Antik mısırlıların tahnit yani mumyalamaadı verilen uygulamaları ilk kez MO 15. yuzyılda olulerin, olumden sonra dirilip kendi bedenlerine kavuşacaklarına olan inancları ile yapılmış. Başlangıcta sadece Firavunlara uygulanan mumyalama işlemi ardından soylu ve halktan kişilere de uygulanmaya başlanmış. Hemen her medeniyette mumyalama stilleri bulunuyor. Ancak antik donemde mumyalama uygulamasını en iyi yapan şuphesiz Mısır medeniyetiydi. Antik donemde Mısır mumyalama ornekleriyle doluydu. Kedi, kopek gibi evcil hayvanlar dahi mumyalanıyordu. Mumyalama nedeni dini kurallara gore olum sonrası hayatın başlangıcında dunyadaki gorunuş ile aynı kalmaktı. Hatta eli kolu olmayan kişilere bile protez takılıyor ve gorunum tamamlanıyordu. Cunku oteki hayatında eksik uzvu olmamalıydı. Olen insanlar evcil hayvanları da oldukten sonra yanlarında istiyorlardı. Antik Mısır ’a dair yapılan araştırmalarda kedi ve kopek mumyalarına da sıklıkla rastlanıyor. Peki mumyalamada ne kullanılır? Mumyalar nasıl bozulmaz? Mumyalama yapılırken hangi organ atılır? Mumyalama tekniklerine dair merak ettiğiniz her şeyi sizin icin listeledik.
Bilim insanları da XI Ramses doneminde bir rahip olan Nesyamun ’un mumyasını inceledi ve yapay ses telleri ile mumyayı konuşturmayı başardı. 3 bin yıllık mumyadan elde edilen ses hakkında detaylı bilgi sahibi olmak isterseniz 3 Bin Yıllık Mumyanın Sesini Duymayı Başaran Bilim İnsanları iceriğimize goz atabilirsiniz. Mumyalama nedir? Mumyalama ya da oluleri muhafaza etme sureci, bir zamanlar eski toplumlarda sıklıkla gorulen bir uygulamaydı. Gunumuzde mumyalama deyince akla gelen ilk şey korku filmleri ve gotik kitaplar olsa da mumyalama geleceği antik cağlarda oldukca onemli bir yere sahipti. Mumyalar insanlar icin olumu cağrıştıran bir simge olarak da goruluyor. Bu nedenle yıllar boyunca mumyalar korku filmlerine, dini geleneklere ve romanlara konu olmuş ve halkın ilgisini cekmeyi başarmıştır. Antik cağda tesirini koruyan mumyalama işlemi bilir kişiler tarafından gercekleştiriliyordu ve oldukca onurlu bir gelenek kabul ediliyordu. Olen kişileri kutsamanın ya da değerli bir dini inancı, ozellikle olumden sonra yaşam inancını, ifade etmenin bir aracı olarak uygulanırdı. Tarihte ceşitli kulturlerin ve inanışların olulerini mumyaladığı biliniyor. En bilinen uygarlık Antik Mısırlılar olarak kaydedilmiş ancak Cinliler, Kanarya Adaları ’nda yaşayan antik halk, Guanceler ve İnkalar da dahil olmak uzere Colomb oncesi Guney toplumlarının coğunluğunda mumyalama yontemi tercih ediliyor ve kullanılıyordu.
Mumyalama işlemi nasıl yapılır? Mumyalama işleminin ne olduğundan bahsettik. Peki mumyalama nasıl yapılır? Hemen yanıtlayalım. Mumyalama, bedeni bilincli olarak kurutarak ya da fiziki bedenin bozulmaması icin ilaclayarak, olumden sonra bedeni olduğu şekilde muhafaza etme sureci. Genel anlamda acıklamak gerekirse bu surec, olen kişinin vucudundan nemin cekilmesi, deriyi ve organları kuru hale getirmek icin recine benzeri kimyasallar ya da doğal koruyucuların kullanılması ile gercekleşiyor. Mumyalar ayrıca, “doğal” mumyalama olarak tabir edilen mudahalesiz ya da kazara gercekleşen sureclerle de oluşabiliyor. Olen kişinin vucudu soğuk ve kuru koşullara ya da curume surecini azaltan, yavaşlatan başka bir cevresel nedene maruz kaldığında, doğal mumyalama dediğimiz mumyalama şekli de ortaya cıkabilir.
Nevada, Fallon ’un dışında Ruh Mağarası ’nda bulunan Kuzey Amerika ’nın en eski mumyası niteliğinde, doğal mumya orneğidir. Hasır otuna sarılmış bir şekilde derin bir mezarda bulunan mumya orneği, kuru hava ile beraber mağaranın oksijen oranının az olması sebebiyle gorunumu bozulmadan yıllarca korunuyor. 1940 yılında keşfedilen ve 2.000 yıllık olduğu duşunulen bedenin, 1990 ’larda radyo-karbon tarihlemesi yapıldığında aslında 10.000 yıldan daha eski olduğu belirlenmiş. Ote yandan bilinen en eski doğal şekilde korunmuş Mısır mumyası 5.500 yıl oncesine kadar dayanıyor. Mumyanın oldukten sonra vucudu keten ve kurkle sarılmış genc bir kadına ait olduğu tahmin ediliyor. Doğal yontemlerle korunmuş başka bir mumya orneği ise aynı zamanda Avrupa ’nın bilinen en eski mumyası niteliğini taşıyor. Yaklaşık 5.300 yıl once yaşayan Buzadam Otzi, gunumuz İtalyan Alpleri ’nin bulunduğu noktada olduruldukten sonra 1991 yılında bolgeye gelen turistler tarafından kalıntıları keşfedilene kadar bedeni kar ve buzda bozulmadan korunmuş.
Mumyalama teknikleri nelerdir? 1. Siyah Mumyalar İlk kez 1995 yılında Latin American Antiquity dergisinde yayınlanan “Siyah Mumyalar” listemizin ilk sırasında yer alıyor. Şili ve Peru sahillerinde, yaklaşık 9 bin yıl once yaşamış balıkcı halkı Chinchorrolar, olulerine bilincli olarak farklı bir mumyalama tekniği uyguluyorlardı. Chinchorrolar olulerinin baş kısmını, kolunu ve bacaklarını kesip, ic organlarını ayırıyorlardı. Olen kişinin kafatasına bir delik acıp, icindeki beyni de cıkartıyorlardı. Bedenin bu haliyle kurumasını sağlamak icinde bedenin icine komur dolduruyorlardı. Ardından tum deriyi soyuyorlardı. Beyaz kullerle tum bedeni tamamen kaplayıp, uzerini ağac dallarından yaptıkları cubuklar ile tamamlıyorlar ve hayvanlardan aldıkları kılları kullanarak işlemi bitiriyorlardı. Olulerinin cesetlerini en son siyah manganez ile boyayıp, kafasınada bir avuc siyah sac ekliyorlardı. Siyah manganez kullanılmasından dolayı bilim adamları bu mumya modeline “Siyah Mumyalar” adını verdi. Ustelik hala bazı koylerde bu urkutucu uygulama devam ediyor.
2. Budist Rahiplerin Mumyaları Şimdi ilginc bir mumyalama tekniğinden soz edeceğiz. Yaşayan bir kişinin kendi isteğiyle olduğu ve budist rahiplerin mumyalama işlemini gercekleştirdiği bir teknik. Bu insanlar verdikleri karar sonucunda bedenlerinin nirvanaya ulaşması fikriyle 3 yıl boyunca bitki tohumlarından yani koklerden oluşan besinler tuketiyorlar. Bu şekilde vucutta yağ kalmayacak ve mumyalama işlemi başlamış olacaktı. Bu tekniği uygulayan kişiler olumden sonra bakterilerin cesetlerini curutmemesi icin zehirli bir cay icip ardından kusarak, vucut suyundan kurtuluyorlardı. Ayrıca kanda bulunan zehir ise olum sonrası fiziki bedeni curuten bakterileri yok ediyordu. Peki bu mumyalama işlemi nasıl yapılıyor? Hemen anlatalım. Bahsettiğimiz şekilde beslenen bir rahip, kendini bir mağaraya ya da bir taş odanın icine kapatıyor ve inzivaya cekiliyor. Hareketsiz kalan rahip ağzında bulunan boru ile nefes alıyor. Rahibin elinde bir ip ve ipin diğer ucunda mağara dışında bulunan bir cıngırak var. Dışarıda inzivada olan rahibi bekleyenler eğer cıngırak sallanmaz ise onun olduğunu anlayacaklar. Rahip olunce taşınmıyor ve aynı yerde bırakılıyor. 12. yuzyıldan bugune dek bu şekilde bulunan 24 adet mumya var. Bu şekilde bir mumyalama, yakın tarihte, 2015 yılında Cin ’de bir Buda heykelinin ic kısmında bulunmuş.
3. Papua Yeni Gine ’deki Mumyalar 1907 ’de İngiliz kaşif Charles Higgins, Papua Yeni Gine‘ye gittiği zamanlarda yerli halkın olulerine yaptıkları mumyalamayı yazılı olarak kaydetmiş. Olen kişi el işciliği ile yapılan bir sandalyeye oturtularak sabitleniyor. Guneş gormeyen tutsulenmiş bir oda icerisinde bu kişinin ic organları kuruyana dek bırakılıyor. Kurumuş parcaların birbirinden ayrılmaması icin parcalar kırmızı kil ile kaplanıyor. Mumya daha sonra Papua Yeni Gine yerlisinin yaptıkları tapınaklarda saklanıyordu. Ozel gunlerde yerlerinden alınan mumyalar, ilkel yontemlerle koylerde gezdiriliyordu. Olunun yakınları ise kafalarına takılan ve cevabını merak ettikleri konuları atalarıyla konuşup istişare ediyorlardı. Ustelik bazı koylerde bu uygulamanın hala devam ettiği biliniyor.
4. Bataklık Mumyaları İrlanda ’nın bataklık kesiminde bulunan mumyalar, gunumuze dek kusursuz şekilde muhafaza edilmiş gelmiş en iyi korunan mumyalar niteliğinde. Mumyaların bazıları boğazı kesilmiş şekilde, bazılarının da boynunda ip bulunuyor. Bu durum korunan mumyaların, idam edilen kişiler olduğu duşuncesini destekliyor. Cesetlerin bu kadar iyi şekilde korunmasının nedeni olarak bataklıklarda ki oksijenin oldukca az olması ve bakterilerin cesetlere temas edememesi olduğu duşunuluyor.
5. Mısır Mumyaları Sayısız filme konu olan Mısır mumyaları herkesin mutlaka duyduğu ve en cok bildiği mumya ceşiti diyebiliriz. Bu mumyalama stili genel olarak Firavunlar ve soylu aile bireyleri icin yapılırdı. Olen kişi yapılan işlemler sonucu mumyalanıp ya lahit yada tabut icine yerleştiriliyordu. Olum anından sonra ruhların yaşadığına inanılan Mısır ’da, olen ruh eğer beden bulamazsa kaybolacaktı bu nedenle olulerin bedenleri oldukten sonra mutlaka mumyalanmalıydı.
Mumyalama işlemini ilk kim yaptı? En eski mumyalar ilk kez Şili ’nin Camarones Vadisi ’nde bulundu. Bu vadi, ulkenin en kuzeyinde yer alan Atacama Colu adında bir bolgede bulunuyordu. Pasifik Okyanusu ile And Dağları arasında dar bir arazi şeridinde yer alan bu col, az yağış alan bir bolge. Bolgede bulunduğu acıklanan mumyaların 1917 yılında Arica kasabası yakınlarındaki Chinchorro Plajı ’ndaki Alman arkeolog Max Uhle tarafından bulunduğunu kaydedilmiş. Bulunan mumyalar, Chinchorro kulturu olarak adlandırılan, gunumuzde ise Guney Peru ve Kuzey Şili bolgesinde yaşayan insanlara ait. Chinchorro halkı, kıyı koylerinde yaşıyordu ve kabuklu deniz hayvanlarından yapılan catal iğneler yardımıyla temel gecim kaynakları olarak bilinen balıkcılıkla ilgilendiler. Ayrıca karada yaşayan hayvanları avladılar ve cevrede bulunan yenilebilir bitkileri tukettiler.
Chinchorro ’ların mumyalama işlemi, bilinen ilk Mısır mumyalarından yaklaşık olarak iki bin yıl once başladı. Uygulama bicimi zamanla cok daha karmaşık hale gelse de temel surec hep aynı kaldı. Bu uygulama, yumuşak dokunun, organların ve beynin cıkarılmasından oluşan bir surecten meydana geliyordu. İci boş govde daha sonra kurutulup, tekrardan birleştirme işlemi uygulanıyordu. Hasır otu, kurutulmuş bitki ya da diğer bitkisel maddeler doldurma işleminde kullanılıyordu. Ardından kol ve bacaklara cubuklar sokuluyordu. Cesetlerin yuzune ilginc şekilde kil maskesi yapılıyor ve perukları sıkı bir şekilde takılıyordu. Bu işlemler bitince son olarak mumya tamamen boyanıyordu. Chinchorro toplumu, başlangıcta mumyalarını siyah manganezle boyuyordu. Fakat MO 2.500 yılından, MO birinci yuzyıla dek kullanılan uygulamanın ortadan kalkmasıyla aşı boyası, manganezin yerine tercih edilir oldu. Bebekler, cocuklar, yetişkinler ve hatta anne karnında bulunan bebekler de dahil olmak uzere, Chinchorro toplumunun sadece seckin kişileri değil, toplumun tum insanları mumyalanıyordu.
Mısırlıların olulerini mumyalama nedenleri nelerdir? Antik Mısır ’da mumyalama, toplumun dini inanclarıyla beraber anılıyordu. Berkeley, Kaliforniya Universitesi ’nde Mısırbilimci ve uzman olan Rita Lucarelli, “Antik Mısırlılar ote dunya inancına takıntılıydı.” ifadelerini kullanıyor. Yani dunyadaki yaşamın ardından başka bir yaşamın olduğuna inanıyorlardı. Antik Mısır ’da insanlar bir kişi olduğunde, olen kişinin manevi ozunun yani ruhunun yaşamda kaldığına inanıyordu. Bu oz, cok sayıda ilahi ve şeytani varlıkla karşılaşacağı bir yolculuğun ardından, olulerin tanrısı olarak bilinen Osiris tarafından asıl kaderi belirleniyordu. Şayet olen kişi sucsuz ise, cennette tanrılarla olumsuz biri olarak yaşamasına musade ediliyordu. Olen kişinin manevi yolculuğu yapabilmesi icin bedeninin sağlam kalması şarttı. Bu yuzden Mısırlılar, mumyalama işlemine son derece onem veriyordu ve tum mumyalama surecini titizlikle gercekleştirmeye ozen gosteriyorlardı.
Ancak, gunumuze kadar gelen Antik Mısır metinlerinde, gercek mumyalama surecinden cok fazla ve detaylıca bahsedilmiyor. Surecin detayları daha cok 5. yuzyılda yaşamış, Yunan yazarı Herodotus gibi Mısır dışında yer alan kaynaklar sayesinde gunumuze dek ulaştı. Herodotus, “Tarih” adlı unlu eserinde, mumyalama surecinin uc aşamadan oluştuğunu acıklamış. Ustelik gosterilen cabaya bağlı olarak her birinin bir diğerinden farklı şekilde mumyalandığından bahsediyor. Mısırlılar da mumyalama işleminde kalp hicbir zaman vucuttan cıkarılmazdı, cunku Mısırlılar kalbin, aklı icerdiği icin kişinin en onemli yeri olduğuna inanıyordu. Dorduncu yuzyıla gelindiğinde ise, Mısır ’da mumyalama işlemi yavaş yavaş kaybolmaya başladı.
İlginizi cekebilir; Tek Bir Tanrıya İnanan Mısır Firavunu Akhenaton Hakkında Bilmeniz GerekenlerAntik Mısır Hakkında Daha Once Duymadığımız 25 Şaşırtıcı BilgiNefertiti: Antik Mısır ’ın Simge İsmi Hakkında Bilmeniz Gereken Her ŞeyAmenemhat III: Mezarını Korumak İcin Tuzaklarla Dolu Piramit Yaptıran Mısır Firavunu Kaynak: 1 2 3