Ucuşumuzun guvenliğinden endişe etsek de koordinasyon ve guvenlik planlamaları aslında bizim gormediğimiz bir buz dağını icerir. Bu yuzden kabin memurları ve pilotlar, meraklı ve endişeli olan bizlerden sık sık sorulara maruz kalır.
Bu sorulardan biri de ucağın başka bir ucakla carpışma ihtimali ya da boyle bir şeyin olmaması icin neler yapıldığı. Cevabı ise TCAS sistemi. Gelin, bu sistemin nasıl calıştığına beraber bakalım.
Yeni teknolojiler gelişti fakat biz ilk olarak “demode” ama hÂl kullanılan yonteme goz atalım: Kuzey-Guney kuralı.
Yarım daire kuralı da denilen bu yontemde, ucakların yonlerine bağlı olarak hangi yukseklikte ucması gerektiği belirleniyor. Bu da birbirine doğru ucan ucakların aralarında en az 305 metre dikey uzaklık olacak şekilde capraz geciş yapmalarını sağlıyor.

Kısacası gokyuzu, ucaklar icin belirli bolumlere ayrılıyor ve pilotlar da ucuştan once bu veriyi kullanarak diğer ucaklarla aralarına mesafe koyuyor.
Elbette ucaklar, hava trafik kontrol sistemleriyle ve yeni teknolojilerle dolular.
Teknolojilerden en bilindik olanı ise “TCAS/ACAS Traffic Alert and Collision Avoidance System/Trafik Uyarı ve Carpışma Onleyici Sistem)”. Bu otomatik sistem, tamamen ucak carpışmalarının onune gecmek icin tasarlandı ve bircok faktoru icinde barındırıyor.
Sistemin temel teknolojilerinden biri, radar ve transponder.
Ucaklar, transponder (bir sinyal aldıktan sonra yanıt olarak farklı bir sinyal yayan bir cihaz) ve radar sistemleri sayesinde hava trafik kontrol ekibiyle iletişim icinde oluyorlar. Transponder, ucağın tanımlama kodunu yayınlayıp diğer ucaklar tarafından algılanmasını sağlarken radar, ucakların konumunu izleyerek trafik kontrolorlerine ulaştırıyor.
Ayrıca TCAS sayesinde ucaklar, birbiri arasında iletişim kurulabiliyor. Boylece pilotlar, diğer ucakların yerleri ve yuksekliklerini rahatlıkla oğreniyor.
Sistem, tehlikeli bir durumda hemen alarma geciyor. Eğer seyir hÂlindeyken potansiyel bir tehlike yaklaşıyorsa, yani carpışma riski varsa sistem bunu anlayabiliyor. İki ya da daha fazla ucak, carpışma tehlikesi icine girdiğinde TCAS, otomatik olarak komutlar ve uyarılar uretmeye başlıyor.
Ayrıca sistem, ucağın yukselmesi veya alcalması gerektiğine dair komutları da barındırıyor ve bu komutları uygulamakla yukumlu pilotlar, ucağın yuksekliğini değiştirerek carpışma ihtimali onluyor.
Kısacası ucakların birbiriyle carpışma ihtimali, rutin işlemler yapılan bir seyirde neredeyse imkÂnsız. Yeni teknolojiler sayesinde ucaktaki guvenlik endişemizin minimuma inmesi sağlanıyor. Evet, kalkıştan once anlatılan bir dizi acil durumda yapılacak işlemlerle ilgili sunum sizi geriyor olabilir fakat aslında bu, her gun binmeye alışık olmadığımız bir arac olduğundan veya ucağa ilk kez binecek insanlar olabileceğinden her seferinde baştan sona anlatılmak zorunda.
Bir ucak kazasında olme ihtimaliniz 11 milyonda 1 iken araba kazasında olme ihtimaliniz 120 ’de 1! Bu yuzden, pilotunuza ve ucaktaki sisteme guvenip gokyuzunde suzulmenin keyfini cıkarın!
Kaynaklar: Flying by Numbers, Simple Flying, Aero Savvy Ucaklarla ilgili diğer merak konularını ele aldığımız iceriklerimize goz atmak isterseniz: Webtekno'yu Threads'de takip et, haberleri kacırma