soğan neden goz yaşartır soğan neden gozleri yaşartır goz yakar
Soğanın Goz Yaşartması

Soğanın anavatanının Guneydoğu Asya olduğu sanılıyor. Gunumuzde ise dunyanın her yerinde, ozellikle sıcak iklim kuşaklarında yetiştirilmekte ve tuketilmektedir. Soğanın tarihi o kadar eskiye gitmektedir ki, kayıtlı tarihten de once Cin, Hindistan ve Ortadoğu'da yiyecek olarak kullanıldığı tahmin ediliyor.

Soğan besleyici bir gıda olmasının yanı sıra muthiş bir aromatik ozelliğe de sahiptir. Bu aromada icindeki kukurtlu maddelerin buyuk etkisi vardır, ancak aroma tek başına kukurtlu maddelerden kaynaklanmamaktadır. Soğan ve sarmısakta sulfur ihtiva eden amino asitlerin turevleri de vardır.

Bir soğanı kestiğinizde bunlardan 'S1 propenylcysteine-sulphoxide' adı verilen kısım cozulur ve gozlerimizi tahriş eden 'proponal-S oxit' adlı kısmı ortaya cıkar. Kimya ilminin karışık kelimeleri aklımızı karıştırmadan esasa gecersek, bu maddenin gozumuze değmesi ile bir ceşit hidroliz olur ve icinde eser miktarda bulunan sulfrik asit gozumuzu yakar ve yaşarmasına neden olur.

Bu bileşimler cok dengeli değillerdir. Orneğin cok duşuk bir ısı işlemi sonucunda dahi tamamen yok olurlar. Bu nedenle de pişmiş soğanda hic bulunmazlar ve goz yaşartamazlar. Soğan doğrarken gozlerinizin yaşarmaması icin onerilen bircok onlem vardır.

Once en ciddisini soyleyelim. Bazı aşcılar soğanı kesmeden once ıslatmayı, keserken de ıslak tutmayı veya soğanı ceşmeden akan suyun altında kesmeyi oneriyorlar. Bir başka goruş ise soğan doğrarken ağızdan nefes almayı tavsiye ediyor. Bu goruşe gore gaz nefesimizle birlikte burnumuza girip gozumuze yaklaşmak yerine doğrudan ciğerlerimize girer ve cıkarmış. Bunu sağlamak icin de dişlerimizin arasına bir metal kaşık koymak yeterliymiş.

Soğan doğrarken gozlerin yaşlanmasını onlemek icin, dudaklar arasında bir limon dilimi, dişler arasında bir kesme şeker veya dortte bir dilim ekmek bulundurmayı onerenler de var. Boylece ağzımıza alacağımız bu gibi şeylerin, aldığımız nefesteki sulfur gazını emdiğini iddia ediyorlar.

Diğer goruşler ise, soğanın doğranılmasına tepesinden başlanılması ve cucuğunun en sona bırakılması veya soğanın doğramadan once yarım saat buzdolabında tutulması şeklinde. Soğan doğrarken deniz gozluğu veya kontakt lens takılmasının faydalı olacağını ileri surenler de var. Bu kadar cok onlem seceneğinin icinde, siz bir tanesini bile uygulamıyorsanız, yapacak bir şey yok, soğanı ağlaya ağlaya doğramaya devam edeceksiniz.