Birkac ay once once İstanbul Erkek Lisesi oğrencilerinin mezuniyet toreninde okul mudurune sırtlarını donerek gercekleştirdikleri bir eylem vardı… Hatırladınız mı? Proje okul kapsamındaki İstanbul Erkek Lisesi oğrencileri, idarecilerinin değiştirilmesi sonucunda gecen yıl mezuniyet toreninde, okul muduru Hikmet Konar ’a sırtlarını donerek eylem yapmış, bu eylemin ardından Cağaloğlu Anadolu Lisesi, Bornova Anadolu Lisesi, Vefa Lisesi ve Turkiye ’nin her yerinden onlarca lise “Karanlığa Sırtımızı Donuyoruz!!!” bildirileri yayınlamıştı.
Bildirilerde, ‘Proje Okul ’ adı altında yapılan uygulamalardan hoşnut olunmadığı ve sessiz kalınmayacağı belirtilerek, “Benzer sorunlardan yakınan diğer okullarla beraber karanlığa sırtımızı donmeye hazırız!” denilmişti. Turkiye ’nin her tarafından oğrenciler; okullarından seslerini, cığlıklarını yukseltti. Okuluma, oğretmenime, parasız, laik, bilimsel eğitim hakkıma dokunma diye haykırdılar.
Ardından Turkiye ’nin dort bir yanına yayılan bu bildiriler malum gundem ile yok olup gitmişti. İşte liselilerin o gun kulak vermediğimiz, gundem ile ikinci plana atılan atılan bu isyanı proje okullara karşı yapılan bir başkaldırıydı. Bugun de oğretmenlerinin, mudurlerinin okullarından uzaklaştırılmasına, Turkiye ’nin en kaliteli okullarına aldıkları puana bakılmaksızın kimi yakını, akrabası olduğunu bilmediğimiz oğrencilerin yerleştirilmesine isyan ediyor liseliler.
Peki bu okullarda ne oluyor? Turkiye ’nin gozbebeği olan okullarda neler yaşandığını dilimiz donduğunce sizlere anlatmaya calışacağız.
Nedir bu “Proje Okul?”
Milli Eğitim Bakanlığının Mart 2014 ’te başlattığı bir uygulamadır “proje okul”. Turkiye ’nin en yuksek puanlı, en başarılı, yuzde 1 ’lik diliminde olan oğrencilerin gittiği İstanbul Erkek, Kabataş, Kadıkoy Anadolu Lisesi gibi okulların bir gecede burunduğu yapının adıdır.
7 Ocak 2015 ’te Bakanlığın valiliklere gonderdiği bir listeyle 40 ’ın uzerinde lise ‘proje okulu ’ olarak belirlendi. İstanbul Erkek Lisesi ’nin daha sonra eklendiği bu listeye gore okulların yonetici ve oğretmenlerinin ataması taşra teşkilatına bağlı hukumlere gore sınavla yapılmayacak. Yani il ve ilce milli eğitim mudurlukleri devre dışı kalacak. Bu okullara atamalarını, Milli Eğitim Bakanı doğrudan yapacaktı.
Turkiye genelinde kac proje okul var?
Son verilere gore Turkiye genelinde 155 tane proje okul bulunuyor. Proje okullar arasında İstanbul Erkek, Kabataş, Kadıkoy Anadolu, Cağaloğlu, Ataturk Fen, Vefa, Capa Fen, Prof. Dr. Mumtaz Turhan Sosyal Bilimler, Huseyin Avni Sozen, Avni Akyol Guzel Sanatlar, Ankara Cankaya Ataturk, Balıkesir Sırrı Yırcalı Anadolu, İzmir Cihat Kora, Bornova Anadolu, İlkadım Samsun Anadolu, Konya Meram Anadolu, Diyarbakır Yenişehir Anadolu, Bursa Nilufer Tofaş, Kayseri Melikgazi Fen, Gaziantep Şehit Kamil Vehbi Dincerler, Sakarya Cemil Meric Sosyal Bilimler gibi Turkiye ’nin en başarılı, en kaliteli, yuzde birlik dilim icerisinden oğrenci alan okulları da var.
Peki proje okulların diğerlerinden farkı ne?
İlk etapta uygulama acıklandığında, bu liselerde ozel projelerin, uygulamaların yapılacağı soylendi. Akademisyenler de danışmanlık hizmeti verecek, laboratuvar imkÂnları daha yuksek olacak, oğrenciler cok daha kaliteli bir eğitim alacaklardı. Projenin gerekcesinde, bu okulların elektronik, bilişim, altyapı olanaklarının en ust seviyede olacağı ve universitelerle işbirliği yapılacağı belirtildi. Kulağa gayet hoş gelen, bu şekilde uygulanması halinde Turkiye ’nin eğitimine katkıda bulunacağı duşunulen bir uygulamaydı bu.
Turkiye ’nin gozde liselerine duşuk puanlı oğrenci alımları başlıyor!
Eylul 2014 ’te Turkiye ’nin en yuksek puanlı ve yuzde 1 ’lik diliminde olan gozde okullarına sessiz sedasız cok duşuk puanlı bazı oğrenciler yerleştirildi. Ustelik bakanlığın web sitesinde ya da kamuya bu konuda bir yonetmelik değişikliğinin olduğuna dair bir acıklama yapılmadı. TEOG ile oğrenci alan bu okulların 10, 11 ve 12 ’nci sınıflarının boş kalan kontenjanlarına nakil icin taban puan şartı aranmadan duşuk puanlı oğrenciler geciş yaptı. 494 puanlı Kabataş Erkek Lisesi ’ne 362 puanlık oğrenci alındı. 488 puanlık Beşiktaş Ataturk Anadolu Lisesi ’ne 350 puanlık bir oğrencinin gecişi sağlandı, 469 puanlık Şehremini Lisesi ’ne 321 puanlık oğrencilerin yerleştiği duyuldu. Aradaki 100 hatta 200 puanlık farklar velilerin tepkisine neden oldu.
Bu sessiz sedasız uygulamadan bazı ayrıcalıklı ailelerin cocuklarının yararlandığı ileri suruldu.
MEB Musteşarı Yusuf Tekin o gunlerde Hurriyet ’e, “Ara sınıf nakillerinde kimseye torpil yapılmadı. Yonetmelik Resmi Gazete ’de yayımlandı. Ara sınıflarda kontenjan boşluğu fazlaydı. Başvurularda puan ustunluğunu esas aldık” dedi.
Bu uygulamaya tek direnc gosteren İstanbul Erkek ve Galatasaray Lisesi gibi hazırlık sınıfı olan okullar oldu.
Bu okulların Almanca ve Fransızca hazırlık sınıfı olduğu icin ara sınıflarda bu dili bilmeden, ozellikle fen ve matematik derslerini oğrencilerin anlamaları zordu. Okul yoneticileri de bu nedenle gelen oğrencilere dil sınavı bariyeri koydu. Bunu gecen oğrenci sayısı da cok olmadı.
Onceki yonetmeliğe gore bir okula nakil yaptırmak isteyen oğrencinin puanı o okulun taban puanından yuksek olmak zorundaydı ve yerleştirme puan ustunluğune gore yapılıyordu.
Şimdi taban puan şartı kalktı ve başvuranlar arasında puan ustunluğu esas alınarak herkese istediği okula başvurup nakil yaptırabilme hakkı tanındı.
Ve oğretmenler bir bir gorevden alınmaya başlandı
Temmuz 2015 ’te belirlenen proje okullara Bakan onayı ile mudur atanmaya başlandı. Bir sure sonra da bu liselere herhangi bir kural olmadan oğretmen atamaları yapıldı, bircok oğretmen de gorevden alındı. İlk etapta 44 lisede oğretmenler telefon emri ile merkeze cekildi. Bunun ilk adımı da Ağustos 2015 ’te atıldı, İstanbul ’da bulunan Huseyin Avni Sozen Anadolu Lisesi ’nin 44 oğretmeninden 26 ’sı gorevden alındı. Eskişehir Anadolu Lisesi ’nde 40 oğretmen il emrine cekildi. Yetersiz (!) bulunan tecrubeli oğretmenlerine, veliler sahip cıktı, bircok okulda protesto gosterisi yapıldı.
Sonra Kabataş Erkek Lisesi mudur yardımcısı Şakir Voyvot ’un sozleri dokuldu ortaya.
“Artık bu memlekette butun okullarımızın imam hatip lisesi olması zamanı geldi, şimdi elhamdulillah, dağı taşı dolduracağız, şuuru vermek de sadece okul saatinde yetmiyor, imam hatipe geliyor ama mescide indiremiyoruz, aynı cocuğun mescide devam etmesi lazım.” Proje okul denilen şey bu muydu acaba?
Oğrenciler eyleme başladı
Haziran 2016 ’da İstanbul (Erkek) Lisesi oğrencileri diploma toreninde mudurleri Hikmet Konar ’ın konuşması sırasında arkalarını donerek protesto etti. Oğrenciler mezuniyet oncesi okul yonetiminin uygulamalarını eleştiren bir bildiri yayınladı. Cunku, 2012 Mart ’ından itibaren vekil mudurlerin gorev yaptığı Turkiye ’nin en yuksek puanlı liselerinde ust sıralarda yerini koruyan İstanbul Lisesi ’ne Ozel Fener Rum Lisesi Mudur yardımcısı olan Hikmet Konar sınavsız olarak Bakan Nabi Avcı tarafından atanmıştı. Oysa, Turkiye ’nin gozbebeği bu okullara yonetici atamaları hem bağlı bulundukları vakıfların goruşu alınarak, hem bazı sınavlara tabi tutularak yapılıyordu. Aynı okulda oğretmen ya da mudur yardımcılığı yapanların mudur olarak gorevlendirildiği bu liselerdeki sistemin değişmesi, hukumete yakın bazı sendika uyesi oğretmenlerin yoneticilik deneyimleri bile olmadan atanması ve yeni yoneticilerin bu okullardaki geleneksel bazı uygulamaları kaldırması oğrencilerin tepkisini cekti. Turkiye ’nin en yuksek puanlı anadolu ve fen liselerinin de aralarında bulunduğu bircok lise, İstanbul Lisesi oğrencilerinin bu eylemine daha sonraki gunlerde destek verdi.
Peki bugun oğrenci, veli ve mezunlar neden eylem yapıyor, ne istiyorlar?
19 Eylul ’de yayımlanan “İhtiyac ve Norm Kadro Fazlası Oğretmenler” başlıklı genelge ile İstanbul Erkek, Cağaloğlu Anadolu, Vefa, Bornova Anadolu gibi Turkiye ’nin koklu liselerinin yer aldığı 155 proje okulda 8 yılını doldurmuş oğretmenler de norm fazlası olarak değerlendirildi. Yuksek puanlı ve başarılı proje okullarına yonetici ve oğretmen atama sistemi 2014 ’te yapılan bir duzenlemeyle Milli Eğitim Bakanı ’nın onayına bırakılmış, 1 Eylul 2016 ’da bu yonetmelik değişikliği Resmi Gazete ’de yayımlanmıştı. Buna gore proje okullarda 8 yılını doldurmuş yonetici ve oğretmenler tayin isteyecek, istemeyenler de norm fazlası oğretmen olarak Bakanlığın ihtiyac duyduğu yerlere atanacak.
Veli ve oğrenciler, tecrubeli oğretmenlerin gonderilmesinin okulun eğitimini olumsuz yonde etkileyeceğinden endişe duymaya başladı.
Doğrudan Bakan tarafından yapılacak atamaları eleştiren mezun ve veliler kaygılarını dile getirmeye başladı. Buradan gonderilen oğretmenler ise, bu liselerde calışabilmek icin yabancı dil bildiklerini, Turkiye ’nin sayılı universitelerinden mezun olduklarını, zorlu sınavları kazandıklarını belirtiyorlar ve bu kadar yıl emek sarf ettikten sonra kenara itildikleri duşunuyorlar.
Proje okullarda 8 yılını dolduran oğretmenlerin başka okullara gonderilmesine en cok tepki de oğretmenlerinden ayrılan liselilerden geliyor.
Lise koridorlarında duygusal vedaların yaşandığı bugunlerde oğrenciler, veliler ve hatta mezunlar hem onlara veda torenleri duzenliyor, hem de oğretmenlerinin kalması icin eylem yapıyor. Proje okullardan giden oğretmenler icin oğrenciler sosyal medyada kampanyalar duzenliyor.
Bundan sonra ne olacak?
Turkiye genelindeki 155 proje okulda 8 yılını dolduran 1.187 oğretmenin başka okullara gonderilmesi ve bu liselerde gorevlendirilecek yonetici ve oğretmenlerle ilgili kriterlerin acıklanmaması, veli ve oğrencileri kaygılandırmaya devam ediyor. Bu konuyla ilgili eylemler de suruyor. Eğitimciler, deneyimli oğretmenlerin gitmesinin bu okulların eğitim kalitesini duşureceği konusunda uyarılarda bulunuyor. Oğrencilerin de, “Biz proje okullarda eğitim alanlar olarak bu aceleyle yapılan duruma anlam veremiyoruz, başarımız olumsuz yonde etkilenecek. Gelecek oğretmenler yeterince tecrubeli olmayacak. Hepimiz yuksek puanla bu okullara geldik. Şimdi duştuğumuz durum pek de parlak değil” diyerek surdurdukleri kampanyalar her gecen gun artıyor.
Eğitimciler bu değişimlerin, bu koklu liselerin kulturel yapısını, geleneklerini etkileyeceği duşuncesinde.
Diğer yandan Eğitim-Sen ve Eğitim-İş, 1 Eylul ’de Resmi Gazete ’de yayımlanarak yururluğe giren ‘Milli Eğitim Bakanlığı Ozel Program ve Proje Uygulayan Eğitim Kurumları Yonetmeliği ’nin yonetici ve oğretmen atama şartlarını iceren duzenlemenin bazı maddelerine karşı cıkarak Danıştay ’da dava acmıştı. Bu dava da hÂl sonuclanmadı.
Onumuzdeki gunlerde “proje okulların” yarattığı tartışmaları izlemeye devam edeceğiz.
Oğrenciler, veliler ve oğretmenler bu dayatmaya karşı seslerini yukseltmeye devam edecekler. Ulkenin eğitim sisteminin gozbebeği olan kurumlarla, OHAL gerekce gosterilerek, KHK ’lar ile, belli bir kesimin tasarrufuyla boylesine oynamanın olumlu sonuclar doğurmasını beklemek mumkun değil. Daha kaliteli, bilimsel, cağdaş eğitim ile pazarlanan proje okulların, neyin projesi olduğu hala gizemini koruyor.