Nobel odulu, 1895 – 1896 ’daki vasiyetleri neticesinde Alfred Nobel tarafından kurulan derneğin verdiği bir oduldur. İnsanlığa hizmet edenleri onurlandırmak amacıyla ilk kez 1901 ’de verilmiştir. Nobel Edebiyat Odulu ise şoyle tanımlanır: ‘ ’Alfred Nobel ’in sozleri ile bir idealist eğilimi en farklı şekilde ifade eden yazara verilmektedir. ’ ’ Gectiğimiz sene taciz vakalarının gundeme gelmesi nedeniyle gercekleşmeyen Nobel Edebiyat Odulu, bu yıl iki kez verilecek. Peki bir kadın yazara mı? Sorunun amacı, İsvec Akademisi ’nin 1901 ’den bu yana 114 Nobel Edebiyat Odulu ’nden yalnızca 14 ’une kadın yazarları layık gormesi. Her yerde kadınların kendi seslerini daha da yukseltmeleri boyle bir sonucu daha bir mumkun kılıyor. Peki 114 ’te 14 istatistiğini sağlayan bu buyuk kadın yazarlar kimlerdir? Bircoğunun da eserleri Turkceye cevrili. Buyurunuz!
1. Selma Lagerlof (1858 – 1940)
Kazanılan yıl: 1909
Nobel Edebiyat Odulu ’nu alan hem ilk kadın hem de ilk İsvecli yazardır. Efsane ve masal turlerindeki yapıtlarıyla tanınan Selma Lagerlof 1895 ’ten sonra kendini tamamen yazmaya adamıştır. İtalya seyahatinden sonra toplumsal gercekci anlayışla Antikrists Mirakler (Deccal ’in Muzeleri) adlı yapıtını yazmıştır. 20. asra girerken Filistin ve Mısır ’da da vakit gecirmiş, realizme karşı romantizm akımının surdurucusu olmuştur. Dilimize cevrilen eseri; cocuk edebiyatı, sosyal eleştiri ve tinselliğin bir arada olduğu Nils Holgersson ’un Seruvenleri ’dir.
Selma Lagerlof Eserlerine Ulaşmak İcin Tıkla!
2. Grazia Deledda (1871 – 1936)
Kazanılan yıl: 1926
Naturalizm (doğalcılık) akımının muayyen isimlerinden Grazia Deledda İtalyan bir yazardır. İlk oyku ve şiirlerinin 1886 ’da yayımlanmasıyla edebiyata adım atmış; aşk, acı, yazgı gibi temalara yonelmiştir. Turkcede gorebileceğimiz eseri ise erken donem yapıtlarından Sardinya Efsaneleri ’dir. Sardinya halkını dinleyip derlediği bu eserinde soz konusu bolge insanının hayatını işlemiştir.
Grazia Deledda Eserlerine Ulaşmak İcin Tıkla!
3. Sigrid Undset (1882 – 1949)
Kazanılan yıl: 1928
Katolik anlayıştan etkilenen Norvecli yazar Sigrid Undset eserlerinde coğunlukla şu temaları ele alır: gelenek ile cağdaşlaşmanın catışması, dinî değerler ve kadının ozgurluğu. 1907 yılıyla beraber yazar varlığını surdurmuştur. Meşhur eseri, Nobel ’i almasına da buyuk oranda vesile olan Kristin Lavransdatter dilimize cevrili değil, ancak Her Kadın Gibi adlı yapıtı sayesinde Turk okuyucusu da onunla buluşabilir.
Sigrid Undset Eserlerine Ulaşmak İcin Tıkla!
4. Pearl S. Buck (1892 – 1973)
Kazanılan yıl: 1938
Nobel Edebiyat Odulu ’nu alan ilk Amerikalı kadın yazardır. Oz cocuğunun yanında dokuz cocuğu da evlat edinmiştir. Omrunun genelini yaşadığı Cin ve buradaki yaşamı yapıtlarında gorulen ana unsurlardır. Dilimize cevrili eserlerinden Mubarek Toprak ’ta Cinli karakterler aracılığıyla şu kadim oğreti ele alınır: topraktan geldik, toprağa gideceğiz.
Pearl S. Buck Eserlerine Ulaşmak İcin Tıkla!
5. Gabriela Mistral (1889 – 1957)
Kazanılan yıl: 1945
Şilili şair ve eğitimci olan Gabriela Mistral Nobel ’e layık gorulen ilk Latin Amerikalıdır. Şiirlerinde ana sevgisi, doğa, aşk, guzellikler gorulur. Ne yazık ki şu ana değin dilimize cevrili bir eserine rastlamış bulunmuyoruz.
Gabriela Mistral Eserlerine Ulaşmak İcin Tıkla!
6. Nelly Sachs (1891 – 1970)
Kazanılan yıl: 1966
Alman asıllı İsvecli şair ve yazardır. Tevrat ve Yahudi geleneğini eserlerinde derinlemesine işleyen Nelly Sachs cokluk savaşın insan psikolojisi uzerindeki etkilerini işler. Nazi Almanya ’sından İsvec ’e kacar. Turkce ’de bulabileceğiniz eserlerinden biri Hala Gece Yarısı Bu Yıldızda adlı şiir kitabıdır.
Nelly Sachs Eserlerine Ulaşmak İcin Tıkla!
7. Nadine Gordimer (1923 – 2014)
Kazanılan yıl: 1991
Guney Afrikalı yazar Nadine Gordimer eserlerinde ozgurluğe, dayanışmaya, insanlığa vurgu yapmıştır. Afrika, Avrupa ve Kuzey Amerika ’nın bircok yerini gezip goren yazar roman ve oykulerinin yanı sıra edebiyat eleştirileri de yazmıştır. Yaşamaya Bak, Ayartma, Yanımda Kimse Yok, Evdeki Silah dilimizde bulabileceğiniz eserlerinden birkacıdır.
Nadine Gordimer Eserlerine Ulaşmak İcin Tıkla!
8. Toni Morrison (1931 – …)
Kazanılan yıl: 1993
Toni Morrison ozellikle Afrikalı – Amerikalı edebiyatın tanınmasında buyuk rol oynamıştır. Belki bu alandaki bakirlik de onun oldukca uretken olmasını sağlamıştır. Tum dunyada en populer eseri, bizde de Sevilen adıyla cevrilmiştir. Pulitzer Odullu bu roman Amerikan İc Savaşı ’nda bir kolenin hayatını anlatmaktadır.
Toni Morrison Eserlerine Ulaşmak İcin Tıkla!
9. Wisława Szymborska (1923 – 2012)
Kazanılan yıl: 1996
Polonyalı şair ve denemeci Wisława Szymborska cağdaş Polonya şiirinin onemli neferlerinden biridir. ‘ ’Başlıksız Olabilir ’ ’ adlı şiir kitabını bulabilirsiniz. II. Dunya Savaşı ’na tanıklık eden pek cok aydın gibi o da bu yıkımdan etkilenir ancak en onemli avantajının gulmek olduğunu bilir. Bu şiirlerinde de o tebessumu goreceksiniz.
Wisława Szymborska Eserlerine Ulaşmak İcin Tıkla!
10. Elfriede Jelinek (1946 – …)
Kazanılan yıl: 2004
Avusturyalı feminist oyun yazarıdır. Ayrıksı, carpıcı ve tutkulu bir aşk hikayesini anlattığı eseri bize de Piyanist adıyla cevrilmiş, hatta eser filme uyarlanmıştır.
Elfriede Jelinek Eserlerine Ulaşmak İcin Tıkla!
11. Doris Lessing (1919 – 2013)
Kazanılan yıl: 2007
İran doğumlu Britanyalı yazar ceviri edebiyatımızda da adını sıkca duyduğumuz bir isim. Altın Defter, Turku Soyluyor Otlar, Beşinci Cocuk, Hayatta Kalma Guncesi, Şikeste dilimizde bulabileceğiniz eserleri arasındadır.
Doris Lessing Eserlerine Ulaşmak İcin Tıkla!
12. Herta Muller (1953 – …)
Kazanılan yıl: 2009
Romanya doğumlu roman ve şair Herta Muller genellikle Rumen halkının yaşamını anlattığı eserleriyle bilinir. Romanya ’da gizli serviste calışmayı reddettiği icin işinden edilen yazar 1987 ’de Almanya ’ya goc etmiştir. Yurekteki Hayvan, Keşke Bugun Kendimle Karşılaşmasaydım, Tilki Daha O Zaman Avcıydı Turkce ’de yer alan eserleri arasındadır.
Herta Muller Eserlerine Ulaşmak İcin Tıkla!
13. Alice Munro (1931 – …)
Kazanılan yıl: 2013
Alice Munro Kanadalı meşhur bir oykucudur. Cağdaşları arasında en iyi kısa oyku yazarı olarak bilinir. Bu goruşu kuvvetlendirmek icin dilimize cevrili iki eserini sunayım: Sevgili Hayat ve Nefret, Arkadaşlık, Flort, Aşk, Evlilik.
Alice Munro Eserlerine Ulaşmak İcin Tıkla!
14. Svetlana Alexievich (1948 – …)
Kazanılan yıl: 2015
Ukraynalı yazar Svetlana Alexievich Nobel ’in yanında yedi prestijli odulu daha kazanmıştır. Okumadan gecmememiz gereken bir araştırmacı ve yazar olarak kendisinin Turkce ’de şu eserlerini bulabilirsiniz: Kadın Yok Savaşın Yuzunde, İkinci El Zamanı: Kızıl İnsanın Sonu.
Svetlana Alexievich Eserlerine Ulaşmak İcin Tıkla!