Ne yazık ki her yıl pek cok insan, ceşitli sebeplerle yaşamını yitiriyor. Ozellikle trafik kazaları nedeniyle olum oranı oldukca fazla. Nitekim depremlerde de pek cok canı yitiriyoruz. Depremlerde arama kurtarma ekipleri enkaz calışmalarını buyuk bir titizlikle yurutuyor. Enkaz altında olan kişilere oncelikle damar yolu acılıp sıvı veriliyor. Bunun bir nedeni var. Enkaz altında kalan kişiler ezilme tehlikesi ile karşı karşıya. Eğer bilincli mudahale edilmezse hayatlarını kaybedebilirler. Bu nedenle de enkaz altında kalan kişilere her ne kadar yardım edilmek istense de mutlaka bir doktor beklenmeli. Cunku enkaz altında kalanlar olume neden olan Crush sendromu, (veya travmatik rhabdomiyolizis) yaşayabiliyorlar. Peki crush sendromu nedir? Belirtileri nelerdir?
Crush sendromu; en basit tanımıyla vucut dokularının kısmen veya tamamen ezilmesi veya baskıya maruz kalması sonucunda oluşan odem, şok, bobrek yetmezliği, kalp ve solunum yetmezliği gibi sonuclara verilen isim
Sendrom ilk olarak 1909 yılındaki Messina depreminde tanımlandı. Depremden sağ kurtulan kişilerin halsizlik ve odem gibi belirtiler ile oldukleri gozlemlendi
O yıllardan beri de crush sendromu uzerine araştırmalar ve calışmalar devam ediyor.
Sendrom ozellikle, iş ve trafik kazalarındaki darbe alan, cığ duşmesi ile kar kitlesinin altıda kalan ya da enkaz altında uzun sure kalan kişilerde gorulebiliyor
Ezilme olarak tanımlanan crush sendromunda, ağır ezilmeler yaşandığında sıvı kana karışıyor ve kan basıncı duşuyor. Crush sendromunun belirtileri nelerdir?
Crush sendromu, kas zedelenmesi ve akut bobrek yetmezliği ile ortaya cıkıyor. Bu sendrom ile birlikte bobrek kan akışı azılıyor ve doku zedelenmeleri meydana geliyor. Bu şekilde kişide akut bobrek yetmezliği ortaya cıkıyor ve cildi de beraberinde etkileyen bir sendrom yaşanıyor. Ezilme sendromu olarak da tanımlanan crush sendromunun belirtileri ise şu şekilde;
– İdrarın renginin kahverengi olması
– Kalp carpıntısı
– Ciltte odem meydana gelmesi
– Duşuk tansiyon
– Halsizlik
– Ritim bozukluğu (Aritmi)
Crush sendromuna ne sebep olur?
Sendrom, ozellikle yıkıcı deprem gibi doğal afetlerde enkaz altında kalan kişilerde ortaya cıkıyor. Sendroma şiddetli ezilmeler neden oluyor. Cığ duşmesi, iş kazaları ya da trafik kazaları da sendroma neden olabiliyor.
Crush sendromu tedavi edilebiliyor mu?
Crush sendromunda birincil tedavi yontemi sıvı tedavisi. Enkaz atlında kalan hastaların hayat fonksiyonlarının normale donmesi ve ezilmiş olan hucrelerin tekrardan tedavi edilmesi amacı ile sıvı tedavisi uygulanıyor.
Kanı onemli olcude etkileyen sendromda, hastanın durumuna gore tedavi mumkun. Oncelikle bu sendromu yaşayan kişilerde kan dengelenmeye calışılıyor. Kişinin şoka girmemesi icin onlem alınıyor. Hastalara sıvı enjekte ediliyor. Ayrıca crush sendromunda potasyum değeri de duşuruluyor.
Ote yandan sendrom olumlere de neden olabiliyor. Sendrom nedeniyle, hipovolemik şok, hiperkalemi, hipokalemi, metabolik asidoz, akut myoglobulinurik bobrek yetmezliği gelişebiliyor. Bu da ne yazık ki kişinin olumune neden oluyor.
Kaynak: 1