İşyerinde başarı hangi ozelliklere bağlıdır? Kendimizi işyerinde nasıl motive edebiliriz ve başarıyı nasıl elde edebiliriz? İşyerinde başarıyı getirecek calışma şekli ve yapılması gereken şeyler nelerdir?Yeni psikolojik araştırmalar, insanı hayatta başarılı kılacak "yuksek potansiyelli" kişilik icin bu ozelliklerin gerekli olduğunu ortaya koyuyor.
Ancak bu ozelliklerin dengeli olması gerekiyor. Biraz fazlası performansı engelleyebiliyor. Bu nedenle her ozellik bakımından spektrumdaki yerinizi bilmek, guclu yonlerinizden azami bir şekilde yararlanıp zayıf yanlarınızı hesaba katmak buyuk onem taşıyor.
Bu yeni yaklaşım, kişilik ozelliklerimizin iş hayatımız uzerindeki karmaşık etkilerini anlamada yardımcı olabilir.
İş hayatında kişilik ozelliklerini tespit edip sınıflandırmada en yaygın kullanılan test Myers-Briggs Kişilik Tip Gostergesi'dir. Bu testte insanlar "icedonukluk/ dışadonukluk" ve "duşunme/ hissetme" gibi ceşitli duşunce tarzlarına gore ayrılır.
ABD'de şirketlerin yuzde 90'ı calışanlarına bu testi uygulamakla birlikte, bircok psikolog testteki gruplamaların eski olduğunu ve gercek performans kriterleriyle ilgili olmadığını one suruyor.
Londra'daki UCL universitesinden MacRae ve Adrian Furnham, psikoloji alanındaki son araştırmalardan yola cıkarak işyerinde başarıya goturen altı ozellik belirleyerek Yuksek Potansiyel Ozellik Envanterini oluşturdu.
Ancak bu ozelliklerin her biri aşırıya kactığında sakıncalı olabiliyor; yani ancak optimum seviyede yararlı oldukları goruluyor. Ayrıca bu eşiklerin farklı işlere gore uyarlanması gerekiyor. Liderlik rolu icin gereken ozellikler ise şu şekilde sıralanıyor:
Sorumluluk Duygusu Sorumluluk duygusuna sahip insanlar, belirlenen planları harfiyen hayata gecirmek icin elinden geleni yapar. Gudulerine gore değil, uzun vadeli sonuclarını gozeterek karar alırlar. Eğitimde ve hayatın diğer alanlarında başarının en onemli olcusu IQ seviyesinden sonra sorumluluk duygusudur. İşyerinde stratejik planlama acısından sorumluluk duygusu onemlidir. Ama fazlası insanı esnek olmama gibi olumsuz bir duruma itebilir.
Uyum İş hayatında herkesin endişeleri vardır; ama kolay uyum sağlayan insanlar, bu endişelerin kararlarını ve davranışlarını olumsuz etkilemesine meydan vermeden onların ustesinden daha kolay gelebilir.
Uyum ozelliği duşuk olan insanlar işyerinde kotu performans gosterir. Ama doğru bir yaklaşımla bunun etkileri azaltılabilir. Orneğin stresli ve negatif bir durum buyume potansiyeli olarak gorulup buna yonelik adım atıldığında daha kolay ve verimli bir şekilde aşılabilir.
Belirsizliği Kabullenme Gorev ve sorumlulukların cercevesinin bilinmesi ve harfiyen tanımlanmasından yana mısınız, yoksa belirsizliklerden keyif mi alıyorsunuz? Belirsizliklere tolerans gosteren insanlar herhangi bir konuda karar almadan once pek cok farklı goruşe başvurur ve daha az dogmatik ve daha fazla nuans iceren fikirlere sahip olurlar.
MacRae'ye gore "Belirsizlik toleransının duşuk olması diktatoryel bir ozellik olarak gorulebilir. Bunlar karmaşık mesajları sade ve kolay aktarılabilir bir mesaja donuşturmeye calışır ve bu da yıkıcı liderliğin tipik ozelliklerinden biridir."
Oysa belirsizliği kabullenen biri değişime daha kolay tepki verir, karmaşık sorunlarla daha kolay başa cıkabilir.
Meraklı olmak Diğer zihinsel ozelliklere kıyasla merak, psikologların biraz ihmal ettiği bir ozellik oldu. Oysa son araştırmalar, yeni fikirlere ilgi gostermenin işyerine pek cok avantaj sağladığını gosteriyor. Kullanılan prosedurlerde daha yaratıcı ve esnek olma, daha kolay oğrenme, iş tatmininin yuksek olması ve bıkkınlığa karşı koruma ozelliği vb.
Ancak fazla merak 'maymun iştahlı' olmaya neden olup bir proje sonuclanmadan bir diğerine gecme gibi olumsuzluklara yol acabilir.
Risk Yaklaşımı (veya cesaret) Tatsız bir catışmadan kacınır mısınız, yoksa bir sorunu cozmek ve uzun vadeli yarar sağlamak icin kısa vadeli bir rahatsızlığı goze alıp harekete gecer misiniz? Muhalefeti goze alarak zor sorunlarla baş etme uzere harekete gecmek yonetici konumdaki insanlar icin cok onemlidir.
Rekabetci Olmak Bireysel başarı icin caba harcamak ile başkalarını kıskanıp yarışa girmek arasında ince bir cizgi vardır. Rekabetci ozellik kişiyi bir adım daha oteye taşıyabileceği gibi ekiplerin yıkımına da neden olabilir.
İşte bu altı ozellik iş performansı acısından, ozellikle lider konumuna gelmek isteyenler acısından onem taşıyor.
Fakat MacRae ile Frunham'ın envantere almadığı diğer kişilik ozellikleri bakımından ilginc sonuclar oraya cıkabiliyor. Orneğin icedonukluk - dışadonukluk skalası belli durumlarda nasıl davranacağımızı belirleyebiliyor, ama bu iş performansına pek etkide bulunmuyor. Diğer insanlarla iyi gecinme kapasitesini gosteren uyumluluk ozelliği de profesyonel başarıyı pek etkilemiyor.
Bu konudaki araştırmalar devam ediyor. Ancak gecen yıl yapılan bir araştırma, bu ozelliklerin oznel ve nesnel başarıyı belli olculerde ortaya koyabileceğini gosterdi. Ozellikle rekabetcilik ve belirsizlik kabulu ozellikleri ile kazanılan gelir arasında bir ilişki olduğu goruldu. Bu bağlantı zekanın etkisiyle kıyaslanabilir duzeydeydi.
İşe alma prosedurlerinde bu envanterden yararlanılabilir. Adaylara ceşitli senaryolarda nasıl davranacaklarına dair sorular sorularak bu ozellikleri ne kadar taşıdıkları tespit edilebilir. Kişinin guclu ve zayıf ozelliklerini tespit etmesi kişisel gelişim bakımından da yararlı olur. Ayrıca bu yolla bircok ozelliği barındıran bir ekip oluşturmak da kolaylaşır.
Peki tum bu ozellikleri taşıyan kimse var mıdır? MacRae bir-iki kişinin olduğunu soyluyor. "Boyle insanlarla calışmak urkutucu gelebilir; ama neyle karşı karşıya olduğunuzu ve ne beklediğinizi tam olarak biliyorsunuz; onlara guvenir ve saygı duyarsınız," diyor.
Kaynak: BBC Turkce
İslam ve İhsan