“Ucurumun kenarında yıkık bir ulke… Turlu duşmanlarla kanlı boğuşmalar… Yıllarca suren savaş… Ondan sonra, iceride ve dışarıda saygı ile tanınan yeni vatan, yeni sosyete, yeni devlet ve bunları başarmak icin aralıksız devrimler… İşte Turk genel devriminin kısa bir deyimi…” Ulu Onder, bu sozleriyle ihtimal verilmeyen istiklal icin dunya tarihine not duşulecek değerdeki Kurtuluş Savaşı ’nın ozetini sunuyor.
Ayrıca Nutuk ’ta belirttiği uzere 19 Mayıs ruhunun doğumuna acıklık getiriyor:
“1919 senesi Mayısı ’nın 19. gunu Samsun ’a cıktım. Vazıyet ve manzara-ı umumiye: Osmanlı Devletinin dahil bulunduğu grup, Harbi Umumide mağlup olmuş, Osmanlı ordusu her tarafta zedelenmiş, şeraiti ağır, bir mutarekename imzalanmış. Buyuk Harbin uzun seneleri zarfında, millet yorgun ve fakir bir halde. Millet ve memleketi Harbi Umumiye sevk edenler, kendi hayatları endişesine duşerek, memleketten firar etmişler. Saltanat ve hilÂfet mevkiini işgal eden Vahdettin, mutereddi, şahsını ve yalnız tahtını temin edebileceğini tahayyul ettiği yeni tedbirler araştırmakta. Damat Ferit Paşa ’nın riyasetindeki kabine; Âciz, haysiyetsiz, cebîn, yalnız padişahın iradesine tÂbi ve onunla beraber şahıslarını vikaye edebilecek herhangi bir vaziyete razı…”
Kurtuluş Savaşı; sozde değil, ozde kefenle yola cıkanların oykusu…
1. Vahdettin ’den gelen emir ve yolculuk hazırlıkları
Osmanlı Devleti, orduları tamamen dağıtılmış, muhtemel direnişci subayları fişlenmiş bir halde toprakları delik deşik edilmeye başlanmış bir haldeyken 31 Mart gerici isyanını bastıran Hareket Ordusu ’nun Kurmay Başkanı olarak adını duyurmaya başlayan ve Canakkale Savaşı ile reddedilemeyecek bir başarıya imza atan Anafartalar Kahramanı Mustafa Kemal, bizzat Vahdettin tarafından Anadolu ’ya gonderilir. Vahdettin ’in Mustafa Kemal ’i 9. Ordu Mufettişi goreviyle Anadolu ’ya gonderme sebebi ise başta İngiltere olmak uzere İtilaf Devletleri ’nin ofkesini kabartan bolgesel direnişin kırılmasını sağlamak.
15 Mayıs gunu Mustafa Kemal ile son goruşmesini yapan Vahdettin, yıldızı parlayan bu genc subaya; “Devleti kurtarabilirsin.” der ve hazırlıklar boylece başlar.
2. Sultan Vahdettin ile Mustafa Kemal ’in son goruşmesi
Ataturk ’un ağzından o son goruşmenin detaylarına kulak verelim:
“…Yıldız Sarayı ’nın ufak bir salonunda Vahideddin ’le Âdeta diz dize denecek kadar yakın oturduk. Sağında dirseğini dayamış olduğu bir masa ve ustunde bir kitap var. Salonun Boğazici ’ne doğru acılan penceresinden gorduğumuz manzara şu: Birbirine muvazi (paralel) hatlar uzerinde duşman zırhlıları! Bordalarındaki toplar, sanki Yıldız Sarayı ’na doğrulmuş! Manzarayı gormek icin, oturduğumuz yerlerden başlarımızı sağa-sola cevirmek kÂfi idi.
Vahideddin, hic unutmayacağım şu sozlerle konuşmaya başladı:
– Paşa, paşa, şimdiye kadar devlete cok hizmet ettin. Bunların hepsi artık bu kitaba girmiştir.
Elini demin bahsettiğim kitabın ustune bastı ve ilÂve etti:
– Tarihe gecmiştir.
O zaman bunun bir tarih kitabı olduğunu anladım. Dikkatle ve sukûnla dinliyordum:
– Bunları unutun, dedi. Asıl şimdi yapacağın hizmet hepsinden muhim olabilir. Paşa, devleti kurtarabilirsin!
…Kendisine basit cevaplar verdim:
– Hakkımdaki teveccuh ve itimada arz-ı teşekkur ederim. Elimden gelen hizmette kusur etmeyeceğime emniyet buyurunuz.
…- Merak buyurmayın efendimiz, dedim. Nokta-i nazar-ı şÃ‚hÂnenizi (goruşunuzu, duşuncenizi) anladım. İrÂde-i seniyeniz (emriniz) olursa hemen hareket edeceğim ve bana emir buyurduklarınızı bir an unutmayacağım.
‘Muvaffak ol! ’ HitÂb-ı şahÂnesine mazhar olduktan sonra, huzurundan cıktım”…

3. Uc gunluk zorlu yolculuk İngilizler, yolculuk icin hazırlanan Bandırma Vapuru ’nu didik didik ararlar. Kontrol, sorunsuz gecince Bandırma Vapuru Mustafa Kemal ’i almak uzere Kız Kulesi ’ne yakın bir noktaya gelir. Mustafa Kemal de Beşiktaş ’tan bir motorla vapurun olduğu noktaya varır verir 3 gunluk zorlu yolculuk başlar.
Yolculuk zorludur cunku silah arkadaşlarından Rauf Bey (Orbay) kendisini vapura binmemesi gerektiği konusunda uyarır. Alınan bir istihbarata gore İngilizler vapuru acıklarda bir torpido ile vuracaklar. Ancak Mustafa Kemal alışıldığı uzere bu tavsiyeye uymayı kabul etmez.
Rauf Bey ’in hakkı vardır; İngilizler Mustafa Kemal ’den rahatsız olmaları gerektiğini fark edince Sultan Vahdetti ’ne durumu bildirirler ve vapurun geri gelmesini isterler ancak Vahdettin ’in “Kuş uctu” cevabıyla vapurun peşine kendileri duşerler.
4. Yakalayabilene aşk olsun Olsun tabii ama İngilizler uzgun, İngilizler kızgın. Yazık onlara…
Fırtınalı havada Bandırma Vapuru ’nun izi kaybedilmiştir. Bandırma cephesinde ise ısrarlı bir şekilde yola devam edilme kararı cıkar. Mustafa Kemal ’in geminin kaptanına kıyıya yakın gitmesi talimatı vermesi, İngiliz saldırısına karşın herhangi bir yere varma kaygısı besler.

5. 19 Mayıs 1919
Kutlu gun boylece başlar… Ataturk ve beraberindeki subaylar ile erlerden oluşan ekip Samsun ’a ayak basar. Basar basmaz da kafasındaki istiklal mucadelesinin detaylarını şekillendirmeye başlar ve buna dair girişimlere ara vermeksizin devam eder.
6. Sonrası malum Lise tarih derslerinde oğrenciye sıkıcı gelen klasik bilgilerde olduğu gibi o gunlerin koşullarında kelle koltukta seyreden bir surec devam eder. Teoride hakim olduğumuz ya da kopyalardan aşina kalan bilgilere gore 9 Eylul 1922 tarihine dek cephelerde devam eden silahlı mucadeleye bir hayli karışık meclis kavgaları sonrası alınan kararlarla ve akıllıca yurutulen stratejilerle Kurtuluş Savaşı zaferle taclandırılır.
7. 19 Mayıs ruhu
Mustafa Kemal, cephede kazanılanı masada kaybetmemeye yeminlidir. Bu nedenle masa başı oyunlarını bertaraf etmek zorundadır. Ustun siyasi dehası ve Avrupa ’yı şoke eden diplomatik hamleleriyle bağımsızlığı garantiler.
19 Mayıs ruhunun olumsuzluk kaynağı, kendisinin var olan ve buyumesi muhtemel isyanları bastırmak uzere Anadolu ’ya gonderilmesine karşın bağımsızlık icin canını cekinmeden ortaya koymasında yatıyor. Ayrıca somurgecilikle dunyayı yonetmek isteyen emperyalist devletlerin nasıl mağlup edileceğini gostermesi acısından da anlam taşıyan bu mucadele, 19 Mayıs ruhunu ortaya koyan bir başka gosterge.
8. Bayramın adı Ataturk Gunu
Cumhuriyet, sadece bir yonetim bicimi olarak gorulmemiş, yuz yıllarca yurutulen yanlış politikalar ile iptidai bir goruntu cizen Turk toplumunun cağdaşlaşması icin de zemin yaratmıştır. Bu zeminin sağlamlaştırılması adına gercekleştirilen devrimler, toplumu ayağa kaldırmayı başarmıştır.
Milli bayram olarak kutlanan 19 Mayıs ilk kez 24 Mayıs 1935 tarihinde kutlanmış ve “Ataturk Gunu” olarak kayıtlara gecmiştir. Halbuki Ataturk, bu anlamlı tarihi genclere armağan etmişti ve bir şekilde konunun buraya bağlanması gerekliydi.

9. Uc buyuklerin 19 Mayıs ’taki rolu Genclik ve Spor Bayramı olarak andığımız 19 Mayıs ’ın bu şekilde isimlendirilmesi Beşiktaş ’ın girişimleriyle gercekleşir. Fenerbahce Stadı ’nda kutlanan ilk 19 Mayıs, Galatasaray ve Fenerbahce ’li yuzlerce sporcunun katılımıyla spor gunu haline gelmiştir.
Bu etkinliğin uzerinden kısa bir zaman sonra yapılan Spor Kongresi ’nde soz alan Beşiktaş Kurucu Uyesi Ahmet Fetgeri Aşeni, kutlanan Ataturk Gunu ’nun tum gencliğe mal edilebilmesi icin “19 Mayıs Genclik ve Spor Bayramı” adı altında her yıl yapılmasını teklif eder.. Kongrede oylanan bu oneri kabul edilir ve Ataturk ’un de onayıyla yasalaşır. 19 Mayıs, 20 Haziran 1938 tarihli kanunla “Genclik ve Spor Bayramı” olarak kutlanmaya başlanır.

19 Mayıs ulusal bayramı 12 Eylul 1980 Darbesi ’nden sonra “Ataturk ’u Anma, Genclik ve Spor Bayramı” olarak değiştirilir ve gunumuzde bu ismiyle Turkiye ’de, Kuzey Kıbrıs Turk Cumhuriyeti ’nde ve dış temsilciliklerde ceşitli etkinliklerle kutlanır.

10. Ataturk ’un doğum gunu 19 Mayıs
Doğum tarihi hakkında hala tarihi tartışmaların devam ettiği Ataturk, istiklal mucadelesini başlattığı bu gunu kendisinin doğum gunu olarak ozelleştirir.
11. On Dokuz sayısı ve Ataturk ’un hayatındaki tesadufler
Ataturk ’un doğum yılı olarak bilinen 1881 sayısı 19 ’un katı olmakla birlikte 19. yuzyılın bitimine 19 yıl kaldığını işaret eder. Ayrıca bu tarihin Rumi takvime gore karşılığı 1297 ’dir ve rakamları toplamı 19 sayısını verir. Bir başka “19” tesadufu ise Harp Okulunda den gelir. Kendisi bu okuldan mezun olan 19. Turk subayı. 19 Nisan 1909 ’da Hareket Ordusu ile İstanbul ’a girer. Ayrıca 9. Ordu Mufettişi olarak kendisi dahil 19 kişi Samsun ’a girer. Kendisine verilen bu gore ile Samsun ’a geldiği tarih arasındaki gun farkı bilin bakalım kac? Evet, 19 gunluk bir fark var. Yetmez mi? Hay hay; Harp Okulundan mezun olmasının uzerinden 19 yıl gecmiştir ki kendisi son rutbesi olan “Mareşal”liğe terfi eder ve bunun tam tarihi de 19 Eylul 1921 ’dir. Bu arada TBMM ’ndeki sıra numarası da yine 19 ’dur…
Ona teşekkur borclu olduğumuzu unutmaksızın; 19 Mayıs Ataturk ’u Anma Genclik ve Spor Bayramı ’nın 100. yaşı kutlu olsun. Ulu Onder Ataturk ’un 138. yaşı umut olsun, ışık olsun…

Kaynak: 1 2 3 4 5 6