Renk korluğu testi ile ilgili detaylarımıza gececeğiz elbette. Ama oncesinde bu testin ortaya cıkmasına sebep olan bir durumdan bahsetmemiz yerinde olacak. Dolayısıyla renk korluğu hakkındaki bilgileri derlememiz lazım. Bu acıdan yaklaştığımızda, konunun uzmanlarının renk korluğunun bir hastalık olmadığını belirttiklerini soyleyebiliriz.
Bu satırları okuduğunuza gore konu ilginizi cekti demektir. Bu konuyla ilgili olabilecek; “11 Farklı Fiziksel Duruma Sahip İnsanların Penceresinden Dunyanın Gorunumu” başlıklı yazıyı onerebiliriz. İsterseniz “Gorme Duyusunu Geliştiren Vitamin: A Vitamini Nedir? Faydaları Nelerdir?
başlıklı iceriğimize de goz atabilirsiniz.
Nedir bu sağlık sorunu? Bu sağlık sorunu icin ‘canlının gorme merkezinde ozel bir pigment molekulunun bulunmaması ’ şeklinde bir tanım yapabiliriz. Bununla birlikte ‘olması gerekenden daha az bulunması ’ durumudur aynı zamanda. Soz konusu bu eksiklik sonucunda farklı renklerin cevresinde var olan diğer renklerin ayırt edilmesi zorlaşır. Hatta yer yer bu ayırt etme şansını gercekleştirmek imkansız hale gelir.
Daha acık belirtmemiz gerekirse bilimin bu konudaki tanımı 3 ana renk ile ilgili algılamaya odaklanıyor. Bu durum; kırmızı, yeşil ve mavi renklerden en az bir ya da birden fazlasını ayırt edememektir.
Bu konuda ilginc bir bilgi daha verelim; renk korluğu olmayan erkeklerin kız cocukları renk koru olmamakla birlikte renk korluğunun taşıyıcısı durumundadırlar. Taşıyıcı kadınların erkek cocuklarının yarısı da renk koru olarak doğmaktadır. Annenin renk koru olduğu durumda, erkek cocuklar renk koru olarak doğmaktadır. Baba renk koru, anne taşıyıcı ise doğacak her cocuk %50 olasılıkla renk koru olacaktır. Cunku renk korluğu X kromozomu ustunde taşınan bir genle tetiklenen bir durumdur.
Renkli gorme yeteneği sadece insanda var olan bir ozellik değildir. Bununla ozellik; balıklar, amfili boyunlar, bazı surungenler, bazı kuşlar, arılar ve kelebeklerde de bulunur. Gozde, ağ tabakada koni olarak bilinen hucreler renklerin algılanmasını sağlar. Bu hucrelerin mavi-mor, yeşil ve sarı-kırmızı dalga uzunluklarındaki ışığa duyarlı olan uc turu vardır. Zedelenen ya da olmayan hucrenin turu, renk korluğunun turunu belirler. Renk korluklerinin buyuk bir bolumu eşeye bağlı cekinik kalıtımla kuşaktan kuşağa gecer.
Renklerin algılanmasını gucleştiren bu konu ile ilgili one cıkan iki kavram: Protanopi ve doteranopi Birey, kırmızı renge duyarlı olan koni hucreleri yok ise (protanopi) kırmızı renk korluğu yaşıyor demektir. Ancak mavi renge duyarlı koni hucreleri yok ise mavi renk korluğu durumu soz konusudur. Bunlara ek, yeşil renge duyarlı koni hucreleri yok ise (doteranopi) yeşil renk korluğu yaşıyor demektir.
Kişi, koni hucresinin olmadığı bir durum olan protanopi renk korluğunde sadece koyu kırmızı rengi algılamaz. Kişinin gorduğu renkler koni hucreleri durumu ile ilgili olarak yeşil, mavi ve bu iki rengin karışımıyla gorulen renkler olur. Yeşil ayrımı yapan yeşile duyarlı konilerin bulunmadığı doteranopi renk korluğu durumunda ise durum farklıdır. Cunku bu kişi, boyle bir durumda yalnızca kırmızı ve mavi renkler ile bunların karışımını gorur. Yeşil renkler ayırt edilemez.
Yalnızca tek renk konisinin mevcut olduğu durumlar da vardır. İşte bu tur durumlarda diğer iki renk konisinin olmadığı gorme sorununa monokromatik renk korluğu denilmektedir. Orneğin, sadece mavi rengi algılayan mavi renk konilerinin mevcut olduğu bir durum duşunelim. Bu halde, kırmızı ve yeşil renk konilerinin olmadığı durumlarda kişi, bu renkleri ayırt edemeyecektir. Monokromatik renk korleri sadece mavi ve sarı renkleri tanımlayabilir. Bu durumu, kırmızı-yeşil renk korluğu olarak biliyoruz.
Renk gorme ile ilgili olarak uc koninin de olmadığını varsayalım. Bu durumdaki bir kişi icin renkler, yalnızca siyah ve beyazdan ibarettir (anopi). Bu durumdaki kişi tam renk koru olarak nitelenir. Bazı insanlar trikromat olmakla birlikte renk ayırabilme kabiliyetleri zayıf olabilir. Bu durumdaki kişilerin sıkıntısı renk gorme bozukluğu olarak adlandırılır.
Renk Korluğu Testi Renklerin icindeki sayıları goruyorsanız endişe etmenize gerek yok. Soz konusu durumun teşhis edilmesini mumkun kılan test, renk korluğunu, belirlemek icin kullanılıyor. Konu ile ilgili kaynaklara baktığımızda iki ceşit renk korluğu testinin olduğunu goruyoruz. Bu iki test ise:
Renk korluğu testi konusunda Uzak Doğu ’ya donuyoruz yuzumuzu.
Soz konusu durum icin kullanılan en yaygın test, ‘Ishihara Renk Gorme Testi. ’
Ishihara testini, Japon Goz Hastalıklar Uzmanı (Oftalmoloji) Shinobu Ishihara, 1917 yılında icat etti. Onun yayımladığı ve ilan ettiği bu yontem, bir anlamda renk algısı testidir.
Bu test, sayfalarında, ceşitli renkler, parlaklık ve boyutlarda noktalar iceren dairesel şekillerden ibarettir.
Bakıp da goremediğinizi tespit eden renk korluğu testi Testler, tek haneli, iki haneli veya yol gosteren bir dizi renkli noktalı şekillerden oluşuyor. Bununla birlikte kişi renk gorme yeteneğinde sorun yaşayıp yaşamadığını bu test ile fark edebilir. Cunku bu kişi, noktalar dizisi icinde tek haneli veya iki haneli bir rakam goruyor. Bu bozukluktan muzdarip olan kişi ise herhangi bir rakam algılayamadığı gibi normal gorme yeteneğine sahip bir kişinin gorduğunden farklı bir rakam gorur.
İshihara Renk Gorme Testi toplamda 38 şekilden (plakdan) oluşur. 14 veya 24 şekilden (plakadan) oluşan kısa versiyonlu renk korluğu testi, kapsamlı bir goz muayenesi sırasında daha yoğun kullanılmaktadır.
Muayeneye gelen hastalar genellikle İshihara şekillerine (plakalara) normal duzeydeki oda aydınlatma koşullarında bakarlar. Bu hastalar, mevcut numaraları gozlukleri ile teste tabi olurlar. Hastaların İshihara testinde bulunan rakamları net gorebilmeleri ve tanımlaması icin onemli gorulen bir durum vardır. O da, mevcut numaralı gozlukleri test esnasında kullanmaları…
Ancak bu test, kucuk cocuklarda guven sağlayacak sonucları vermeyebilir.
İshihara renk gorme testindeki, renk gorselleri tanımlamak icin kullanılan terim psodoizokromatik plakalardır. İlk bakışta, şekilde (plakada) olan renkli noktalar aynı (“izo-“) (“kromatik”) gorulmekte.
Son olarak, bunun yanlış (“psodo”) bir algı olduğunu ifade edelim. Cunku normal renkli gormeye sahip olan bir kişi icin renkleri ayırt etmek zor olmaz.. Ve boylece “saklı” olan rakamı tespit etmek mumkun olur.
İshihara Renk Gorme Testi kullanıma sunulduğundan bu yana cok sayıda testin varlığı soz konusu oldu. Tıbbi cihaz şirketleri psodoizokromatik plakaları kullanarak benzer renk korluğu testleri geliştirmişlerdir.
Orneğin, ColorDx bilgisayarlı renk gorme testi (Konan Medical), tablet bilgisayarlara indirmek icin var. Ayrıca kendi kendine uygulanan, kendi kendine puanlandıran bir uygulama olarak onem kazanıyor.
Şirketin verdiği bilgilere gore, genetik renk korluğu testine ek olarak, ColorDx uygulaması glokom, multipl skleroz, diyabetik retinopati, makula odeminin yanı sıra diğer bozukluklar ve uzun sureli ilac ve diğer maddelerin kullanımıyla ilişkili renk gorme sorunları nedeniyle yaşamın ileri safhasında gelişebilecek renk gorme yetersizliklerini de tespit edebilir.
Kantitatif renk gorme testleri Yazımıza konu olan bu durumun daha ayrıntılı bir analizi ve/veya kişinin renkleri daha kesin bicimde algılama yeteneğini belirlemek icin, kantitatif (nicel, yani sayısal) bir renk korluğu testine ihtiyac vardır.
Bu turdeki en populer test, Farnsworth-Munsell 100 Ton Testidir Farnsworth Munsell 100 Hue testi, renk gorme sorunlarını tanımlar ve derecesini belirler.
Bu test, ceşitli tonlar iceren cok sayıda kucuk disk bulunan dort tepsiden oluşur. Her bir tepsinin bir ucunda renkli bir referans disk mevcut. Test edilmekte olan kişi, tepsi icindeki diğer diskleri kademeli olarak değişen tonlarda sureklilik oluşturacak şekilde duzenlemelidir.
Doğru sonuclar elde edilebilmesi icin, Farnsworth-Munsell 100 Ton Testi doğal gun ışığını mumkun olduğunca yakın bicimde simule eden bir goruntuleme kabininde uygulanmalıdır. Ayrıca hekimler, renkli diskler sonucları etkileyebilecek renk doygunluğu kaybını onlemek icin en az her iki yılda bir değiştirmeyi oneriyor.
Her bir renkli diskin altında, sonucların bir anahtara gore puanlandırılmasına olanak sağlamak icin bir numarasoz konusu. Kapakların test dizisi ve doğru dizisi arasındaki eşleşme ne kadar yakınsa, kişinin renk algılaması o kadar iyidir.
Bu duzende, 100 Ton Testi test edilmekte olan kişinin renk koru olup olmadığını tespit edebilir ve ayrıca, renk korluğunun turunu ve şiddetini belirleyebilir.
Farnsworth-Munsell D15 Testi adını alan ve “— 100 Ton” testinin kısaltılmış surumu, farklı tonlarda sadece 15 numaralandırılmış disk iceriyor. Ishihara Renk Gorme Testi gibi D15 testi de sadece renkli gorme taraması icindir ve kişinin renk korluğunun şiddetini olcemez.
Bu teste kimler girmelidir? Soz konusu bu renk testi, renk algılamasının onemli olduğu bir mesleği yapmayı duşunen her kişiye uygulanmalıdır. Ornekler arasında elektrikciler, ticari sanatcılar, tasarımcılar, teknisyenler ve belirli imalat ve pazarlama personeli yer alır.
Bu tıbbi durumun kişinin iş performansı uzerindeki etkisi, buyuk oranda pozisyonun renkle ilgili gerekliliklerine ve kişinin renk gorme yetersizliğinin şiddeti ile direkt ilgili bir konumda.
Coğu durumda, renk korluğu nedeniyle engelli olma korkuları sağlam bir temelden uzak goruşleri meydana getiriyor. Rahatsızlığın doğuştan var olması nedeniyle, renk koru olan coğu kişi renk gorme yetersizliğinin farkında değildir ve gunluk yaşamlarına onemli olcude mudahale ettiğini fark etmemektedir.
Bu sağlık durumu ile ilgili olarak konsensusun ortaya cıktığı bir tedavi yok. Ancak bazı durumlarda ozel renklendirilmiş kontakt lensler, kişinin belirli renkler arasındaki farklılıkları algılama kabiliyetini iyileştirebilir.
Cevrim ici renk korluğu testleri Cevrim ici ortamda pek cok renk korluğu testi bulunmaktadır. Bunların coğu Ishihara tarama testinin varyasyonları olup, ceşitli kalite derecelerinde sunulmaktadır.
Herhangi bir renk korluğu testinin doğruluğu icin renklerin doğru şekilde temsilinin esas olması nedeniyle, cevrim ici renk gorme tarama testlerinden elde edilen sonuclar şuphelidir. En kesin sonuclar icin, goz doktorunuza gorunun ve uygun aydınlatma altında standart test materyallerini kullanarak eğitimli bir uzman tarafından uygulanan renk korluğu testine girin.
En yaygın renk korluğu testi ile ismini duyuran Shinobu Ishihara kimdir? Ishihara Shinobu, 25 Eylul 1879 tarihinde Japonya ’nın Tokyo şehirnde dunyaya geldi. – Izu Yarımadası , 3 Ocak 1963), renk korluğunu tespit etmek icin Ishihara renk testini oluşturan Japon bir goz doktoruydu . O bir ordu cerrahıydı .
Ishihara, tıp alanında, 1905 ’te askeri bir burs ile okuduğu universiteden mezun oldu ve derhal Japon İmparatorluk Ordusu ’nda askeri tabip olarak gorev almaya başladı. Tıp tarihindeki onemli cerrahlardan biri olan bilim insanı, daha sonra oftalmoloji alanında uzmanlaşmaya yoneldi.
1908 yılında, kendini oftalmik araştırmalara adadığı Tokyo Universitesine dondu. 1910 ’da Ordu Tıp Fakultesi ’nde eğitmen oldu.. Orada hastaları gormenin yanı sıra, “savaş alanı oftalmolojisi” ve ustun askerlerin nasıl secileceği uzerine araştırmalar yaptı. Askeri Tıp Okulunda calışırken, ustleri, kendisinden askeri acemileri renkli gorme anormallikleri acısından taramak icin bir test tasarlamasını istedi. Asistanı, plakaları test etmesine yardım eden renk koru bir doktordu. Bu bilim insanı,ilk grafikleri sulu boya yardımıyla elle boyayarak hiragana karakterleri tasvir etmiştir .
Ishihara renk gorme testi Ishihara adı, 1917 yılında kendisinin bizzat tasarladığı test sayesinde dunyanın duyduğu bir isim. Bu test kapsamında, hekim, bir deneğe renkli bir desen gosteriyor. Ardından orada hangi sayıları gorduklerini soruyor. Farklı renk korluğu formlarına sahip denekler, olmayanlara farklı cevaplar verir. Ishihara ayrıca Japon gorme keskinliği cizelgesi ve yakın noktayı belirlemek icin bir aparat geliştirdi. Ve soz konusu olan her ikisi yontem de, Japonya ’da hala yaygın olarak kullanılıyor. kendisi ayrıca trahom ve miyopi calışmalarına destek vermekten kacmadı.
1908 ’de Ishihara , Jujiro Komoto ’nun yanında okuyan Tokyo İmparatorluk Universitesi ’nde oftalmoloji alanında yuksek lisans programına girdi . Ardından Almanya ’da Profesor Wolfgang Stock, Theodor Axenfeld ve Carl von Hess ’in yanında calıştı. Ishihara, 1922 ’de Tokyo İmparatorluk Universitesi Oftalmoloji Bolumu ’nde Komoto ’nun yerine profesor ve başkan olarak gorev almaya başladı ve bu gorevini 1940 yılına kadar surdurdu.
Ishihara cok mutevazı bir yaşam surdu ve hicbir maddi varlığa ilgi duymadı. Emekli olduktan sonra İzu Yarımadası ’ndaki bir kaplıcanın yakınında kendisine bir kulube inşa eden oğrencileri tarafından buyuk saygı gordu. Orada bir taşra doktoru olarak gorev yaptı, komşuları icin klinikler yonetti ve hicbir ucret istemedi. O gunlerdeki gelenek olduğu gibi, hastalar minnettarlıklarının jetonlarını evde yetiştirdikleri urunlere ve kucuk miktarlarda paraya bıraktılar. ıshihara, harcamalarını karşıladıktan sonra kalan tum parayı koylulere iade etti. Bilim insanı Ishihara, meydana getirdiği bu fonlar sayesinde koy cocukları icin bir kutuphane ve calışma odasının var olmasını sağladı. Kendisini, 3 Ocak 1963 tarihindeki vefatına dek gercekleştirdiği girişimler sayesinde hayırsever olarak tanıdığımız bir bilim insanı olarak anabiliyoruz.
Peki bu sağlık sorunun tedavi yontemi nedir? Konunun uzmanlarına gore renk korluğu, ilacla veya ameliyatla tedavisi olan bir durum değil. Fakat bununla birlikte ‘Chromagen ’ isimli ozel bir lens sistemi sayesinde renk koru hastalarının şikayetlerine cozum uretmek mumkun. Bu tedavi surecinde ozel renk filtreleri sayesinde goze gelen ışığın dalga boyunun değişmesi soz konusu oluyor. Ve hal boyleyken de hastanın renkleri algılaması ve ayırt etmesi mumkun hale geliyor.
Konuyu neden merak ettik? Arama motoru Google, internet kullanıcılarının dikkatini cektiğini ifade ediyor. Bu konuyla ilgili Google ’un sunduğu ve aşağıda yer alan anahtar kelimeler, konunun merak uyandırdığını gosteriyor. İşte o anahtar sozcukler:
Renk korluğu testiRenk korluğu gozluğuDetaylı renk korluğu testiRenk korluğu nedir?Detaylı renk korluğu testi yaptıraiblir miyim?Renk korluğu lensiIshihara ShinobuRenk korluğu testi yapShinobu Ishihara kimdir?Renk korluğu ceşitleriTam renk korluğuRenk korluğu kitabıKırmızı yeşil renk korluğuRenk korluğu testiEnchroma gozlukRenk korluğu gozluğuRenk korluğu kitabı