Borsa İstanbul ya da kısaca BİST, Turkiye ’de 1985 yılında acılan sermaye piyasasında faaliyet gosteren Turk ve yabancı kaynaklı bankalara, aracı kurumlara saklama ile takas hizmeti veren bir kurum. Turkiye Varlık Fonu, yuzde 90,6 ’lık payıyla Borsa İstanbul ’un en buyuk pay sahibiydi. Şimdi ise Varlık Fonu, Borsa İstanbul ’un yuzde 10 ’luk hissesinin Katar ’a satıldığını duyurdu. Peki Katar ’ın Borsa İstanbul ’a ortak olması ne anlama geliyor?
Yuzde 90.6 ’lık payı, Varlık Fonu ’na ait olan Borsa İstanbul ’un yuzde 10 ’u Katar ’a satıldı. Satış, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamad el Sani ’nin Turkiye ziyaretinde gercekleşti
Ziyarette, iki ulke arasında 10 anlaşma imzalandı. Bu anlaşmalardan biri de Borsa İstanbul ’un yuzde 10 ’luk hissesinin satışına ilişkindi.
Turkiye Varlık Fonu ’ndan (TVF) yapılan acıklamaya gore, Borsa İstanbul ’un yuzde 10 ’luk hissesinin satışına ilişkin anlaşma Cumhurbaşkanlığı Kulliyesi ’nde, TVF CEO ’su Zafer Sonmez ile Katar Yatırım Otoritesi (QIA) CEO ’su Mansoor bin Ebrahim el-Mahmoud tarafından imzalandı
Turkiye Varlık Fonu, acıklamasında anlaşmayı; “her iki fon icin de Borsa İstanbul ’un potansiyeli ve geleceğine olan ortak inancın bir gostergesi” olarak değerlendirdi.
Borsa İstanbul ortakları kimler?
Borsa İstanbul, Turkiye ’de 1985 yılında acılan sermaye piyasasında faaliyet gosteren Turk ve yabancı kaynaklı bankalara, aracı kurumlara saklama ile takas hizmeti veren bir kurum. Kurumun; yuzde 90.6 ’lık hissedi Turkiye Varlık Fonu ’na aitti. Varlık Fonu bu payla Borsa İstanbul icin en buyuk ortaktı. Şimdi ise Borsa İstanbul ’un yuzde 10 ’u Katar Yatırım Otoritesi (QIA) ’ne satıldı. QIA ise Katar devletinin yatırım fonu. Katar Yatırım Otoritesi ’nin (QIA) ortaklık icin ne kadar odediği acıklanmadı.
Fona devredilecek paylardan sonra TVF, Borsa İstanbul ’un yuzde 80,6 ’lık payını elinde bulundurmaya devam edecek. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), 2015 ’te Borsa İstanbul ’un hisselerinin yuzde 10 ’unu satın almıştı. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası bu payını daha sonra TVF ’ye satmıştı. Şimdi aynı miktarda hisse Katar ’a gecmiş oluyor.
Borsa İstanbul ’un diğer ortakları ise; Yuzde 1,30 ile Turkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB), yuzde 2,30 ile Borsa İstanbul A.Ş., yuzde 5,80 ile aracı kurumlar, bankalar, kıymetli maden, doviz şirketleri ile diğer şirketler.
Katar ’ın Borsa İstanbul ’a ortak olması ne anlama geliyor?
Turkiye, ozellikle son yıllarda Katar ile pek cok anlaşma imzaladı. Katar, Turkiye ’ye bircok alanda yatırım yaptı. Katar ’ın Turkiye uzerinde bu kadar yatırımı olması sık sık eleştirilirken ozellikle yonetim tarafında bu anlaşmalar, iki ulke arasındaki ilişkilerin guclenmesi olarak değerlendiriyor. Ancak bir yandan da Avrupa Birliği halen Turkiye ’nin en buyuk ticaret ortaklarından biri.
Borsaların yonetim şekli herhangi bir finans kurumundan farklı değil. Ancak bir borsanın performansı, o ulkenin ekonomisinin gucune ve yabancı yatırımcının duyduğu ilgiye işaret ettiği icin bulunduğu ulke acısından onem taşıyor. Borsalar, işlem yapılan şirketlerden ve menkul kıymetleri alıp satan taraflardan aldıkları işlem ucretleriyle gelir elde ediyor.
Financial Times ’a gore Katar ’ın Borsa İstanbul ’a ortak olması ozellikle Turkiye ekonomisinin zorlandığı bu donemde adeta bir ilac. Gazete yapılan bu anlaşmaların, miktarları duşuk bile olsa Turkiye ’nin doğrudan yabancı yatırıma ihtiyac duyduğu bir donemde onemli olduğunu vurguladı.
Diğer ulkelerde borsa yonetimleri nasıl işliyor?
Borsaların yonetim şekli ve şirket yapıları ulkelere gore farklılık gosteriyor. BBC ’nin haberine gore NYSE Euronext adlı cok uluslu şirket, bunyesinde birden fazla borsayı bulunduruyor. New York Menkul Kıymetler Borsası, Euronext ve NYSE Arca gibi bircok menkul kıymet borsası işleten NYSE Euronext, piyasa değeri acısından dunyanın en buyuğu.
Almanya ’da ise durum biraz daha farklı. Borsa şirketi Deutsche Borse, halka acık bir şirket olan NYSE Euronext ile birleşmek istemişti; ancak bu birleşme hicbir zaman gercekleşemedi. ABD ’deki Nasdaq borsası da halka acık bir şirket.
Kaynak: 1 2