Cocukluk yıllarının en saf, en temiz hali; sanıyoruz ki okul sıralarıyla ilk kez tanışılan o anlarda saklıdır. Cunku bir cocuğun sıcacık evinden, annesinin guvenli kollarından ayrılıp kendisini sınıf oğretmenine emanet ettiği o gunler, o an icin bunu bilmiyor olsa bile, aslında butun hayatını etkiler. Bunun en buyuk kanıtı da, ilkokul yıllarımıza ait anıları ya da oğrendiğimiz temel şeyleri, uzerinden kac yıl gecerse gecsin, bugun hala unutmamış olmamız.
İşte şimdi sizinle paylaşacağımız şeyler de, sizi, şu an nerede ve ne konumdaysanız; veya hangi yaştaysanız; oradan alıp, ilkoğretim yıllarınızın tam ortasına bırakacak. Bir daha da geri almayacak. Zaten donmek isteyeceğinizi de sanmıyoruz. Buyrunuz, kucuk yaşınızda aklınıza kazınmış bazı nostaljik şeyler.
1. Ege Bolgesi ’nde dağlar denize dik, Akdeniz ve Karadeniz ’de paraleldir.
Denizin ılımanlaştırıcı etkisinin ic kesimlere sokulmasına ya da sokulamamasına sebebiyet veren bu bilgiyi unutmak imkÂnsızdır. Kuzey ve Guney Toroslar ve horst-graben ikilisi de bu bilgiyi tamamlayan niteliktedir.
2. Malazgirt Zaferi ile Anadolu ’nun kapıları Turklere acılmıştır.
Buyuk Selcuklu hukumdarı Alparslan ile Bizans İmparatoru 4. Romen Diyojen arasında gercekleşen Malazgirt Meydan Muharebesi ’nin en onemli sonuclarındandır kendisi. İlk ve ortaokul yıllarında akıllara devasa kapıları getirmesi olasıdır.
3. Sert unsuzler: Fıstıkcı Şahap
Sert unsuzler ya da sert sessizler olarak adlandırılan f, s, t, k, c, ş, h, p harflerinden oluşturan ve bu harfleri kolayca ezberlememizi sağlayan bir kolaylıktır. İlkokul ve Turkce oğretmenlerinin hakkında turlu turlu hikÂyeler uydurduğu kişidir.
4. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı.
Diller destan Akdeniz ikliminin tek cumlelik acıklamasıdır kendisi. Bir de bitki ortusu makiyi de unutursak ayıp olur tabii ki.
5. Avogadro sayısı.
Coğumuzun ne işe yaradığını ve nerede kullandığımızı hatırlayamadığımız ama 6,02 x 10 uzeri 23 ’un aklımıza kazındığı bilgidir.
6. Raşitizm
Diğer vitaminlerin eksikliğinde ne tur hastalıklara yakalanabileceğimizi karıştırabilirken D vitamini eksikliği sonucu yakalanılan raşitizm hastalığını unutmamız imkansızdır. Gerci Petek Dincoz ’den dolayı B12 vitamini eksikliğinin unutkanlığa sebebiyet verdiğini de oğrenmiştik bir donem.
7. Sağım sarımsak, solum soğan
Sağımızı ve solumuzu kolay oğrenmek icin bizlere oğretmenlerimiz tarafından sunulan kolaylıktır. Sağı solu oğrenirken sarımsak ve soğanı karıştırmak da olasıdır.
8. Endoplazmik Retikulum ve Golgi Aygıtı
Hucredeki organellerden en karizmatik olanlarıdır kendileri. Ozellikle Endoplazmik Retikuluma paranı bile emanet edebilirsin yeri gelirse. Bir koful, bir lizozomun yanında adı zor olmasına rağmen asla unutulmayandır.
9. Etnik-i Eterya
Osmanlı Devleti ’nin yıkılma surecinde ortaya cıkmış zararlı cemiyetlerdendir ve unutulmayanlardandır. Tabii Mavri Mira ’yı da es gecemeyiz.
10. 36-42 Kuzey paralelleri – 26-45 Doğu meridyenleri
Turkiye ’nin koordinatlarını her ne kadar yer yer karıştırsak da coğumuz unutamayız. Ayrıca batısı ile doğusu arasında 76 dakikalık zaman farkını da hatırlatmakta fayda var.
11. Hasan 2 Salak Osman 4
Evet kendisi sulfirik asidin formulunu aklımızda tutmamızı sağlayan ve oğretmenlerimiz tarafından tabula rasamıza işlenen kolaylıktır. Ortaokul sıralarında sırıtmamıza sebebiyet vermiştir.
12. Ozalt kume
Yıl 2016 ve coğumuzun hÂl neden oğretildiğini anlayamadığımız ama formulunu unutamadığımız bir matematik bilgisi. Alt kume sayısının bir eksiğidir kendileri. Alt kume dururken cakma isimli otobus firmaları gibi neden turemiştir bilinmez.
13. Almanlar yenilince biz de yenilmiş sayıldık
1. Dunya Savaşı sonucunda mağlup devletler arasında yer almamızın sebebi olarak oğretilen cumledir. Bir de savaşın cıkma sebebi olarak soylenilen “Avusturya-Macaristan İmparatorluğu veliahtının bir Sırp milliyetcisi tarafından oldurulmesi.” cumlesini de unutamayız.
14. Rezonans ve diyapozon
Yine ortaokul yıllarından adı aklımıza kazınan ve ses ile alakalı olduğu hatırlanılan fakat iceriğine dair sayısalcılar haric pek de bilgimizin kalmadığı şeylerdir.
15. Megali İdea
Fatih Sultan Mehmet ’in İstanbul ’u alıp Bizans İmparatorluğu ’na son verdiği gunden beri yururlukte olan bir Yunan ulkusu olan Megali İdea da gecmişten bugune aklımızdan cıkmayan bilgilerdendir. Ne zaman bir zararlı cemiyet, ne zaman bir Kurtuluş Savaşı konusu gecse soylenilmeden yapılamaz.
16. Brut-Net-Dara
Brutten darayı cıkardığımızda neti buluyoruz. Dara ile neti toplarsak brutu buluyoruz. Brutten neti cıkardığımızda darayı buluyoruz. Evet evet hamlamamışız daha.
17. Fasulye deneyi
İlkokul sıralarında aklımıza kazınmış bir bilgi olmasa da deneyler arasında en unutamadığımız deneydir. Yoğurt kabındaki pamukta fasulye ya da nohut yetiştirme deneyini ulkenin buyuk bir kesimi yapmıştır herhÂlde. Sobaya yakın bir yerde muhafaza edilmesi gereken yoğurt kabımızın odaya yaydığı koku da değişikti.
18. Soğut ve Domanic
Osmanlı Devleti ’nin kuruluş yıllarından bahsederken bu iki ilcemizin adını gecirmezsek olmaz. 600 yıl hukum suren devletin temelleri bu topraklarda atılmıştır. Bir de boyle muhteşem ikili olarak Eflak ve Boğdan var. Onları da anmaktan onu duyarız.
19. Anası mezar dikecekmiş
Sıfat-fiil eklerini unutmamak icin oğretmenlerimiz tarafından bizlere sunulan kolaylıklardandır. Gercekten soruları cozerken cok işe yarar. Keşke aynı kolaylığı zarf-fiil konusunda da sunsaydılar.
20. Mr. And Mrs. Brown
Her ne kadar bir bilgi olmasa da bu listemizde bu muhteşem cifti anmazsak olmazdı. İngilizce kitaplarımızın vazgecilmezi olan ciftimize uzun omurler diliyoruz efendim.
21. Bayrak şairi Arif Nihat Asya
İlkokulda onun “Ey mavi goklerin beyaz ve kızıl susu, kızkardeşimin gelinliği, şehidimin son ortusu…” dizeleri ile başlayan Bayrak şiirini unutmak ne mumkun.
22. Elmayla armutun toplanmaması
İlkokul oğretmenlerimizin problem cozerken bize sık sık soylediği ve aklımıza kazıdığı bilgilerdendir. “Elmayla elmalar, armutla da armutlar toplanır.” Problem demişken işci, havuz ve ayak problemlerine de selam olsun.
23. Rusların sıcak denizlere inme isteği
Rusya ile yapılan savaşların coğunun sebeplerinden birisi kesinlikle budur. Adamlar tarih boyunca hep sıcak deniz kovalamışlar. Cocukken Rusların sıcak denize yuzmek icin inmeyi istediklerini duşunenlerimiz vardır elbette.
24. Turnusol kağıdı
Asitle temas ettiğinde kırmızı, baz ile temas ettiğinde mavi renk veren bu kÂğıt da ortaokuldaki Fen Bilgisi oğretmenlerimizin bize kattıklarındandır ve unutulmazlardandır.
25. İ. Hakkı Talas şiirleri
İlkokulda unite sonundaki şiirlerin vazgecilmez ismidir kendileri. İsmail Hakkı Talas şiirlerini unutmuş olsak bile adını bir coğumuz hÂl hatırlar. Bir de Cahit Kulebi vardır. Onu da saygıyla anıyoruz.
26. Tumler 90, butunler 180
Tum ve butun kelimeleri eş anlamlı olmasına rağmen tumler ve butunler acıların derecelerinin farklı olmasına soyleyecek birkac sozunuz vardır elbette.
27. Obeb-Okek ya da Ebob-Ekok
İlkokulda aşırı kafa karıştıran ama unutulmayan konulardan birisi daha. Bazen Obeb-Okek bazen de Ebob-Ekok olarak karşımıza cıkmıştır. İcerik bakımından kafa karıştırdığı yetmezmiş gibi isim acısından da kafa karıştırmıştır kendileri.
28. Kadeş Antlaşması
Tarihteki ilk yazılı barış antlaşmasını unutmayanların ellerini gorebilir miyiz?
29. Turkiye bir yarımadadır
Turkiye ’nin coğrafi konumundan bahsederken. Turkiye ’nin bir yarımada olduğunu dair yapılan vurgu da ilkokulun vazgecilmezlerindendir. Hatta sonrasında yarımada olan bir ulkenin denizcilik faaliyetlerinin az gelişmiş olması da eleştrilebilir.
30. Si mi fa sol re fa mi
İstiklal Marşı ’mızın guzide notaları. Solfejde ayrı guzel, blok flutte ayrı guzeldir. Uzerine bircok şarkı notası oğrenilse de hepsi unutulur fakat İstiklal Marşı ’mızın notaları unutulmaz.
31. Cim adam
Fasulye deneyinin kardeşi olarak bir de cim adam deneyi vardır. Cim adamımız gozluklu, tatlıdır. Şoyle bir gecmişimize baktığımızda en değer verdiğimiz şeyler arasında onu gormememiz imkÂnsızdır.
32. Ucgenin ic acıları toplamı 180 derecedir
Geometride her bilgi unutulur, her konu akıldan cıkabilir fakat ucgenin ic acılarının 180 derece olduğu asla.
33. Cece sineği uyku hastalığına yol acar
5. sınıfta oğretilen bu gereksiz ama kacınılmaz bilgiyi kitaplarımıza koyan yazarımızı buradan tebrik etmek istiyorum.
34. Hergele Necip arsız karısını kesip rendeledi – Soygazlar
Soygazlar konusuna gelindiğinde ortaokul fen bilgisi oğretmenleri tarafından soygazların kolay ezberlenmesi icin oğretilen cumledir.
35. Affan dedeye para saydım
Cahit Sıtkı Tarancı ’nın ilkokul Turkce kitaplarında bulunan “Affan dedeye para saydım, sattı bana cocukluğumu…” dizeleri ile başlayan Cocukluk şiirini hatırlayanların sayısı hic de az değildir diye tahmin ediyoruz.
36. Manda ve himaye kabul edilemez
Kurtuluş Savaşı oncesi kongrelerde alınan ve bizlerin yıllar gecse de asla unutamayacağı kararlardan birisidir. Tabii cocukluk yıllarında buradaki mandanın hayvan olan manda olmadığı anlatılmalıdır. Yoksa kafaya cok değişik şekiller gelebilir.
37. Demokrasi halkın kendi kendini yonetmesidir.
İnanıyoruz ki oyledir.