malinowski, savaş boyunca Trobriand Adaları ’ndan ayrılamaz.
Malinowski, Trobriand Adaları ’nda kaldığı sure boyunca Trobriand yerlilerinin dilini oğrenir, yerlilerle doğrudan ve surekli temasta bulunur, rituellere katılır ve tum bunları kaydeder. Onun sahayı deneyimleme yontemi, etnografik metotta devrim yaratır.
İlklerin ismi olmayı başaran bilim insanı
Oğrencisi Evans-Pritchard ’ın aktardığına gore, Malinowski tek bir topluluk hakkında yapacağı calışma icin en cok zaman harcayan, yerli hayatının kalbinde yaşayan ve yerli dili oğrenen ilk kişidir.
Londra Ekonomi Okulunda sosyal antropolojinin doğmasını sağladı
Bronislaw Malinowski ’nin 1922 yılında Londra Ekonomi Okulu olarak gecen London School of Economics ’de Sir James Frazer ’ın yerini alması ve Frazer ’ın tarihselci ve evrimci antropolojik yaklaşımını tamamen ortadan kaldırması, İngiliz sosyal antropolojisinin gercek anlamda doğuşunu anlatmaktadır.
Malinowski 1922-1938 yılları arasında hocalık yaptığı Londra Ekonomi Okulunda kendisinden sonra gelen bir nesil, İngiliz sosyal antropoloğun hocası olur, antropolojiyi konusu ve metoduyla akademik bir disiplin, antropologları kenetli bir loca haline getirir.
Alanın onemli isimleri olarak gecen bilim insanlarını yetiştirir Graduation Scroll and Book Stack Malinowski ’nin bu yıllarda yetiştirdiği antropologlar arasında; Raymond Firth, Audrey Richards, Isaac Schapera, Edward Evans-Pritchard, Meyer Fortes ve sonrasında yapısalcılık ile temasa gecmesine rağmen kendisini Malinowskici cizgide tanımlayan Edmund Leach yer alır.
Malinowski, yontemsel bireycidir; işlevselciliği “(…) insan bedeni icerisindeki organik yapı ve insan psikolojisindeki temel unsurların ilişkisi ile toplumun cevreyle olan bağı (…)” uzerine odaklanan psikobiyolojik işlevselcilik ya da bio-psikolojik işlevselcilik olarak bilinir.
Kultur olgusuna cok onem verir Culture Days Logo Malinowski ’ye gore toplumsal alanın her yanı kultureldir. Toplumda yaşayan insanların cıkarları, istekleri ve zorunlulukları vardır. Sosyal kurumların, kulturel sistemlerin ortaya cıkma sebebi ve nihai hedefi bireyin ihtiyaclarını karşılamaktır.
Ona gore ilkel toplumların da modern toplumlar kadar makul sistemleri vardır
Malinowski kulturler arası karşılaştırmalara ve kapsamlı genellemelere imtina ile yaklaşır. ‘İlkel ’ denilen toplumların da en az modern toplumlar kadar kendi icinde yeterli ve makul sistemler olduğunu savunur, kuramsal spekulasyonlardan kacınan hoşgorulu biri olarak tanınır.
Sonradan yayımlanan Malinowski gunlukleri alanın en fazla konuşulan ve tartışılan konuları arasına girer
Ancak 1967 yılında Malinowski ’nin 1914-1915 ve 1917-1918 yılları arasında Trobriand adalarında tuttuğu gunluklerin yayımlanması disiplin icinde deprem etkisi yaratır. Malinowski ’nin adadaki yaşamına ilişkin verdiği bilgilerle, sahadaki yaşantısının paralel olmadığı ortaya cıkar.
“Gorunuşe bakılırsa, ustanın kendisi de bir olumluden başka bir şey değildi. Ev ozlemi cekiyor, yerlileri aşağılıyor, masturbasyon yapıyor ve kendine acıyordu. Boyle bir şeyden sonra kim ‘nesnel bilgi ’ urettiğini iddia edebilirdi?”
Strauss ’a gore Malinowski ’ye yapılan riyakarlıktı cunku Malinowski ’nin bunalım donemi yaşaması doğaldı
Claude Lévi-Strauss ’a gore Malinowski ’nin gunlukleri konusunda antropologların gosterdiği infial ve ayıplayıcı tutum bir tur riyakÂrlıktır. Cunku saha calışması yapan butun etnologlar, benzer bunalım donemleri yaşar.
Tum bu gunluk tartışamalarının otesindeki gercek, Malinowski ’den itibaren antropolojinin modern olmayan toplulukların kulturel ceşitliliğine ilişkin olumlu bakış acısı geliştirmesi, tek-tipleştirici ve yıkıcı guclere karşı kucuk ve gucsuz halkları savunmasıdır.
İngiliz sosyal antropolojisinin kurucusu Bronislaw Malinowski 16 Mayıs 1942 yılında ABD ’de olur. BBC ’nin 2006 yılında cektiği “Tales from the Jungle” serisinin Malinowski bolumu icin:
Kaynak: 1 2 3