Bayramlar, Musluman dunyası icin oldukca onemli ve kutsal gunler. Ramazan Bayramı, oruc ibadeti ile gecirilen bir ayın sona ermesi ve bayram namazının kılınması ile başlıyor. Ramazan Bayramı, pek cok ulkedeki Muslumanlar icin ortak anlamlara sahip. Ayrıca, bayram pek ulkede benzer şekillerde kutlanıyor. Orneğin coğu zaman aile ve akraba ziyaretleri veya aralarında dargınlık bulunan insanların bir araya gelmeleri icin bir vesile olarak goruluyor. Veya “sahur davulcuları” farklı şekillerde de olsa insanları “sahura kaldırıyorlar.” Ote yandan, Ramazan ayını ve bayram kutlamalarını oldukca ilginc geleneklere gore geciren ulkeler de var! İşte, dunyanın dort bir yanından farklı bayram gelenekleri…
1. Mısır Mısır ’daki Muslumanlar, Ramazan Bayramı ’nı “fanus” adı verilen fenerler ve renkli kÂğıtlardan yapılan susler ile karşılıyorlar. Ramazan ayından bayramın sonuna kadar sokaklar, evlerin balkonları ve dukkÂnların vitrinleri gibi pek cok yer, bu fenerlerle bezeniyor. “Ramazan lambası” veya “Ramazan feneri” olarak isimlendirilen bu geleneğin kokenleri oldukca eski tarihlere, “Fatımilere” kadar uzanıyor. Bu “fenerler” Mısır ’da Ramazan Bayramı ’nın en onemli geleneği olarak yuzyıllardır devam ediyor…
2. Yemen Yemen ’deki en onemli bayram geleneklerinden bir tanesi, erkeklerin gozlerine “surme cekmesi.” İslam peygamberi Hz. Muhammed ’in Ramazan ayında gozlerine surme cekmesi uzerine, bu gelenek Yemenli erkekler tarafından yuzlerce yıldır devam ettiriliyor. Surme geleneği sebebiyle Ramazan ayı boyunca, ozellikle cami avlularında pek cok “surmeci” ortaya cıkıyor.
Yemen ’de ve bayram boyunca surdurulen bir diğer onemli gelenek ise “ev boyamak.” Evlerini boyama imkÂnı bulamayan dar gelirli Yemenliler ise evlerinin duvarlarını yıkıyorlar… Ayrıca Yemen ’deki Ramazan ayına ozgu başka bir geleneğe gore insanlar, camilere yeni halılar bağışlıyorlar…
3. Endonezya Endonezya, Musluman nufusun en yuksek olduğu ulke. Bu sebeple, Endonezya ’da dini bayramlara dair pek cok gelenek bulunuyor. Bu geleneklerden bir tanesi ise oldukca tanıdık! “Wayang Golek” adı verilen gelenek, “Hacivat- Karagoz” oyununa bir hayli benziyor! “Wayang Golek ’in” kokenleri Orta Cağ ’a kadar uzanıyor. Bu geleneksel “kukla tiyatrosu” Endonezya ’da Ramazan Bayramı ’nın en renkli eğlenceleri arasında yer alıyor.
Endonezya ’daki bir başka Ramazan geleneği ise “Padusan.” Ozellikle Orta Java ve Yogyakarta bolgelerinde halen surduruluyor. Bu geleneğe gore Endonezyalı Muslumanlar, Ramazan ayında nehirlerde ve gollerde yıkanıyorlar. Boylece, hem madden hem de manen temizlendiklerine ve Allah ’a yaklaştıklarına inanıyorlar.
4. Pakistan Pakistan, Ramazan Bayramı ’nı en coşkulu kutlayan ulkelerden. Pakistan ’da Ramazan ayında camiler ozenle susleniyor ve Ramazan Bayramı ’na kadar camilerde iftarlar duzenleniyor. Ote yandan bayramdan bir gun once gercekleştirilen “Chaand Rat” geleneğine gore, acık alanlarda buyuk ve kalabalık iftar sofraları kuruluyor! Bu sofralardaki en onemli lezzet ise, “Celibi” isimli geleneksel bir tatlı. Ayrıca, “Chaand Rat” zamanında, kadınlar yaklaşan bayram icin ellerine “Mehndi” isimli bir tur kına ile ceşitli desenler ciziyorlar…
5. Kırgızistan Diğer Musluman ulkelerde olduğu gibi, Kırgızistan ’da kadim bir bayram geleneği bulunuyor. “Ca Ramazan” ismindeki geleneğe gore cocuklar ve gencler Ramazan Bayramı ’nda kapı kapı dolaşarak ceşitli dualar ediyorlar. Ayrıca yanlarında getirdikleri geleneksel muzik aletleri ile maniler soyluyorlar. Daha sonra, ev halkı cocuklara ve genclere ikramlarda bulunuyor.
6. Nijerya Nijerya ’daki Muslumanların coğu ulkenin kuzeyinde bulunan Kano eyaletinde yaşıyor. Bu sebeple bayram kutlamaları yoğun olarak bu eyalette gercekleştiriliyor. Ancak Nijerya ’daki bayram kutlamaları, ulkenin kuzeyi ile sınırlı kalsa da koklu bir gecmişe sahip! Nijeryalı Muslumanlar, Ramazan Bayramı ’nı 600 yıllık “Hawan Daushe” geleneği ile kutluyorlar! “Hawan Daushe,” at biniciliği anlamına geliyor. Bu geleneğe gore Musluman toplulukların şefleri, gosterişli kıyafetleri ve bayram icin ozel olarak suslenmiş atları ile şehirde dolaşarak halkın bayramını kutluyorlar. Ayrıca şeflerin yanlarında bulunan muzisyenlerin ve danscıların gosterileri, bayram kutlamalarını oldukca “renkli” bir hale getiriyorlar…
7. Guney Afrika Guney Afrika ’da bayram, “Maan Kyker” ismi verilen “ay gozlemcilerinin” ramazanın bitişini haber veren “yeni ayı” gormeleri ile başlıyor. Bu eski geleneği hÂlen surduren Guney Afrikalı Muslumanlar, ulkenin farklı yerlerinden başkent Cape Town ’a geliyorlar. Şehirdeki tepelerde toplanan kalabalık, “ay gozlemcileri” ile beraber yeni ayın doğmasını bekliyorlar. Yeni ayın doğması “Maan Kykeler” tarafından “resmi” olarak ilan edildikten sonra, bayram kutlamaları başlıyor…
Bonus: Turkiye Ramazan Bayramı, ulkemiz icin de oldukca onemli bir gun. Ulkemizdeki bayram hazırlığı, bayramdan onceki “arife” gununde mezarlık ziyaretleri ile başlıyor. Bayram namazının ardından ailecek yapılan kahvaltılarla ve akraba ziyaretleri ile bayram kutlamaları devam ediyor. Gunlerce oncesinden buyuk bir hevesle “bayramlıklarını” bekleyen cocuklar, yeni kıyafetleri ile şeker toplamaya cıkıyorlar. Bayramdan once ozenle hazırlanan tatlılar, gun boyu eve gelen misafirlere ikram ediliyor. Yıllardan beri Turkiye ’de bayram; aile, akraba ve arkadaşlar tarafından “beraberce” kutlanan sıcak ve “samimi” bir gun olmaya devam ediyor…
Kaynak: 1 2 3 4