Gelişen teknoloji ile beraber, pek cok alanda onemli değişimler yaşanıyor. Tıp sektoru de teknolojik gelişmeleri yakından takip ediyor. Ustelik bu gelişmelere kolayca adapte olabiliyor. İnsan sağlığını koruyabilmek ve yaşam kalitesini yukseltebilmek adına, her gecen gun yeni tedavi yontemleri ve yeni uygulamalar gelişiyor. Yapılan bazı calışmalar veya bazı tedavi yontemleri “cılgınca” gorunse de sağlık sektoru insan yaşamını daha iyi bir hale getirebilmek icin elinden geleni yapıyor. İşte yakın tarihte ortaya cıkan en onemli 9 tıbbi gelişme…
1. Antimikrobiyal direncle savaş Bakteriler, virusler veya mantarlar zamanla değişime uğrayarak daha once kullanılan ilaclara karşı direncli hale geliyor. Butun dunyada onemli bir sorun olan bu durum, “Antimikrobiyal direnc” olarak isimlendiriliyor. antimikrobiyal direnc sebebiyle zaman zaman basit enfeksiyonlar bile olumcul olabiliyor…
Son donemde yapılan calışmada, bilim insanları enfeksiyonların davranışları ongormeyi başaran bir sistem ortaya cıkardılar! Boylece, enfeksiyonlara karşı yeni antibiyotikler uretebilmek ve mikrobiyal hastalıları tedavi edebilmek icin avantajlı bir konum elde ettiler!
2. Kanser tedavisi Son donemde ortaya cıkan yeni bir tedavi yontemi, bağışıklık sisteminin kanser hucreleri ile savaşmasını sağlıyor. Bu yeni tedavi bicimine “immunoterapi” adı veriliyor. “İmmunoterapini” oldukca onemli bir tıbbi gelişme. Ustelik ilerleyen yıllarda daha da gelişeceği duşunuluyor. Ote yandan, doktorlar bu tedavinin kanserin erken evrelerinde uygulanması gerektiği kanaatinde.
Kanser tedavisi icin yoğun calışmaların yurutulduğu bir başka alan ise aşılar. Bazı ilac şirketleri mRNA aracılığıyla kanserle mucadele edebilecek aşılar geliştirmeye calışıyorlar. Aşı calışmalarında şirketlerin odak noktası, kişiselleştiriliş mRNA aşılarını uretebilmek.
Kanserle savaş icin bilim insanlarının onem atfettiği bir başka tedavi umudu ise T hucreleri. Bilim insanları, T hucrelerinin de tıpkı bağışıklık sistemi gibi, zararlı organizmalara karşı savaşabileceğine inanıyorlar. İki yıl once gercekleştirilen bir deneyde T hucrelerinin kanserli hucrelerle savaştığı gozlendi. Deneyde kanserli deri, kan, akciğer kolon ve bobrek hucreleri T hucreleri tarafından ortadan kaldırıldı. T hucreleri ile gercekleştirilen kanser tedavisinde, T hucrelerinin gen yapısı değiştiriliyor. İlk olarak kanser hastasından alınan kan orneğinden T hucreleri ayrıştırılıyor. Genetiği değiştirilen T hucrelerine, kanserli hucreleri tespit edebilen reseptorler yerleştiriliyor. Genetiği değiştirilmiş hucreler, tekrar hastaya enjekte ediliyor. Bu sayede T hucreleri kanserli hucreler ile savaşabiliyorlar.
3. Nanoteknoloji alanındaki gelişmeler Nanoteknoloijinin sağlık sektorunde kullanımı, son donemlerin en onemli tıbbi gelişmeleri arsında. Ozellikle Covid- 19 salgınında, nanoteknolojinin guvenilir bir yardımcı olduğu bir kere daha kanıtlanmış oldu. Cunku mRNA aşılarının uretilmesinde, nanoteknolojiden yararlanıldı.
Ote yandan hastalıkların teşhis edilmesinden yeni ilacların uretilmesine kadar pek cok alanda nanoteknoloji kullanılmaya devam ediyor. Orneğin “yavaş salınımlı ilaclar” uzerinde, nanoteknoloji yoğun bir şekilde kullanılıyor. Nanoteknolojinin yaygın kullanılabilir hale gelmesi son derece kıymetli bir tıbbi gelişme. Ustelik, ilerleyen donemde yeni teknolojilerle birleşerek insan hayatını kolaylaştırmaya devam edeceği duşunuluyor…
4. Genetik calışmalar Yakın donemde, gen calışmaları alanında cığır acıcı gelişmeler yaşandı. Bilim insanları, bir hucreyi eskisinden cok daha kolay bir şekilde “değiştirebiliyorlar!” Gen calışmaları, ozellikle kan hastalıkları ve kalıtsal korluğun tedavisine katkı sağlıyor.
Ancak bazı bilim insanları, “gen değiştirme” işlemlerinde bazı etik kaygıları on plana cıkartıyorlar. Her şeye rağmen gen uzerine yapılan calışmalar farklı alanlarda surduruluyor.
5. Mikrobiyom uzerine yurutulen calışmalar İnsan vucudunda milyarlarca tek hucreli canlı,mantar ve bakteri yaşıyor! Mikrobiyom, insan vucudunda yaşayan mikroskobik canlılara verilen genel isim. Ustelik bunlar insan sağlığını korumakla gorevli! Ote yandan, mikrobiyom kişiden kişiye gore değişkenlik gosteriyor. Bu sebeple mikrobiyom uzerine ideal bir modelleme cıkarmak mumkun değil. Ancak bilim insanları mikrobiyoma dair en ideal koşulları ortaya cıkarabilmek icin calışmalarını surduruyorlar…
6. Ameliyatlarda robotların devri! Robotik alanındaki yenilikler de son donemin onemli tıbbı gelişmeler arasında! Ozellikle “Da Vinci” isimli robotik cerrahi sistem, tıp ve robotik alanlarındaki pek cok yeni calışmaya onculuk ediyor. Ote yandan bilim insanlarına gore 10 yıl icerisinde robotik teknolojisi daha da gelişecek ve “bağımsız robotlar” hastanelerde de gorev alacaklar! Bu teknolojisinin sağladığı avantajlar sayesinde, zorlu ve hassas ameliyatlar cok daha kolay bir şekilde gercekleştirilebilecek. Bu onemli tıbbı gelişme sayesinde insanların yaşam kalitesinde onemli bir artış olacağına inanılıyor.
7. Yaşlanmak tarihe karışabilir! Dunya Sağlık Orgutu ’ne gore, gunumuzde ortalama yaşam suresi 73 yıl. Bu rakam daha onceki yuz yıllara kıyasla oldukca yuksek. Ancak bilim insanları ortalama yaşam suresini uzatmak icin yoğun bir şekilde calışıyorlar. Bu calışmalar doğrultusunda, 2006 yılında onemli bir adım atılmıştı. Yetişkin hucreleri “kok hucreye” donuşturen bir sistem sayesinde onemli bir tıbbı gelişme ortaya cıkmıştı. Geliştirilen sistem sayesinde hucrelerin “gencleşebileceğini” ispatlanmıştı. Gunumuzde, yaşlanmayı yavaşlatmak veya yok etmek uzerine yapılan calışmalar devam ediyor…
8. Organ nakli eskisinden daha kolay! Teknolojik gelişmelerin tıp sektorundeki en onemli orneklerinin gorulebildiği bir başka calışma sahası ise organ nakilleri uzerine yapılan araştırmalar. 3D veya biyoyazıcılarda uretilen organlar ve dokular, pek cok hastanın hayatını kurtarıyor. Ote yandan genetik alanındaki gelişmeler de organ nakillerini yakından ilgilendiriyor. Genetiği, insanlara fayda sağlayacak şekilde değiştirilmiş hayvan organları da nakillerde kullanılıyor. Bunun yanı sıra, nakledilen organların yaşam suresini uzatabilmek adına gercekleştirilen araştırmalar devam ediyor.
9. Norobilim alanındaki calışmalar Norobilim uzerine yapılan calışmalar ve sonucları en onemli tıbbı gelişmeler arasında gosteriliyor. Sadece zihin gucuyle yazı yazılmasına olanak tanıyan cipler, fiziksel engellerini norobilim calışmalarıyla aşan insanlar, sevindirici olduğu kadar şaşırtıcı da! Norobilim calışmaları daha şimdiden insan yaşamında onemli bir yer tutsa da bu calışmalar henuz başlangıc aşamasında sayılıyor. Ancak yine de bu alanda ortaya cıkacak en ufak bir tıbbi gelişme, norolojik hastalıkların tedavi edilebilmesi icin en buyuk alternatif konumunda.
Kaynak: 1