Gelişmiş algoritmalara sahip uygulamalar, bizden aldığı her turlu veriyi inceliyor ve karşımıza tam da ihtiyacımız olan reklamları cıkarıyor. Google, Yandex gibi arama motorlarında yaptığımız her arama, bizim neye ihtiyacımız olduğu hakkında fikir veriyor. Buraya kadar her şey normal. Peki, klavyeye yazarak aratmadığımız, yalnızca arkadaş sohbetinde bahsettiğimiz konularla ilgili reklamlar? Dunyanın en populer uygulamaları bizleri 7-24 dinliyor olabilir mi? İşte tum detaylarıyla dinlenme rehberi…
Dijital cağın beraberinde getirdiği en buyuk sorun: Kişisel verilerin gizliliği
Masaustu ve mobil cihazları kullanma sıklığınızı duşunduğunuzde, dijital dunyanın ne kadar buyuk bir parcası olduğunuzu daha iyi anlayabilirsiniz. Peki, kişisel verilerinizi her gun paylaşmaya devam ettiğiniz bu dijital dunyanın ‘ekonomik ’ nedenlerle var olduğu gerceğini goz ardı edebilir misiniz?
Mobil cihazlarımızın mikrofonları, ozel hayatımızı tamamen ‘erişilebilir ’ hale getiriyor
Arama motorlarında yaptığınız yazılı aramaların kaydedilmesi pek şaşırtıcı gelmiyor olabilir. Aslında konuşmalarımızın kaydedilmesi de farklı bir durum sayılmaz. Zira, Android ve İOS cihazlarımızın mikrofonlarına erişim iznini, neredeyse tum uygulama ve oyunlara, kendi rızamızla veriyoruz.
Google, Amazon gibi sanal asistanlık gorevi ustlenen uygulamalar bizleri yasal bir şekilde dinleyebiliyor
Turkiye ’de pek yaygın olmasa da Amazon Echo, tam da bizi dinleyerek isteklerimizi yerine getirmek uzere dizayn edilmiş bir yazılım. OK Google ve Apple Siri de benzer mantıkta calışan yazılımlar. Orneğin, Google ’da kayıtlı bulunan ses ve arama verilerinizi gormek ve dilerseniz silmek icin bu linke tıklayabilirsiniz. Yine de bu verilerin bize yalnızca fikir verdiğini belirtelim. Kayıtlı verilerimiz burada gorduklerimizin cok uzerinde olabilir.
Yazılı olarak aratmadığınız, yalnızca telefonda ya da reel hayatta konuştuğunuz şeyleri reklam olarak gormeye başladınız mı? Yalnız değilsiniz! Hayatları boyunca kedi beslememiş ve beslemeyi de duşunmeyen bir cift, test amacıyla kedi mamalarından bahsediyor. Sonuc tam da tahmin ettiğimiz gibi: kedi maması reklamları. BBC calışanı Zoe Kleinman ’ın testi de bundan pek farklı değil. Zoe, ailesiyle sohbet ederken arkadaşının trafik kazasında olduğunu oğreniyor. Haberlere bakmak icin Google ’a girdiğinde Google, ‘arama onerisi ’ olarak arkadaşının ismini ve trafik kazasıyla ilgili anahtar kelimeleri gosteriyor.
Facebook daha once kişisel verilerin gizliliğine dair secimi manipule etmek gibi ağır ithamlarla karşılaşmış, farklı alanlarda astronomik cezalar odemek durumunda kalmıştı
Daha once Cambridge Analytica skandalıyla gundeme oturan ve ABD secimlerini manipule ettiği iddia edilen Facebook, gectiğimiz gunlerde odediği astronomik cezalarla da adından soz ettirmişti. Kişisel verilerin gizliliğine dair yeterli tedbirleri almadığı belirlenen Facebook, Avrupa Birliği ’nden ve Turkiye, İngiltere gibi bircok ulkeden astronomik cezalar almıştı.
Google ve Facebook, yaptıkları dinlemeleri kesinlikle reklam amacıyla kullanmadıklarını ve bu verileri ucuncu şahıslara satmadıklarını soyluyor Dunya devi kabul edilen bu iki firma, yapılan tum suclamalara rağmen, veri gizliliğini ihlal etmediklerini ve ‘dinleme ’ verilerini reklam amacıyla kullanmadıklarını belirtiyor. Instagram, WhatsApp gibi uygulamaların da Facebook ’a bağlı şirketler arasında olduğunu belirtelim.
Yapılan mantıksal acıklama ise psikolojik bir nedene dayandırılıyor: Baader-Meinhof Fenomeni
İsmini aşırı solcu Alman orgut Baader-Meinhof ’tan alan fenomen, algıda seciciliği konu alıyor. Orneğin, bir anda miras olarak size 200.000 TL para kaldığını ve aniden araba almaya karar verdiğinizi duşunelim. O ana dek pek de araba reklamı gormuyor olmanıza rağmen bir anda sağınız solunuz araba reklamlarıyla dolacak. Beğendiğiniz modeldeki iki arabanın zaten yan sokağa park etmiş olduğunu, tum arkadaşlarınızın arabalardan bahsettiğini duşunecekseniz.
Bu durum, sizin algınızın arabaya karşı duyarlı hale geldiğini gosterir. Milyonlarca kullanıcıya sahip uygulamalar da bu durumu; ‘Her gun yuzlerce reklam goruyor, ilginizi cekmediği icin gormezden geliyorsunuz. O gun konuştuğunuz bir şeyle ilgili reklam gorunce ise bunun ‘dinleme ’ sebebiyle karşınıza cıktığını duşunuyorsunuz. ’ onermesiyle ozetliyor.
Kısmen de olsa veri gizliliğini korumak icin izleyeceğiniz adımların birkacı
Google Play ’den ya da Apple Store ’dan oyun ve uygulama indirmeden once indirdiğiniz uygulamanın erişimlerini dikkatli inceleyin. Orneğin, son donemde acıklamalarıyla adından soz ettiren ‘Alphonso ’ yazılımı, kullanıcıları dinleyerek televizyon izleme alışkanlıklarını raporluyor. Bunun gibi binlerce farklı yazılım, oyun ve uygulamalarla birlikte mobil cihazlarınızın mikrofonuna erişiyor. Orneğin, Facebook ’un dinleme iznini iptal etmek icin;
iOS: Ayarlar > Gizlilik > Mikrofon > Deselect Facebook
Android: Ayarlar > Kişisel > Gizlilik ve Guvenlik > Uygulama İzinleri > Mikrofon ve unselect Facebook
Klişe bir tabir: Eğer aldığınız urun ya da hizmet icin para odemiyorsanız urun sizsiniz
Kulağa klişe gelse de dijital dunyada kimse kar amacı gutmeden hizmet sunmaz. Bunu WhatsApp gibi milyon dolarlık butcelere sahip uygulamalar icin de, yalnızca komik paylaşımlar yapan sosyal medya fenomenleri icin de aynı bağlamda değerlendirebilirsiniz. Eğer aldığınız hizmet icin bir bedel odemiyorsanız odediğiniz bedel muhtemelen kişisel verilerinizdir. Son donemde karşılaştığımız teknoloji skandalları da bunu destekler nitelikte.
Kaynak: 1 2 3 4 5 6