Modern donemin en buyuk sanat soygunu, 1990 yılında Isabella Stewart Gardner Muzesi ’nde gercekleşti. Muze ’ye giren hırsızlar o kadar profesyoneldi ki arkalarında hicbir iz bırakmadılar. Bu nedenle FBI ve muze yonetimi tam anlamıyla cıkmaza girdi. Isabella Stewart Gardner Muzesi soygunu, on yıllar boyunca tekrar tekrar gundeme geldi. Milyonlarca dolarlık odullere rağmen olayın perde arkası asla aydınlatılamadı. Gelin, bu olayı biraz yakından inceleyelim.
1. Isabella Stewart Gardner Muzesi hem Ronesans hem de Avrupa Gotik tasarım unsurlarını icerecek şekilde inşa edildi Isabella Stewart, 14 Nisan 1840 tarihinde New York ’da zengin bir ailenin cocuğu olarak doğdu. 20 yaşına kadar bu şehirde yaşayan Isabella, iş adamı ve sanat koleksiyoncusu John Lowell Gardner ile evlendikten sonra Massachusetts ’e taşındı. 20 yaşındaki sosyetik guzel ve eşi, evlilikleri suresince dunyanın bircok kentini gorme fırsatı buldular. Isabella ’nın gezip gorduğu yerler, ozellikle Venedik ’teki Palazzo Barbaro, kendi muzesinin mimarisine ilham oldu.
Isabella, eşinin 1898 ’deki olumunun ardından Boston ’un gelişmemiş, bataklıklarla cevrili bir bolgesinden arsa satın aldı. Bu arsada hem Ronesans hem de Avrupa Gotik tasarım unsurlarını iceren buyuk bir saray inşa ettirdi. En alttaki uc kat; resim, heykel, halı, mobilya, el yazmaları, nadir kitaplar ve sanat koleksiyonlarıyla doluydu. En ust kat ise Isabella ’nın ozel konutuydu.
2. Sanat tutkunu olan Isabella, hayatının 25 yılını muze oluşturmaya adadı Isabella koleksiyonuna yeni parcalar eklemek icin duzenli olarak seyahate cıkıyordu. Aynı zamanda konferanslar duzenleyerek muzenin gorunurluğunu artırmayı amaclıyordu. Onun cabaları sayesinde evi, Amerika ’nın en sıra dışı muzelerinden birine donuşmuştu.
3. Isabella Stewart Gardner, muzedeki eserlerini koruyabilmek icin vasiyetine cok ozel bir hukum ekletti Isabella muzenin asla değişmesini istemiyordu. Bu nedenle vasiyetine şoyle bir madde ekletti: “Muze ’deki herhangi bir şey kalıcı olarak değişirse, koleksiyonun kasaya konulması, muzayede icin Paris ’e gonderilmesi ve paranın Harvard Universite ’sine bağışlanması” gerektiği şeklinde kesin ve net bir tavır ortaya koymuştu. Bu nedenle 1990 yılındaki soyguna kadar muzedeki hicbir eser yerinden dahi oynatılmamıştı.
4. Dunyanın en buyuk sanat soygununu gercekleştirmek sadece 81 dakika surdu 18 Mart 1990 tarihinde saat 01:24 ’de iki adam Isabella Stewart Gardner Muzesi ’ne girdi. Hırsızlar, 81 dakika icinde bugun 500 milyon dolar değerinde olan 13 parca sanat eserini alarak kayıplara karıştı. Calınan envanterler arasında resimler, cizimler ve 12. yuzyıldan kalma bir porselen bulunuyor. Edouard Manet ’in Chez Tortoni ’si Edgar Degas ’ın Uc atlı Jokey ’i gibi eşşiz eserler sadece 81 dakika icinde ortadan kaybolmuştu. Soygunun ardından muze yonetimi, bu eserlerin geri donuşune katkı sağlayacak bilgiler veren kişilere 1 milyon dolar odul vereceğini soyledi. 1997 yılına gelindiğinde odul 5 milyon dolara cıkmıştı. 2017 yılında ise odul 10 milyon dolardı. Ancak yine de kimse muze yonetimiyle iletişime gecmedi.
5. Soyguncular muzeye gelmeden once “calınacaklar listesi” hazırlamıştı Muze yonetiminin merak ettiği ilk soru, hırsızların neden o 13 parcayı sectiğiydi. Cunku calınan eşyalar iki ayrı katta ve uc farklı galerideydi. Gelişi guzel bir soygun olsaydı uc farklı galeriden değil tek farklı galeriden sanat eserleri calınırdı. Bu nedenle polis, hırsızların ne istediklerini bilerek muzeye geldiğini duşunmekteydi. Tum bunların dışında muzenin en değerli varlığına dokunulmamıştı. Daha değerli eserler yerine gorece az pahalı parcalar kaybolmuştu. Soygunun cureti de bu teoriyi destekler nitelikte. Ne de olsa calınan bir resim yasal olarak satılamazdı.
6. Hırsızlar, Isabella Steward Gardner muzesine polis kılığında girdi Soygunun olduğu gece muzenin bulunduğu cadde oldukca sessizdi. Polis gibi giyinmiş iki adam muzenin yan kapısındaki zili caldı. Guvenlik, sozde polislere kapıyı actıktan sonra hırsızlar orada bulunan iki kişiyi kelepceledi. Daha sonra hırsızlardan biri “Beyler, bu bir sanat soygunu” dedi. Muzenin gece bekcileri gafil avlanmıştı. Hırsızlar, guvenlik gorevlilerini bodruma kapattıktan sonra hızlıca ganimetleri almaya başladılar. Muze yonetimi sabah olduğunda, guvenlik ofisinin camının kırıldığını ve galerideki cercevelerin zemine dağıldığını gordu. En son ise bodrum katındaki guvenlik gorevlileri fark edilmişti.
7. FBI, Isabella Stewart Gardner Muzesi ’nin guvenlik gorevlilerinden şuphelenmeye başladı Dunyanın en buyuk sanat soygunu kusursuz bir şekilde gercekleşmişti. Hırsızlar, muzedeki guvenlik protokolune hakimdi. O gun bir galerinin gizli kapısı acık bırakılmıştı. Tum bu faktorler guvenlik gorevlisi Richard Abath ’ı şupheli konumuna duşuruyordu. Bununla birlikte, guvenlik gorevlisinin olaya karıştığına dair somut bir kanıt olmadığı icin Abath resmi bir şekilde suclanmadı.
8. Muze ’nin hırsızlık ve diğer kayıplar icin sigortası bulunmuyordu Isabella Stewart Gardner Muzesi ’nin yıllık butcesi 2.8 milyon dolardı. Ote yandan hırsızlık sigortasının yıllık maliyeti 3 milyon doları aşıyordu. Bu nedenle muze, hırsızlık vakalarına karşı sigortalanmamıştı. Hırsızlık sigortası, kayıp sanat eserinin maddi bedelini karşılayabilirdi. Ancak muzenin sahibi Isabella Stewart ’ın vasiyeti cok acıktı. Muzede herhangi bir değişiklik olduğunda ikame sanat eseri alınamayacaktı. Bu nedenle muzenin sigortası olsa bile calınan sanat eserlerine benzer yeni tablolar muzenin envanterine eklenemeyecekti.
9. FBI, soygunun ardından Myles Connor isimli bir sanat hırsızını soruşturmaya dahil etti 1975 yılında Myles Connor isimli Amerika ’nın en meşhur sanat hırsızı, Boston Guzel Sanatlar Muzesi ’nden Rembrandt ’ın bir eserini calmıştı. Boston Guzel Sanatlar, Isabella Stewart Muzesi ’ne sadece yurume mesafesi uzaklığındaydı. Bu yuzden bolgede ikinci bir sanat soygunu yaşandığında Connor hemen şupheli listesine alındı. Tek sorun Connor ’ın o sırada hapiste olmasıydı. Yine de yetkililer, Connor ’ın Isabella Stewart Gardner Muzesi hırsızları icin bir ilham kaynağı olduğunu duşunmekteydi.
10. Soygundan kısa bir sure sonra FBI, hırsızların kimliğini tespit ettiklerini iddia etti. Ancak kim olduklarını hicbir zaman acıklamadı FBI ’ın Boston ofisinden sorumlu ajanı Richard DesLauriers, sanat soygunu yapan kişilerin New England ’daki bir suc orgutunun uyeleri olduğunu soyledi. Ancak aradan yıllar gecse de herhangi bir tutuklama ya da dava gercekleşmiyordu. 2015 yılında tekrar bir acıklama yapıldı. Acıklamaya gore; muze soyguncuları aşırı doz uyuşturucudan olduğu icin herhangi bir sorgulama yapılamamıştı.
11. Isabella Stewart Gardner Muzesi ’nden calınan sanat eserlerinin cerceveleri soygundan beri boş duruyor Soygundan altı gun sonra muze tekrar halka acıldı. Sanat eserleri calınmış olsa da boş cerceveler tekrar duvara asıldı. Tuvalleri olmayan bu boş cerceveler, 30 yıldan uzun bir suredir sergileniyor ve daima dunyanın en buyuk sanat soygununu hatırlatıyor.
12. Muze soygunuyla ilgili tum sucların zaman aşımı suresi doldu. Fakat calınan sanat eserleri icin araştırma devam ediyor Calınan sanat eserlerinin tekrar muzeye donmesi icin hala calışmalar yapılıyor. Yetkililere soygunla ilgili bilgi verecek kişiler ise 10 milyon doların sahibi olabilir.
Bu icerikler de ilginizi cekebilir: İnternet Uzerinden Gezebileceğiniz Dunyaca Unlu 10 Muze
2 Milyondan Fazla Esere Ev Sahipliği Yapan Tarihin Koruyucusu: Metropolitan Sanat Muzesi
Kaynak: 1