İlk zamanlar Yeşilcam ’da hafif duzenbaz, uyanık, koşe donmeci karakterlerine hayat verdi Şener Şen. Doneminin politik ruzgÂrlarına kapılmış bu rollerinde yine de kotunun kotusu değildi. Filmin sonunda haksız yoldan kazandıklarını kaybediyor, usulca doğru yolu buluyordu.
Sonra onun canlandırdığı, duzene bir turlu uyum sağlayamayan masum anti kahramanları izledik.
Sonra… Sonrası malum. Usta oyuncu bugune kadar 40 ’tan fazla filmde rol aldı. Badi Ekrem ’den Vecihi ’ye, Ziver Bey ’den Maho Ağa ’ya, Ziya ’dan Eşkıya ’ya birbirinden değişik karakterlere hayat verdi.
1. Zeki ve cevik beden hocası: Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı (Y: Ertem Eğilmez O: Kemal Sunal, Munir Ozkul, Tarık Akan, Adile Naşit, Şener Şen, 1975)
O, perdede kırmızı eşofmanlarıyla gorundukten sonra hicbir beden dersi sıkıcı olmadı. 1975 ’te vizyona giren Rıfat Ilgaz ’ın unlu eserinden uyarlanan serinin ikinci filminde, sakar ama iddialı bir beden oğretmeni olan Badi Ekrem ’i canlandırıyordu Şen. Bu rol kariyerinin donum noktasıydı. Tekinsiz hareketleri ve oradan oraya koşup zıplayışıyla hafızalara kazındı.
Rolu o kadar sevildi ki serinin peş peşe cevrilen devam filmleri ‘Hababam Sınıfı Uyanıyor ’, ‘Hababam Sınıfı Tatilde ’ ve ‘Hababam Sınıfı Dokuz Doğurdu ’da da rol aldı.
2. Kumandan Husamettin ’in emrinde: Sut Kardeşler
(Y: Ertem Eğilmez O: Kemal Sunal, Şener Şen, Halit Akcatepe, Hale Soygazi, 1976)
Yeşilcam ’ın en cafcaflı gunleriydi. Bu gorkemden ‘Sut Kardeşler ’ de nasibini alıyordu elbette. Huseyin Rahmi Gurpınar ’ın ‘Gulyabani‘ romanından uyarlanan filmde kavga, gurultu, hareket boldu.
Herkesin duşlerini susleyen konağın sahibi Melek Hanım ’ın, kendisini sutoğlu Şaban olarak tanıtan Ramazan ’ı eve alması ile yanlış anlaşılmalar silsilesi başlayacaktı. Şen ’in Kumandan Husamettin rolunu canlandırdığı film, başrol oyuncularının performansı ve muzikleri ile kısa surede efsaneler arasında yerini aldı.
3. “Seferoğulları ’na olum! Yaşasın Tellioğulları!”: Tosun Paşa
(Y: Kartal Tibet O: Kemal Sunal, Mujde Ar, Şener Şen, Adile Naşit, 1976)
“O kurnadan bu kurnaya cirkef sıcraaamış…” şarkısı akıllardan cıkmayan Tosun Paşa, Osmanlı ’nın iki koklu ailesini anlatıyordu. Şener Şen, Tellioğlu Ailesi ’nin otoriter buyuk oğlu Lutfu rolundeydi. Oradan oraya emirler yağdırıyordu ama nafileydi.
Tellioğulları ve Seferoğulları, 19. yuzyılda Mısır ’da Yeşilvadi denen bolge ve nufuzlu devlet memuru Daver Bey ’in kızı Leyla icin birbirlerine girdiklerinde cozum Tosun Paşa ’ydı. Cunku Tosun Paşa durust ve hakkaniyetliydi. Kahire ’nin en hatırı sayılır isimlerindendi. Ama kimdi bu Tosun Paşa?
4. “Seviyorum, veriyor musun?”: Gulen Gozler (Y: Ertem Eğilmez O: Munir Ozkul, Adile Naşit, Şener Şen, Mujde Ar, Ayşen Gruda, 1977)
İzleyicileri sarıp sarmalayan bu geniş aile komedisinde, beş kız kardeş evlilik hayalleri kurarken Şener Şen de damat adaylarındandı. Efsane pilot Vecihi Hurkuş ’tan esinlenen bu karakter, sevgilisi Fikret ’e kavuşabilmek icin evlerinin uzerinde tayyare ile geziyor, “Seviyorum, veriyor musun?” diye bağıra bağıra şarkı soyluyordu. Aile, başındaki ipotek belasıyla uğraşırken zorluklara goğus germek icin kenetlenecek, seyirciler de o ailenin parcası olmak icin yanıp tutuşacaktı.
5. “Atma Ziyaaa!”: Neşeli Gunler
(Y: Orhan Aksoy O: Munir Ozkul, Adile Naşit, Şener Şen, Ayşen Gruda, 1978)
“Turşu limonla mı yapılır, sirkeyle mi?” kavgasını hatırlamayan var mı? Bu kavga mutlu bir aileyi yıktı ve cocuklar anne baba arasında bolundu. Kardeşler, yıllar sonra tesadufen bir araya geldiklerinde dargın cifti barıştırmak epey zordu.
Şener Şen, filmde madrabaz amca rolundeydi. Ziya, surekli zengin olma hayalleri kuruyor, İcişleri Bakanı ’nı tanıyor, Almanya ’da cakıyla aslan avlıyordu. Kahvedeki “İngiltere kralı, rahmetli başkan Kenedi, tacsız kral Pele, Bakenbauer, kaleci Mayer, Nadya Komanacci, Biricit Bardo, Fenerbahceli Cemil… Hepsi şohretlerini bu bıcağa borclu” nidaları efsaneye donuşen Ziya, Turkce ’ye de “Atma Ziya” kalıbını yerleştirecekti.
6. “Kovmirem ulan kovmirem!”: Kibar Feyzo (Y: Atıf Yılmaz O: Kemal Sunal, Mujde Ar, Adile Naşit, Şener Şen, 1978)
“Ağa pohu ustune poh olur mu?” repliğiyle akıllara kazınan Kibar Feyzo, Turkiye ’de koylerdeki ağalık duzeni ve başlık parası meselesine odaklanmıştı. Şener Şen ’in zalim Maho Ağa ’yı canlandırdığı Kibar Feyzo, birbirinden komik diyaloglarıyla sinema tarihine gececekti.
Feyzo askerden dondukten sonra Gulo ’ya talipti. Ama Gulo ’ya rağbet coktu. Bu yuzden Gulo ’nun babası başlık parasını arttıracaktı da arttıracaktı. Feyzo evlenebilmek icin senet sepet borca girince, sonunda buyukşehrin yollarına duşecekti.
7. “Yaptım ama niye bir sor?!?”: Banker Bilo
(Y: Ertem Eğilmez O: İlyas Salman, Meral Zeren, Ahu Tuğba, Şener Şen, 1980)
Turkiye ’den Almanya ’ya 1960 ’lardan itibaren başlayan işci gocu, Turkiye sinemasını besleyen onemli konular arasındaydı. Banker Bilo ’da ise hikÂyenin cıkış noktası bu gocun yapılamamasıydı.
Şener Şen ’in canlandırdığı Maho, koşe donme doneminin insanıydı. En sık kullandığı ve başını kurtarıp yeni yalanlar duşunmesi icin kendisine zaman kazandıran cumlesi; “Yaptım ama niye bir sor”du.
Koylusu Bilo ve arkadaşlarını kandırıp, onları Almanya yerine İstanbul ’a bırakınca, Bilo once buyukşehirde tutunmaya calışacak, ardından da İstanbul ’da bile karşısına cıkıp onu mağdur eden Maho ’dan intikam alacaktı.
8. Davarımızı kestiler, hıyarımızı yediler: Davaro
(Y: Kartal Tibet O: Kemal Sunal, Pembe Mutlu, Şener Şen, Adile Naşit, 1981)
Kemal Sunal ve Şener Şen ’in kamera karşısına gectiği Davaro, hafızalara kazınmış komedi filmleri arasında yer aldı. Hıyartolar, Davarolar ’ın davarını vurunca Davarolar Hıyartolar ’ın tarlasına girdi ve intikam icin hıyarları yedi. İşte, Memo ve Sulo gencliklerinin baharında bu kan davasıyla sınandı.
Memo, başlık parasını tamamlayıp sevdiği kızla evlenecekken, once kanlıları Sulo ’yu oldurmesi istendi. Ama Memo buna karşıydı. Sonunda Sulo ve Memo duruma bir care buldu ve yalandan vuruşmaya karar verdi.
9. Olumune rekabet: Cicek Abbas
(Y: Sinan Cetin O: İlyas Salman, Şener Şen, Pembe Mutlu, 1982)
“Âşıksan vur saza, şoforsen bas gaza”, “Sevene can feda, sevmeyene elveda”… Mahalle kahvesinde karşılıklı manilerle atışan bu adamlar ikiz gibi giyinmişti. Kırmızı deri ceketleri, kasketleri hatta turuncu atkıları bile aynıydı.
Duzenbaz minibuscu Şakir ’in yanında muavinlik yapan Cicek Abbas patronunun cakasından bezmişti. Para biriktirip ilk iş kendine elden duşme bir minibus alacak, ozgurluğunu ilan edecekti. Artık onlar kıyasıya rakipti.
10. Kadınlar başkaldırınca: Şalvar Davası
(Y: Kartal Tibet O: Mujde Ar, Şener Şen, Halil Ergun, Pembe Mutlu, 1983)
Yeşilcam ’ın erken donem sosyal icerikli hikÂyelerinden Şalvar Davası, koyun erkeklerinin zorbalığına başkaldıran kadınları anlatıyordu. Şener Şen ’in oynadığı iki eşli Omer Ağa, koyde boylesi bir kadın orgutlenmesine hazır değildi. Tabii koyun diğer erkekleri de…
Yine de Aristofanes‘in ‘Lysistrata ’ adlı oyunundan uyarlanan filmde, kadınlar yardımlaşacak ve somuru duzenine sonuna kadar direnecekti.
11. Bayılırım “Şekerpare”ye
(Y: Atıf Yılmaz O: Şener Şen, Ayşen Gruda, Şevket Altuğ, İlyas Salman, Yaprak Ozdemiroğlu, 1983)
Şener Şen, bu filmde Osmanlı doneminin cıkarcı Karakol Amiri Ziver Bey rolundeydi. Emrindekilere kotu davranıyor, esnaftan harac alıyor, doymak bilmiyordu.
Karakola atanan Bekci Cumali, tum saflığıyla Ziver ’in kurduğu carka comak sokarken, semtteki bir randevu evinde calışan Şekerpare, Bekci Cumali ve Ziver Bey arasındaki aşk ucgeni ortalığı birbirine katacaktı.
12. “Namusluymuş namussuz!”: Namuslu
(Y: Ertem Eğilmez O: Şener Şen, Adile Naşit, Ayşen Gruda, Erdal Ozyağcılar, 1984)
Şen ’in ilk başrolu olan Ali Rıza Bey karakteri, oyuncunun o gune kadar oynadığı rollerden farklıydı. Kendi halinde, durust mutemet rolu; Şen ’i yıllarca uyanık, uckÂğıtcı ve muzip karakterlerde izleyip beğenen halk tarafından yadırganabilirdi. Hatta Ertem Eğilmez, Şen ’i bu karakterin tutmama ihtimaline karşı uyarmıştı. Ama beklenen olmadı.
İşyerinin parasını caldırıp ne yaparsa yapsın cevresindekileri soyulduğuna inandıramayan bu namuslu vatandaş cok sevildi. Zimmetine para gecirdiği soylentileri yayılınca itibar goren bu karakter, toplumda o yıllarda başlayan koşe donmeciliğe Yeşilcam ’ın sıkı bir cevabıydı aslında.
13. Haraptar ’ın duşmuş ağası: Zuğurt Ağa (Y: Nesli Colgecen O: Şener Şen, Erdal Ozyağcılar, Nilgun Nazlı, Fusun Demirel, 1985)
Megafondan kısık sesle “Domates, domates” deyişini nasıl unuturuz? Haraptar Koyu ’nun eski ağası, kuraklık nedeniyle koyunu terk edip İstanbul ’a gocmek zorunda kalmıştı. Ama kolay mıydı oyle hemen uyum sağlaması? Buyukşehrin dertleri de buyuktu. Ustelik cevresindekiler bu duşmuş ağayı yapayalnız bırakmıştı.
Turkiye ’de feodalizmin cokuşunu konu alan filmde, Zuğurt Ağa oyle kolay kolay kapitalizme ayak uyduramayacaktı.
14. Dar gelirli memur: Cıplak Vatandaş
(Y: Başar Sabuncu O: Şener Şen, Salih Kalyon, Mujde Ar, Burcin Terzioğlu, 1985)
Dort cocuklu, dar gelirli memur İbrahim, ailesini gecindirmek icin neredeyse 24 saat calışmak zorundaydı. Ama yine de yetişemiyordu. Sonunda delirmenin eşiğine geldi, soyundu ve kendini yollara attı.
Kapitalizm bu başkaldırıya izin verir mi? İbrahim populerleşip metaya donuşurken Cıplak Vatandaş da Turkiye Sineması‘nın onemli kara mizah orneklerinden birini sunuyordu izleyiciye.
15. Mesudiyeli Mesut para ile sınanıyor: Milyarder
(Y: Kartal Tibet O: Şener Şen, Munir Ozkul, Tuluğ Cizgen, 1986)
Yine kolay yoldan zenginleşme, yine parayla imtihan meselesi. Mevzu paraysa gerisi teferruattı. Tren istasyonu amiri Mesudiyeli Mesut, yılbaşında Milli Piyango ’dan buyuk ikramiyeyi kazanınca bir anda telaşa kapıldı. Ailesi Mesut ’a hic olmadığı kadar iyi davranmaya başlamıştı. Herkes ve her şey Mesut ’un eski, sakin ve guvenli dunyası icin tehlikeye donuşuyordu. Zaten Mesut da cok gecmeden eski, sakin ve guvenli dunyasının kocaman bir yalandan ibaret olduğunu anlayacaktı.
16. Eski usûl adam: Muhsin Bey
(Y: Yavuz Turgul O: Şener Şen, Uğur Yucel, Şermin Hurmeric, 1987)
Turkucu olmak isteyen Ali Nazik, prensiplerine bağlı, biraz da eski kafalı muzik yapımcısı Muhsin Bey ’in kapısını calınca bu macera bir onur mucadelesine donuşecekti.
Muhsin Bey, unlu olmak isteyen bu toy delikanlıya muziği ve sahneyi oğretecek, onu adeta yoğuracaktı. Peki, gunu gelip Ali Nazik şohrete kavuştuğunda Muhsin Bey ’e hak ettiği vefayı gosterebilecek miydi? Turkiye sinemasının kult filmlerinden Muhsin Bey ’de, Şen yıllarca birlikte calışacağı Uğur Yucel ile ilk defa kamera karşısına geciyordu.
17. Buyuk devlet, kucuk halk: Selamsız Bandosu (Y: Nesli Colgecen O: Şener Şen, Ali Uyandıran, Ustun Asutay, Uğur Yucel, 1987)
Selamsız, Anadolu ’da ucra bir belediyeydi. Gazeteler bile buraya ancak iki gun sonra geliyordu. Burayı devlet bile unutmuştu. Ama o da ne? İlk defa, buradan trenle bir
cumhurbaşkanı gececekti. Belediye başkanı, bu haberi alınca kolları sıvadı. Devlet erkÂnının ilgisini bir nebze cekebilmek icin hemen bir şeyler yapılmalıydı.
Turkiye ’de buyuk devlet ve kucuk halk algısının altını iyice cizen bu politik taşlamada Şener Şen, Ankara ’nın dikkatini cekebilmek icin cabalayan belediye başkanı rolundeydi.
18. Absurtluğun zirvesinde bir komedi: Arabesk (Y: Ertem Eğilmez O: Mujde Ar, Şener Şen, Uğur Yucel, Necati Bilgic, 1988)
Absurt sinema neydi? Absurt sinema işte buydu! Ertem Eğilmez ’in hasta yatağında tamamladığı son filminde Şener Şen, aşk yuzunden collerde dolaşıp “Allahım kor et beni” diye şarkılar soyleyen bir adamdı. Yanlış anlaşılmalar yuzunden aşkını kaybetti, mahpuslara duştu, kor oldu.
Tam “Onlar erdi muradına..” diyecekken, bin turlu aksilikle boğuşan ve kavuşamayan iki sevgilinin trajikomik oykusu, arabesk filmlerinin butun klişelerini bunyesinde topluyordu.
19. Eli lezzetli zoraki politik: Zengin Mutfağı
(Y: Başar Sabuncu O: Şener, Şen, Nilufer Acıkalın, Gokhan Mete, 1988)
Vasıf Ongoren‘in aynı isimli oyunundan uyarlanan Zengin Mutfağı ’nda, aşcı Lutfu Pehlivan birbirinden lezzetli yemekler peşindeydi. Başta tek derdi, hizmetinde olduğu varlıklı aileyi memnun etmekten oteye gecmeyen Lutfu Usta, Turkiye ’nin gundeminden uzak kalamayacaktı.
Turkiye ’de 1970 ’te yaşanan ve tarihe “15-16 Haziran Olayları” olarak gecen işci eylemleri, Şener Şen ’in hayat verdiği bu apolitik karakterin safını değiştirmesini sağlayacaktı.
20. İlle de sinema: Aşk Filmlerinin Unutulmaz Yonetmeni
(Y: Yavuz Turgul O: Şener Şen, Mujde Ar, Pıtırcık Akkerman, 1990)
Yine prensip sahibi ama biraz eski kafalı bir adam. Elbette devir değişmiş, onun savunduğu değerler onemsizleşmişti. Şener Şen, bu kez yıllarını Yeşilcam ’a vermiş, sayısız aşk filmi yonetmiş Haşmet Asilkan rolundeydi.
Varını yoğunu kendi deyimiyle “toplumsal icerik taşıyan donem filmi”ne yatıran Haşmet, film boyunca kafasındaki filmi cekebilmek icin didinip duracaktı.
21. Modern Karagoz ile Hacivat: Golge Oyunu (Y: Yavuz Turgul O: Şener Şen, Şevket Altuğ, Larissa Litichevskaya, 1992)
Pavyonda calışan iki komedyendi onlar. Ustelik ilişkileri bununla sınırlı değildi. “İkili komedyenlik oyle bir meslek ki sırtın ortağına donuk olsa bile onun ne duşunduğunu bilirsin” diyecek kadar iyiydi araları, Mahmut ve Abidin ’in.
Sonra bir gun pavyona sağır ve dilsiz bir kadın geldi ve ikilinin dostluğu aşkla sınanıverdi. Şener Şen ’in capkın ve madrabaz Abidin ’i canlandırdığı film, izleyiciyi “Gercek nedir?” sorusunun peşine takan modern bir masal gibiydi.
22. Değişmeyen tek şey değişim: Amerikalı http://www.youtube.com/watch?v=eAxtDpofZHI
(Y: Şerif Goren O: Şener Şen, Lale Mansur, Eray Ozbal, 1993)
Kovboy filmlerinden fırlamış gibi duran “Şeref the Turk”e odaklanan Amerikalı, Turkiye ’nin kucuk Amerika ’ya donuşmesinin de hikÂyesiydi aslında.
Ulkesinden 20 sene uzak kalan ve Amerika ’da zenginleşen Şeref, geri donduğunde eski aşkının peşine duşecekti. Ama buralar cok değişmişti. ‘Ozel Bir Kadın‘ (Pretty Woman), ‘Temel İcgudu‘ (Basic Instinct), ‘Evde Tek Başına‘ (Home Alone) ve ‘Thelma & Louise‘ gibi 90 ’ların populer filmlerinin kult sahnelerine selam gonderen film, Şerif Goren‘in onemli komedileri arasında yer alıyordu.
23. İstanbul ’un kuralları bambaşka: Eşkıya
(Y: Yavuz Turgul O: Şener Şen, Uğur Yucel, Yeşim Salkım, 1996)
Bu film Turkiye sinemasının durgunlaştığı 1990 ’larda fısıltı gazetesiyle bir rekor kırdı. 2,5 milyon kişiye ulaştı. O gun bugundur son eşkıya Baran ’ın vakur duruşunu unutmadık.
35 yıl once ihanet yuzunden Cudi Dağları ’nda yakalanan Baran, hapisten cıkınca cocukluk aşkı Keje ’nin peşinden İstanbul ’a geldi. Trende tanıştığı Beyoğlu ’nun bitirimi Cumali de artık yeni arkadaşıydı. Ama şehrin arka sokaklarında, kumar, uyuşturucu ve ihanet peşlerini bırakmayacaktı.
24. Cunku onun adı NÂzım: Gonul Yarası (Y: Yavuz Turgul O: Şener Şen, Meltem Cumbul, Timucin Esen, 2005)
2000 ’lerin ortalarında seyircileri yeniden heyecanlandıran bu Yavuz Turgul ve Şener Şen ortaklığı pek cok eski Yeşilcam filminden ve yerli diziden esintiler taşıyordu.
Yıllarca Anadolu ’da oğretmenlik yapıp İstanbul ’a donen NÂzım Bey, taksicilik yaparken turkucu Dunya ile tanışınca bilmediği bir dunyaya girecekti. Dunya, kızıyla birlikte bir turlu yakasından duşmeyen kocasından kacmıştı. İdealleri uğruna ailesinden uzak kalan NÂzım, bir taraftan hayatını duzene koymaya calışırken bir taraftan da bu anne kıza kol kanat gerecekti.
25. Sadece racon kesmiyor: Kabadayı
(Y: Omer Vargı O: Şener Şen, Kenan İmirzalıoğlu, Aslı Tandoğan, 2007)
Yılların kabadayısı Ali Osman, sevdiklerini korumak icin Âlemlere donmek zorundaydı. Ama camianın eski havası kalmamış, yeni cocuklar işi sadece govde gosterisine cevirmişti. Sevdiklerini korumaya calışan meşhur kabadayıyı oynayan Şener Şen, bu filmde bir kere daha ağır adam rolunun hakkını veriyordu.
26. Avcı gerceğin peşinde: Av Mevsimi (Y: Yavuz Turgul O: Şener Şen, Cem Yılmaz, Cetin Tekindor, 2010)
Bir cinayet soruşturması sırasında hayatları alt ust olan uc polise odaklanan Av Mevsimi son donem Turkiye sinemasında one cıkan bir polisiyeydi. İzleyiciyi huzursuz eden golgeler ve sisler arasında genc bir kadının olumuyle başlayan takip, umulmadık yerlere varacaktı.
Av Mevsimi ’nde usta oyuncu Şen, cinayet masasının gediklisi, burnu iyi koku alan, bu yuzden de “Avcı” lakaplı Ferman karakterine hayat verdi. Kalın cerceveli gozluğu, sakin ve kontrolunu kaybetmeyen duruşuyla onun cozemeyeceği cinayet yok gibiydi.
27. Dizi Bonusu – “Koşun başlıyor!”: İkinci Bahar 1998-2001 yıllarında bu dizinin yayın saatinde sokaklardakiler eve koşar, evdekiler cayını, cekirdeğini alıp başkoşeye kurulurdu. Finalini 15 milyon kişi izledi. Samatya ’da birbirine duşman iki kebapcı arasındaki mucadelenin anlatıldığı İkinci Bahar, Turkiye ’nin masum yuzuydu.
Turkan Şoray ile zengin ve hırslı rakibine karşı mutevazı bir kebapcıyı canlandıran Şener Şen, 40 yıllık kebapcı gibi etleri şişe diziyor, pişiriyordu. Şen ve Şoray ’a dizide Ozan Guven ve Nurgul Yeşilcay gibi genc yetenekler eşlik etmişti.