NASA ’nın Hubble Uzay Teleskobu ’ndan yapılan yeni olcumler, astronomların soylediğine gore; evrenin, buyuk patlamadan kısa bir sure sonra gorulen yorungeye gore beklenenden yaklaşık % 9 daha genişlediğini doğruladı.
Astrophysical Journal Letters ’da 25 Nisan ’da yayımlanan yeni olcum sonucları bize, uyuşmazlığın 3.000 ’de 1 ’den sadece 100.000 ’de 1 ’e duşmesi olasılığını azaltıyor ve bize evreni daha iyi anlamak icin yeni fizik gerekebileceğini gosteriyor.
Fizik ve Astronomi alanlarında John Hopkins Universitesi Bloomberg Seckin Profesoru (Bloomberg Distinguished Professorships “BDPs”) ve aynı zamanda projenin direktoru olan nobel odullu Adam Riess, bu yeni olcumler icin; “Bu uyuşmazlık git gide buyuyor ve oyle bir noktaya ulaştı ki bunu artık şansızlık olarak değerlendirmek gercekten imkansız” dedi.
Bu calışmada, Riess ve O ’nun SH0ES (Supernovae, H0, or the Equation of State) ekibi, komşu galaksimiz Buyuk Macellan Bulutu ’ndaki 70 yıldızdan gelen ışığı, bu yıldızların hızlı goruntulerini yakalama uzerine dayalı yeni bir yontemle analiz etti. Cepheid değişkenleri olarak adlandırılan yıldızların parlama ve kararmalarını, yakın galaksiler arası mesafeleri olcmek icin kullandılar.
Yeni yontem ve ihtiyar Hubble ’ın halen bizi şaşırtan gorme potansiyeli Hubble gectiğimiz gunlerde Guney Yengec Nebulası ’na odaklanarak 29. yaşını kutlamıştı. Yıldızları olcmek icin kullanılan genel yontem inanılmaz derecede zaman alıcıdır. Hubble, dunyanın yorungesindeki her 90 dakikalık periyotta, yalnızca bir yıldız gozlemleyebilir.
Araştırmacılar DASH (Drift and Shift — Surukle ve Kaydır) adlı yeni yontem ile, Hubble ’ı Cepheid gruplarına bakmak icin “yakala ve cek”
bir kamera (point-to-shoot camera) şeklinde kullanarak, normal şartlarda yalnızca bir fotoğraf cekebilecekleri surede bir duzine gozlemlemeyi başardılar.
Bu yeni verilerle Profesor Riess ve ekibi, evren icindeki mesafeleri belirlemek icin kullanılan kozmik mesafe merdiveninin temelini guclendirdi ve kozmosun zaman icinde ne kadar hızlı genişlediğinin bir değeri olan Hubble sabitini hesapladı.
Araucaria aracılığıyla sağlanan kuresel işbirliği Araucaria Projesinin temel amacı, yerel Evrendeki kozmik mesafe olceğinin kalibrasyonunu iyileştirmektir. “https://araucaria.camk.edu.pl” Ekip, Hubble olcumlerini; Şili ’deki, ABD ’deki ve Avrupa ’daki kurumlardan gokbilimcilerin oluşturduğu işbirliğine dayalı olan Araucaria Projesi kapsamında elde edilen başka gozlemler ile birleştirdi. Bu grup; ikili eliptik yıldız sistemlerinde, bir yıldızın yorungedeki hareketi sırasında diğerinin onunden gecerken meydana gelen ışık kararmasına bakarak, Buyuk Macellan Bulutu icin mesafe olcumleri yaptı.
Birleştirilen gozlem sonucları, SH0ES ekibine Cepheid ’in gercek parlaklığını olcme konusunda, sonucları iyileştirmede yardımcı oldu. Bu daha keskin sonuclarla, patlayarak uzayın derinliklerine doğru sacılan “supernovaları” kullanarak kozmik mesafe merdiveninin “civatalarını sıkabilirler”.
Ekibin yaptığı olcumler daha da keskinleştikce, Hubble sabiti; Avrupa Uzay Ajansı ’nın Planck uydusu tarafından Big Bang ’den 380 bin yıl sonrasına ait erken evrenin genişleme gozlemlerinden turetilen beklenen değerlerle uyumsuzluk gostermeye başladı.
Profesor Riess, “Bu yalnızca 2 deneyin aynı fikirde olmaması durumu. Temelde bu iki deney icin farklı şeyleri olcuyoruz. Biri, evrenin bugun ne kadar hızlı buyuduğunu gorduğumuz gibi olcuyor. Diğer ise, erken evrenin fiziğini ve ne kadar hızlı genişlemesi gerektiğini olcen bir tahmin.” dedi. “Eğer bu iki deney icin ortada bir uyuşmazlık varsa, kozmolojik modelimizde bu iki donemi birbirine bağlayan bir şeyi kacırmış olduğumuz ihtimali guclu bir hale geliyor.”
Hubble ’a ince ayar Bu, yer tabanlı bir teleskopun, galaksimiz Samanyolu ’nun uydu galaksisi olan Buyuk Macellan Bulutu ’nu gosterdiği fotoğraf. Hubble Uzay Teleskobu tarafından cekilen ilave goruntu, cuce galaksiye dağılmış bircok yıldız kumesinden birini ortaya koyuyor. “NASA, ESA, Adam Riess ve Palomar Dijitalleştirilmiş Gokyuzu Calışması” Bunu bir eşitliğin iki tarafı gibi duşunebilirsiniz. İki ayrı donemi anlatan iki matematiksel denklem, arada bir donuşum olduğuna gore (biri birinin gelecekteki hali olduğundan) ortak bir zaman değerinde birbirleriyle aynı sonucları vermeliler. Ancak gorunen o ki denklemde eksiklikler var ve eşitlik tutmuyor. Bu da bilim insanları icin bir sorun olmaktan cok bir fırsat. Artık bir şeylerin eksik olduğu konusunda ikna olmaya cok yakınız. Bu da zihinleri yeni modeller uretmek konusunda motive edecek itici bir guc.
Profesor Riess, tutarsızlığın tam olarak neden olduğuna dair bir cevabı bulunmamakla birlikte, O ve SH0ES ekibi belirsizliği % 1 ’e duşurmek amacıyla Hubble sabitine ince ayar yapmaya devam edecekler. Bu en yeni olcumler, 2001 ’de % 10 ’dan 2009 ’da % 5 ’e ve şimdi de bu calışmada % 1.9 ’a kadar gerileyerek genişleme oranındaki belirsizliği azalttı.


Bu son calışmanın detaylarına ve Profesor Riess ’ın diğer araştırmaları ve ekibine ait bilgilere Johns Hopkins Universitesi ’nin aşağıdaki linklerinden ulaşabilmeniz mumkun.
New Hubble Measurements Confirm Universe Is Outpacing All Expectations of its Expansion Rate
Profesor Adam Riess