İran ’da ahlak polisleri olarak da bilinen İrşad devriyeleri, 22 yaşındaki Mahsa Amini ’yi gozaltına almış ve genc kadın hayatını kaybetmişti. Amini ’nin olum haberinin ardından başlayan protestolar bircok kente yayılmış durumda. Cevik kuvvet ekipleri, protestocuları engellemek istediği icin ulkenin bircok yerinde sokak catışmaları yaşanıyor. Bazı dukkanlar protestoları desteklemek icin kepenk kapatıyor. İnsanlar sosyal medyada tepkilerini gosterebilmek icin saclarını kesiyor. BM İnsan Hakları Komisyonu Amini ’nin olumuyle ilgili kaygılarını ve protestoculara uygulanan şiddetten duydukları endişeleri dile getirdi. Bu arada İstanbul ’da yaşayan İranlılar da bir yuruyuş duzenlemek istedi. İran protestoları hakkında bilinenlere birlikte goz atalım.
18 Eylul ’de Tahran Universitesi ’nde başlayan oğrenci protestoları başkentteki neredeyse bircok universiteye yayıldı Kurdpa haber ajansına gore gosterilerde en az iki kişi yaşamını yitirdi. Yaklaşık 10 kişinin de yaralandığı aktarılıyor. Tahran Valisi Mohsen Mansouri yaptığı acıklamada bu olayların tamamen orgutlu ve planlı yapıldığını ifade ediyor. İran Meclis Başkanı Mohammad Baqer Qalibaf ise duşmanların “ulkede kaos ve karmaşa yaratmayı planladığını” soyledi. Ote yandan hukumete yakın medya kuruluşları gostericiler icin “terorist” yakıştırmasını yaptı.
Sosyal medyada yayınlanan videolarda protestocuların ulkenin dini liderine karşı “Ali Hamaney ’e olum” sloganları attığı goruluyor Başkent Tahran ’da yapılan gosterilerde guvenlik guclerinin gostericilere saldırdığı ifade ediliyor. Ote yandan başka videolarda ise başortusu takma zorunluluğuna karşı kadınların başortulerini cıkardıkları ve slogan attıkları goruluyor. Bu olaylar karşısında İranlı milletvekili Celal Raşidi Koci, İrşad devriyelerinin İran ’a zarar vermekten başka hicbir şey yapmadıklarını ifade etti.
İran polisi, Mahsa Amini ’nin olumuyle ilgili iddiaları reddediyor. Amini ’nin olum nedeni “ani kalp yetmezliği” olarak acıklandı Polisler Amini ’ye iyi davrandıklarını ve hatta şakalaştıklarını soylese de ulkedeki bircok kişi genc kadının gozaltına alındığı sırada darp edildiğini ve beyninde bir hasar meydana gelmiş olabileceğini duşunuyor. Ote yandan Amini ’nin babası da “Hastaneye goturulduğunde hemşirelere Mahsa ’nın sokakta bulunduğu soylenmiş” ifadelerini kullanıyor.
İranlı kadınların sokak protestolarında başlarını acması yaratıcı ve yeni bir tepki bicimi olarak kabul ediliyor Kadınlar başortulerini cıkararak hem başortusu zorunluluğuna hem de polislerin şiddetine tepkilerini gosteriyor. Ote yandan İranlı unlu kadın oyuncular da başortusu zorunluluğuna artık uymayacaklarını ifade etti. Turkiye ’deki bazı kadın oyuncu ve şarkıcılar da İranlı kadınlara desteklerini, yaptıkları paylaşımlarla gosterdi. İran protestoları sokakta devam ederken sosyal medya platformu Twitter ’da Mahsa Amini etiketi altında bir milyondan fazla gonderi paylaşıldı.
Kaynak: 1